© Borgis - Nowa Stomatologia 1/2005, s. 33-36
Iwona Weimert, Krystyna Rusiniak-Kubik, Zbigniew Kucharski, Elżbieta Mierzwińska-Nastalska
Protetyczna rehabilitacja pacjentów z osteoporozą – opis przypadków
Prosthetic rehabilitation of patients with osteoporosis. A clinical report.
z Katedry Protetyki Stomatologicznej ISAM w Warszawie
Kierownik Katedry: prof. dr hab. E. Mierzwińska-Nastalska
WSTĘP
Protetyczna rehabilitacja pacjentów z osteoporozą oraz współistniejącą znaczną destrukcją i zanikami w obrębie podłoża protetycznego stanowi poważny problem terapeutyczny (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7). Wśród bezzębnych pacjentów w podeszłym wieku występuje znaczna liczba osób z osteoporozą pierwotną sklasyfikowaną jako pomenopauzalna (typ I) i starcza (typ II). Notowane są także zmiany osteoporotyczne obydwu typów łącznie (8, 9). W podeszłym wieku zmieniają się możliwości kompensacyjne i obronne organizmu pozostając w przyczynowym związku z metaboliczną i immunologiczną sprawnością tkanek, narządów i układów. Moment załamania rezerw fizjologicznych – ważny z punktu widzenia zachwiania równowagi morfologicznej i czynnościowej jest w praktyce trudny do określenia, choć decydujący w podejmowaniu czynności profilaktyczno-leczniczych, zarówno przez lekarza ogólnego jak i stomatologa. Stan zdrowia pacjentów w odniesieniu do stanu podłoża protetycznego i podstawowych funkcji układu stomatognatycznego jest bardzo ważny i z tego względu poziom gęstości minerałów kości w osteo-porozie może mieć istotny wpływ na funkcjonowanie narządu żucia (6, 7, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16). Konwencjonalne leczenie protetyczne z zastosowaniem protez całkowitych nie zawsze pozwala na osiągnięcie prawidłowej rehabilitacji narządu żucia. Dotyczy to przede wszystkim podłoża pokrytego cienką, ruchomą błoną śluzową oraz niekorzystnym wzrostem kontroli mięśniowej powodującym funkcjonalną niewydolność narządu żucia.
Celem pracy było przedstawienie metod postępowania w rehabilitacji protetycznej narządu żucia pacjentów z osteoporozą i zaawansowanymi zmianami w obrębie podłoża protetycznego na podstawie wybranych przypadków.
OPIS PRZYPADKÓW
Przypadek I
Pacjentka I. Sz., lat 68 zgłosiła się do Katedry Protetyki Stomatologicznej ISAM w Warszawie w celu wykonania nowych uzupełnień protetycznych. Dotychczas użytkowane protezy całkowite nie spełniały wymogów funkcjonalności, szczególnie dolna proteza była przyczyną wielu dolegliwości bólowych i problemów podczas spożywania posiłków. W badaniu klinicznym stwierdzono znaczną resorpcję wyrostków zębodołowych szczęki i żuchwy kl. V wg Zarba, brak stabilizacji i retencji protez oraz nieprawidłową okluzję. Występująca dysfunkcja układu mięśniowego narządu żucia i SSŻ objawiała się zaburzeniami w postaci zaburzeń w ruchach: bocznym i doprzednim. Po wykonaniu i ocenie zdjęcia pantomograficznego zanotowano duży stopień zaniku podłoża kostnego szczęki i żuchwy. W obrębie żuchwy zanik części zębodołowej doprowadził do przemieszczenia otworów bródkowych na grzbietową część trzonu żuchwy, co powodowało znaczne dolegliwości bólowe występujące podczas użytkowania protez.
Ogólny stan zdrowia pacjentki był dobry, pomimo faktu, że pacjentka miała od 8 lat zdiagnozowaną osteoporozę z poziomem BMD –2,6 i dopiero od trzech lat wdrożone leczenie farmakologiczne, które doprowadziło do wyrównania bilansu metaboliczno-wapniowego.
W wyniku przeprowadzonych badań i konsultacji, ze względu na bardzo duże trudności w użytkowaniu dolnej protezy, zdecydowano się na leczenie implantologiczne. Systematyczne leczenie osteoporozy pozwalało na pomyślne prognozowanie w leczeniu.
Zastosowano implanty systemu Branemarka. Implanty wprowadzono w okolicę odpowiadającą zębom 43, 33 (ryc. 1). Z uwagi na znaczny zanik trzonu żuchwy zastosowano wszczepy o długości 10 mm. Pacjentka została uprzedzona o możliwości powikłań i o ewentualnym ograniczeniu długoczasowej przydatności implantów. Z uwagi na stan kości żuchwy wszczepy odsłonięto po półrocznej obserwacji procesu osteointegracji i następnie wykonano dwie protezy całkowite: konwencjonalną górną oraz protezę typu over-denture dolną (ryc. 2). Protezę dolną wsparto o struktury wszczepów z zastosowaniem połączenia kładkowego oraz umocowania typu „jeźdźec” (ryc. 3). Pacjentka użytkuje uzupełnienia protetyczne od 3 lat z bardzo dobrym wynikiem estetycznym i czynnościowym. Systematyczne kliniczne i radiologiczne kontrole podłoża oraz uzupełnień protetycznych potwierdziły pozytywny efekt zastosowanego leczenia i implantacji w tak trudnym przypadku (ryc. 4).
Ryc. 1. Pacjentka I. Sz. Zdjęcie pantomograficzne po wprowadzeniu implantów.
Ryc. 2. Stan po osadzeniu elementów retencyjnych.
Ryc. 3. Proteza dolna typu over denture, widok strony dośluzówkowej.
Ryc. 4. Pacjentka I. Sz. Stan po leczeniu.
Przypadek II
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Atwood D.A.: The problem of reduction of residual rouges in "Essential of complete denture prosthodontics" Winkler S. PSG Publ. Comp., 1998. 2.Frączak B. i wsp.: Trudności w leczeniu protetycznym przy zanikłych wyrostkach zębodołowych wywołanych osteoporozą. Opis przypadków. Prot. Stom. 2002 6:353-356. 3.Gołębiewska M. i wsp.: Zmiany w obrębie narządu żucia w przebiegu osteoporozy u kobiet na podstawie piśmiennictwa. Prot. Stom. 1998, 2:70-74. 4.Klemetti L. et al.: Biometric design of complete dentures realted to residual ridge resorption. J. Prosth. Dent., 1996, 75:23,281-285. 5.Kucharski Z.: Profilaktyczno-lecznicze zastosowanie strefowego podścielenia protez ruchomych z wykorzystaniem materiałów elastycznych. Praca doktorska. AM Warszawa 1999. 6. Rusiniak K. i wsp.: Występowanie zaniku podłoża protetycznego a objawy manifestacji osteoporozy w obrębie żuchwy u bezzębnych pacjentów geriatrycznych. Prot. Stom., 1999, 5:247-252. 7.Sones A.D., et al.: Osteoporosis and mandibular bone resorption: A prostodontic perspective. J. Prosth. Dent., 1986, 56:732-736. 8.Hirai T., et al.: Osteoporosis and reduction of residual ridge in edentulous patients. J.Prosth. Dent., 1993, 69, 1:49-56. 9.Miazgowski T. i wsp.: Częstość występowania i czynniki osteoporozy w badaniach epidemiologicznych w populacji warszawskiej i szczecińskiej. Medycyna 2000, 1993,35/36. 10.Baxter J.C.: Relationship of osteoporosis to excessive residual ridge resorption. J. Prosth. Dent., 1981, 46:123-125. 11.Kowalczyk R. i wsp.: Radiologiczne objawy osteoporozy w żuchwie. Czas. Stom. 1997, 4:424-428. 12.Rusiniak K. i wsp.: Leczenie protetyczne bezzębnych pacjentów z manifestacją osteoporozy w obrębie podłoża protetycznego. Prot. Stom. 1999, 6:321-327. 13.Rusiniak-Kubik K. i wsp.: Badania kliniczne i radiologiczne manifestacji objawów osteoporozy w obrębie układu stomatognatycznego. Prot. Stom. 1998, 2:63-69. 14.Rusiniak-Kubik K. i wsp.: Występowanie zaniku podłoża protetycznego a objawy osteoporozy w obrębie żuchwy bezzębnych pacjentów geriatrycznych. Prot. Stom. 1999, 5:247-252. 15.Taguchi A. et al.: Usefulness of panoramic radiography in the diagnosis of postmenopausal osteoporosis in women. Dentomaxillofac. Radiol. 1996, 25,5:263-267. 16.Dewlin H., Ferguson M.J.: Alveolar ridge resorption and mandibular atrophy. A review of the role of local and systemic factor. Brit. Dent. J. 1991,170.
