Dotychczasowe wyniki badań doświadczalnych i długoterminowe obserwacje kliniczne wskazują na konieczność stałego doskonalenia metod diagnozowania próchnicy. Prowadzone współcześnie prace laboratoryjne zmierzają do opracowania i wdrożenia do praktyki klinicznej metod coraz bardziej precyzyjnych i skutecznych oraz jak najmniej inwazyjnych. Jednym z uznanych i polecanych sposobów jest stosowanie tzw. indykatorów próchnicy – preparatów chemicznych, wybarwiających tkankę zębiny, w której doszło do uszkodzenia organicznej matrycy kolagenowej. Tego typu diagnozowanie próchnicy jest szczególnie przydatne w nauczaniu studentów i szkoleniu młodych lekarzy.

Celem prezentowanej pracy była ocena przydatności indykatora próchnicy Sable Seek & Seek amerykańskiej firmy Ultradent w pracy klinicznej studentów III roku stomatologii.

W badaniach uczestniczyło 55 studentów III roku Oddziału Stomatologicznego Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Warszawie, którzy podczas ćwiczeń klinicznych korzystali z preparatu Sable Seek & Seek w celu ułatwienia prawidłowej oceny preparacji ubytków próchnicowych, ponadto wzięli udział w badaniach ankietowych.

Do badań zakwalifikowano 117 pacjentów leczonych w Zakładzie Stomatologii Zachowawczej, u których występowały ubytki próchnicy pierwotnej. Po przeprowadzeniu wstępnego badania klinicznego przedmiotowego i podmiotowego z obserwacji wykluczono zęby z zapaleniem miazgi. Opracowanie ubytków odbywało się przy użyciu turbiny – w fazie wstępnej otwarcia ubytku i mikrosilnika – w fazie usuwania zębiny próchnicowej. U wszystkich pacjentów wykonano znieczulenie miejscowe lub przewodowe w zależności od potrzeb zabiegowych. Studenci preparowali ubytki wszystkich klas wg klasyfikacji Black´a, przy czym większość stanowiły ubytki klas I, II i V. Podczas każdego zabiegu indykator próchnicy był użyty 2- lub 3-krotnie. Pierwsza aplikacja Sable Seek & Seek była przeprowadzona po otwarciu i uformowaniu ubytku i miała na celu uwidocznienie całej zębiny zmienionej próchnicowo. Druga aplikacja odbyła się w fazie uznanej przez studenta za zakończenie oczyszczania ubytku. Trzecia aplikacja miała miejsce w przypadku, gdy po drugim nałożeniu indykatora próchnicy, w ubytku pozostały jeszcze wybarwione miejsca. Każdy etap pracy studenta był kontrolowany przez asystenta prowadzącego ćwiczenia kliniczne.

Na zakończenie pracy z preparatem Sable Seek & Seek studenci wypełnili ankietę odpowiadając na następujące pytania:

1. Czy praca z Sable Seek & Seek ułatwia rozpoznanie zębiny próchnicowej?

2. Czy czujesz się bezpieczniej wiedząc, że usuwasz tylko zębinę próchnicową?

3. Jak oceniasz w (skali 1-5) kolejne cechy preparatu:

a. konsystencję,

b. kolor,

c. łatwość aplikacji,

d. stopień trudności usuwania preparatu z ubytku.

W przeprowadzonych badaniach klinicznych indykator Sable Seek & Seek zastosowano łącznie w 184 ubytkach; w tym opracowano 53-ubytki klasy I, 68 – klasy II, 21 – klasy III, 7 – klasy IV i 35 ubytków klasy V. Trzykrotna aplikacja indykatora miała miejsce głównie podczas preparowania ubytków klasy: IV, II i V, rozkład ich liczby w zależności od klasy i konieczności potrójnej aplikacji środka przedstawia rycina 1. Podczas opracowywania ubytków: I, II, III, IV klasy, w 12 (6,5%) zębach doszło do obnażenia miazgi (ryc. 2).