© Borgis - Nowa Stomatologia 4/2005, s. 220-221
Katarzyna Kamińska, Barbara Emeryk, Krystyna Kamińska
Halitosis – przykry zapach z ust – problem pacjenta i lekarza
Halitosis a bad odour from the oral cavity, problem of the patient and doctor
Katedra i Zakład Stomatologii Zachowawczej Akademii Medycznej w Lublinie
Kierownik Katedry: prof. dr hab. Teresa Bachanek
Pacjenci zgłaszają się do lekarza stomatologa z różnych powodów: konieczności leczenia ubytków próchnicowych, z bólem zęba, chorobami przyzębia i błony śluzowej, ubytkami niepróchnicowego pochodzenia (1, 2, 3,). Niewielu natomiast pacjentów jako główną przyczynę wizyty u stomatologa podaje występowanie przykrego zapachu z ust, określanego w piśmiennictwie jako fetor ex ore, halitosis, oral malodor. W piśmiennictwie podawane są różne dane co do częstości występowania przykrego zapachu z ust. Bosy i wsp. oceniają, że fetor ex ore dotyczy około 50% populacji (4). Dolegliwość tę stwierdzono u około 25 milionów Amerykanów i u 24% Japończyków. Natomiast w Polsce według badań Karolewskiego i Nieć, problem ten dotyczy co 8 pacjenta (5).
Celem pracy jest zwrócenie uwagi na problem przykrego zapachu z ust, przyczyn jego powstawania oraz możliwości jego zwalczania.
Malodor utrudnia kontakt z otoczeniem, a w niektórych zawodach wręcz uniemożliwia pracę. Nie w każdym przypadku pacjent sam wyczuwa przykrą woń z ust, a otoczenie krępuje się zwrócić mu na to uwagę. Należałoby przełamać tego rodzaju bariery dla obopólnej korzyści. Szczególną rolę powinien tu spełnić stomatolog oraz lekarz pierwszego kontaktu, który w czasie badania pacjenta może wyczuć halitosis. W delikatny i taktowny sposób należy uświadomić pacjentowi, że z tym problemem nie musi borykać się sam. Najczęściej to lekarz stomatolog pomaga w znalezieniu przyczyny i usunięciu przykrych objawów.
Według danych z piśmiennictwa, w 87% przypadków, przykry zapach pochodzi z jamy ustnej, w 8% występuje w chorobach ogólnoustrojowych, a w 5% etiologia jego występowania jest nieznana (6).
Przyczyną tego rodzaju dolegliwości ze strony jamy ustnej mogą być: ubytki próchnicowe, zęby zgorzelinowe, pozostawione korzenie, niewłaściwa higiena jamy ustnej (resztki pokarmowe, płytka bakteryjna, kamień nazębny), choroby przyzębia (krwawienie z dziąseł, wysięk z patologicznych kieszonek dziąsłowych).
Ostatnio za najważniejszą przyczynę przykrego zapachu z ust uważa się Gram ujemne bakterie beztlenowe, bytujące na tylnej części powierzchni grzbietowej języka. Są to przede wszystkim: Porphyromonas gingivalis, Prevotella intermedia nigrescens, Actinobacillus actinomycetemcomitans, Campylobacter rectus, Fusobacterium nucleatum, Peptostreptococcus micros, Tannerella forsythensis, pałeczki z rodzaju Eubacterium oraz krętki (7, 8, 9).
Bezpośrednią przyczyną przykrego zapachu z ust są lotne związki siarczkowe (VSC), a zwłaszcza siarkowodór, merkaptan metylu i siarczek dimetylu, wytwarzane przez ww. bakterie oraz kadaweryna pochodząca z rozkładu bakteryjnego aminokwasów zawierających siarkę, a także ze związków tiolowych, siarkosoli (7, 9).
Z chorób ogólnoustrojowych, za przyczynę fetor ex ore uznaje się: choroby dróg oddechowych, przewodu pokarmowego, choroby metaboliczne, a nawet stresy i psychozy (8). Dolegliwość ta często występuje u kobiet w okresie okołomenopauzalnym (10).
Występowanie halitosis najczęściej stwierdza się badaniem organoleptycznym (za pomocą węchu). Można też wykonać pomiar obecności lotnych związków siarki w powietrzu wydychanym, z zastosowaniem urządzenia Halimeter, co wydaje się badaniem bardziej obiektywnym.
Po stwierdzeniu występowania przykrego zapachu z ust, należy wykryć przyczynę tej dolegliwości i podjąć próbę leczenia pacjenta. Pierwszym krokiem w postępowaniu lekarza powinna być ocena higieny jamy ustnej. Następnie należy przeprowadzić instruktaż dotyczący prawidłowego postępowania pacjenta z zastosowaniem odpowiedniej techniki szczotkowania zębów, użycia właściwej pasty do zębów oraz naukę oczyszczania powierzchni stycznych za pomocą nitki międzyzębowej. Koniecznym uzupełnieniem zabiegów higienicznych jest czyszczenie powierzchni grzbietowej języka specjalnymi skrobaczkami lub szczoteczkami do zębów. Obecnie są produkowane szczoteczki do zębów, które na drugiej stronie posiadają odpowiednią gumową końcówkę do oczyszczania języka. Zabieg ten usuwa znajdujący się tam nalot oraz eliminuje zawarte w nim bakterie.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Bołtarz-Rzepkowska E.: Metody leczenia zastosowane u pacjentów zgłaszających się w nagłych przypadkach stomatologicznych. Czas. Stomat., 2000, 53, 9, 557-563. 2. Emeryk B., i wsp.: Przyczyny zgłaszania się i status społeczny pacjentów leczonych przez studentów Katedry Stomatologii Zachowawczej AM w Lublinie. Mag. Stomat., 2003, 13, 3, 84-85. 3.Kamińska K., Kamińska K.: Ubytek klinowy prawdopodobną przyczyną przewlekłego zapalenia tkanek okołowierzchołkowych. Opis przypadku. Mag. Stomat., 2004, 14, 9, 84-85. 4.Bosy A., et al.: Relationship of oral malodor to periodontitis evidence of independence in discrete subpopulations. Journal of Periodontology, 1994, 65, 37-46. 5.Kowalewski M., Nieć A.: Halitosis – istotny problem w stomatologii. Mag. Stomat., 2001, 7-8, 54-58. 6.Delenghe G., et al.: Experiments of Belgian multidisciplinary breath odour clinic. Acta Oto. Rhino. Laryng. Belg. 1997, 51, 43-48. 7.Chruściel-Malinowska I., et al.: Tabletki Hali-Z w zwalczaniu przykrego zapachu z ust. Mag. Stomat., 2004, 6, 50-53. 8.Jańczuk Z., i wsp.: Periodontitis a halitosis: problemy diagnostyczne i lecznicze. Mag. Stomat., 2003, 1, 44-46. 9.Quirynen M.: Leczenie przykrego zapachu z ust. J. Clin. Periodont., 2003, 30 (suppl. 5), 21-23. 10.Klijer M., Chałas R.: Dolegliwości występujące w jamie ustnej kobiet w okresie okołomenopauzalnym. Mag. Stomat., 2004, 5, 54-56. 11.Ouhayoun J.P.: Penetracja do błony biologicznej płytki nazębnej: działanie roztworu do płukania jamy ustnej zawierającego olejki aromatyczne. J. Clin. Periodont., 2003, 30, (suppl. 5), 12-15. 12.Claffey N.: Płyny do płukania jamy ustnej zawierające olejki aromatyczne: kluczowy element higieny jamy ustnej. J. Clin. Periodont., 2003, 30, (suppl. 5), 28-31. 13.Greenstain R.B.N., et al.: Reduction of oral malodor by oxidizing Lozenges. J. Periodontol., 1997, 68, 12, 1176-1181.
