© Borgis - Nowa Stomatologia 1-2/2000, s. 9-12
Katarzyna Banaszek1, Leszek Klimek2, Halina Pawlicka1
Wsteczne wypełnienie z amalgamatu – ocena metodą liniowej penetracji barwnika
Amalgam retrograde fillings – evaluation of sealing properties using linear dye penetration method
1 z Zakładu Stomatologii Zachowawczej Instytutu Stomatologii Akademii Medycznej w Łodzi
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. n. med. Danuta Piątkowska
2 z Instytutu Inżynierii Materiałowej i Technik Bezwiórowych Politechniki Łódzkiej
Dyrektor Instytutu: dr hab. inż. Piotr Kula
Zęby z chorobowo zmienioną miazgą lub tkanką okołowierzchołkową po prawidłowo przeprowadzonym leczeniu endodontycznym mogą w dalszym ciągu pełnić swoją funkcję w jamie ustnej. W warunkach klinicznych istnieje jednak wiele przyczyn, które utrudniają lub uniemożliwiają przeprowadzenie właściwego leczenia kanałowego. W takich sytuacjach, dodatkowym zabiegiem, który może przyczynić się do pozostawienia zęba w jamie ustnej jest zabieg resekcji. Polega on na wypełnieniu kanału do miejsca przeszkody, odcięciu wierzchołka korzenia i szczelnym jego zamknięciu. Liczni autorzy (3, 4, 19, 20) podkreślają, że wypełnienie wsteczne powinno być wykonywane rutynowo. Trwa jedynie dyskusja nad wyborem materiału, który pozwoliłby na szczelne zamknięcie jamy zęba od strony wierzchołka.
Od wielu lat powszechnie stosowanym materiałem do wstecznego wypełniania kanału jest amalgamat (1, 3, 5, 10, 15, 16, 19, 22, 23). Pierwsze doniesienia o użyciu amalgamatu pochodzą z 1884 roku (cyt. wg 6). Udokumentowane wyniki dotyczące zastosowania amalgamatu do wstecznego wypełniania kanału korzeniowego zostały przedstawione w 1915 roku przez dr. Otesena z Norwegii, a do 1920 roku opisano już kilkaset takich przypadków (3). Obecnie kwestionowane jest stosowanie amalgamatu jako materiału do wstecznego wypełniania kanałów z powodu nieodpowiedniej jego szczelności (7, 8, 12, 19, 20).
Celem naszej pracy jest ocena in vitro szczelności wypełnień amalgamatowych stosowanych do wstecznego wypełniania kanału metodą liniowej penetracji barwnika.
MATERIAŁ I METODA
Do badań użyto 40 ludzkich dolnych przyśrodkowych i bocznych zębów siecznych, usuniętych ze względów periodontologicznych, przechowywanych w 10% roztworze formaliny. Ubytki próchnicowe zostały opracowane i wypełnione cementem szklano-jonomerowym. Po dojściu do jamy zęba, kanały opracowywano
do 0,5 mm przed otworem anatomicznym pilniczkami Kerra, metodą step-back do rozmiaru 40 wg ISO. Do płukania stosowano 3% roztwór wody utlenionej, 2,5% roztwór podchlorynu sodu, 15% roztwór wersenianu sodu i wodę destylowaną. W celu utrzymania drożności kanału, po zmianie narzędzia kanałowego na większe i na zakończenie opracowania, wprowadzano na oznaczoną długość pracującą pilnik K nr 15. Komorę zęba i kanały korzeniowe osuszano kuleczką waty i sączkami papierowymi. Zęby wypełniano ćwiekami gutaperkowymi (firmy Persepolis LTD) metodą bocznej kondensacji z użyciem uszczelniacza kanałowego AH-Plus (firmy Dentsply, Detrey). Ubytki koronowe zębów zamknięto cementem szklano-jonomerowym Vitremer (firmy 3M). Następnie w celu pełnego związania pasty w kanale, zęby zanurzono w roztworze soli fizjologicznej w zamkniętej szalce Petriego i inkubowano przez 2 dni w cieplarce w temperaturze 37°C. Po tym czasie zęby osuszano płatkami ligniny i pokrywano dwiema warstwami lakieru do paznokci.
W kolejnym etapie pracy odcinano 3 mm wierzchołków korzeni wszystkich zębów pod kątem 45° do długiej osi zęba w kierunku wargowo-językowym. Na wygładzonej powierzchni cięcia wykonano ubytek przy użyciu małego wiertła diamentowego o kształcie odwróconego stożka. Odpowiadał on I klasie wg klasyfikacji ubytków próchnicowych i był dostosowany rozmiarami do odciętej powierzchni wierzchołka korzenia oraz do kształtu przekroju kanału. Jego głębokość wynosiła nie mniej niż 2 mm.
Zęby podzielono losowo na dwie grupy, A i B po 20 zębów w każdej. Zęby grupy A wypełniano amalgamatem Megalloy – (firmy Dentsply, Detrey) bez lakieru uszczelniającego, zaś zęby grupy B wypełniano tym samym amalgamatem Megalloy z podkładowym lakierem uszczelniającym Copalite (firmy Cooley & Cooley & LTD Houston, Texas).
Korzenie zębów z wypełnionymi ubytkami zanurzano w 2% roztworze błękitu metylenowego. Po 72 godzinach inkubacji w cieplarce w temperaturze 37°C zęby płukano i usuwano lakier pokrywający.
W celu oceny liniowej penetracji barwnika, zęby szlifowano do połowy grubości w kierunku wargowo-językowym na szlifierce Metapolan 2.
Badania przeprowadzono w Instytucie Inżynierii Materiałowej i Technik Bezwiórowych Politechniki Łódzkiej oraz w Zakładzie Histologii i Embriologii Akademii Medycznej w Łodzi.
Przeciek barwnika w każdej próbce oceniano z dwóch stron (prawej i lewej), w miejscu kontaktu materiał/zębina. Jako stronę prawą obrano krótszy brzeg korzenia uzyskany po odcięciu wierzchołka. Próbki oglądano pod lupą binokularową przy powiększeniu 10 i 25 razy oraz w mikroskopie świetlnym, przy powiększeniu 64 i 136 razy. Penetrację liniową barwnika mierzono pod mikroskopem świetlnym, przy powiększeniu 64 razy, stosując kalibrowaną skalę w okularze z podziałką równą 0,04 mm. Przeciek mierzono od wierzchołkowej części korzenia do najbardziej koronowego zasięgu. W badaniu pod mikroskopem świetlnym, w metodzie barwnej wykonano 40 pomiarów w każdej grupie.
Dla otrzymanych wyników obliczono średnie arytmetyczne i odchylenia standardowe. Do weryfikacji hipotez statystycznych, które były stawiane, stosowano parametryczne testy istotności oparte na dużych próbach (n < 30).
WYNIKI
Otrzymane pomiary przecieków w badanych grupach materiałów wyrażone w milimetrach przedstawia tabela 1. Jak wynika z tej tabeli w grupie A zaobserwowano głęboką penetrację barwnika. W 13 próbkach z tej grupy przenikanie odbywało się wzdłuż obu ścian jak również dna ubytku (ryc. 1), w 7 przypadkach penetracja przebiegała tylko wzdłuż ścian ubytku. W grupie tej nie zaobserwowano wypełnień bez penetracji barwnika. W grupie B przeciek barwnika obejmujący również dno ubytku zanotowano w 4 przypadkach. W grupie tej nie zaobserwowano przecieku w 2 próbkach od dłuższej strony korzenia, w pozostałych próbkach tej grupy penetracja przebiegała wzdłuż obu ścian ubytku (ryc. 2).
Tabela 1. Wyniki pomiarów przecieku w badanych grupach materiałów.
| Nr próbki | Grupa A amalgamat | Grupa B amalgamat z Copalitem |
| strona prawa | strona lewa | strona prawa | strona lewa |
| 1 | 0,13 | 2,50 | 2,26 | 2,20 |
| 2 | 0,08 | 1,79 | 2,45 | 1,89 |
| 3 | 1,45 | 2,45 | 2,45 | 0,00 |
| 4 | 1,13 | 1,34 | 1,94 | 2,20 |
| 5 | 3,02 | 2,46 | 1,74 | 2,00 |
| 6 | 1,60 | 2,31 | 1,62 | 2,00 |
| 7 | 1,13 | 2,01 | 2,26 | 0,75 |
| 8 | 1,70 | 1,67 | 1,88 | 0,00 |
| 9 | 1,32 | 2,26 | 2,45 | 0,25 |
| 10 | 1,51 | 1,73 | 1,73 | 1,32 |
| 11 | 0,75 | 1,56 | 2,37 | 0,75 |
| 12 | 1,79 | 2,31 | 2,56 | 1,32 |
| 13 | 1,89 | 2,46 | 2,45 | 2,46 |
| 14 | 2,72 | 2,16 | 2,26 | 0,62 |
| 15 | 0,23 | 1,46 | 2,46 | 1,46 |
| 16 | 0,75 | 2,16 | 2,41 | 0,54 |
| 17 | 1,42 | 2,18 | 2,37 | 0,86 |
| 18 | 0,38 | 2,12 | 2,54 | 2,12 |
| 19 | 1,27 | 2,46 | 2,45 | 0,94 |
| 20 | 1,66 | 2,64 | 2,34 | 1,54 |
Ryc. 1 Grupa A: amalgamat Megalloy bez lakieru uszczelniającego. Widoczna penetracja barwnika wzdłuż obu ścian i dna ubytku (powiększenie 10 x).
Ryc. 2 Grupa B: amalgamat Megalloy z lakierem uszczelniającym Copalite. Widoczna penetracja barwnika wzdłuż ścian ubytku (powiększenie 10 x).
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Blum J.Y. et al.: Effect of masticatory cycles on tooth compression and resultant leakage of amalgam retrofills. J. Endod., 1997, 23, 10:605-609. 2. Chong B.S. et al.: Light-cured glass ionomer cement as a retrograde root seal. Int. Endod. J., 1993, 26:218-224. 3. Friedman S.: Retrograde approaches in endodontic therapy. Endod. Dent. Traumatol., 1991, 7, 3:97-107. 4. Gartner A.H., Dorn S.O.: Advances in endodonticsurgery. J. Endod., 1992, 36, 2:357-378. 5. Guldener P.H.A. et al.: Endodontologie. Diagnostik und Terapie. PZWL, Warszawa, 1996. 6. Harrison John W. et al.: Excisional wound healing following the use of IRM as a root-end filling material. J. Endod., 1997, 23, 1:20-26. 7. Higa R.K. et al.: The effect of storage time on the degree of dye leakage of root-end filling materials. Inter. Endod. J., 1994, 27:252-256. 8. Inoue S. et al.: A 24-week study of the microleakage of four retofilling materials using a fluid filtration method. J. Endod., 1991, 17, 8:369-375. 9. Iracki J. i wsp.: Wstępna ocena szczelności brzeżnej wypełnień amalgamatowych zakładanych metodą kondensacji ręcznej i ultradźwiękowej. Stomat. Współcz., 1998, vol 5, 6:405-408. 10. Jesslen P. et al.: Long-term results of amalgam versus glass ionomer cement as apical sealant after apicectomy Oral Surg Oral Med. Oral Pathol Oral Radiol Endod., 1995, 79, 1:101-103. 11. King K.T. et al.: Longitudinal evaluation of the seal of endodontic retrofillings. J. Endod., 1990, 16:307-310. 12. Lipski M.: Zastosowanie cementów szklanojonomerowych do wstecznego wypełniania kanałów korzeniowych. Badania w mikroskopie skaningowym. Stomat. Współczesna, 1996, 3, 6:456-460. 13. Lloud A. et al.: Root-end cavity preparation using the MicroMega Sonic Retro-prep Tip. SEM analysis. Inter. Endod. J., 1996, 29:295-301. 14. Özata F. et al.: A comparative sealability study of different retrofilling materials. Inter. Endod. J., 1993, 26:241-245. 15. Pritesh M. et al.: Radiopacity of potential root-end filling materials. Oral Surg Oral Med. Oral Pathol Oral Radiol Endod, 1996, 81:476-479. 16. Stock C.J.R., Nehammer C.F.: Endodoncja praktyczna. Wyd. Med. Sanmedica, Warszawa, 1994. 17. Sübay R.K., Sübay A.: In vitro sealing ability of dentin bonding agents and cavity varnish with amalgam as retrofills. J. Endod., 1999, 25, 3:157-160. 18. Torabinejad M. et al.: Dye leakage of four root end filling materials: effects of blood contamination. J. Endod., 1994, 20, 4:159-163. 19. Torabinejad M. et al.: Histologic assessment of Mineral Trioxide Aggregate as a root-end filling in monkeys. J. Endod., 1997, 23, 4:225-228. 20. Trope M. et al.: Healing of apical periodontitis in dogs after apicoectomy and retrofilling with various filling materials. Oral Surg Oral Med. Oral Pathol Oral Radiol Endod., 1996, 81, 2:221-228. 21. Vertucci F.J., Beatty R.G.: Apical leakage associated with retrofilling techniques: a dye study. J. Endod., 1986, 12:331-336. 22. Waikakul A., Punwutikorn J.: Clinical study of retrograde filling with gold leaf: Compararison with amalgam. Oral Surg Oral Med. Oral Pathol., 1991, 71:228-231. 23. Zetterqvist L., Holmlund A.: Apicectomy: A comparative clinical study of amalgam and glass ionomer cement as apical sealants. Oral Surg Oral Med. Oral Pathol., 1991, 71:489-491.
