© Borgis - Nowa Stomatologia 4/2000, s. 3-4
Anna Maria Wasilewska¹, Sylwia Małgorzata Słotwińska²
Aerodontalgiczny ból zębów
Aerotoothache
¹ ze Studenckiego Koła Naukowego przy Zakładzie Stomatologii Zachowawczej Instytutu Stomatologii Akademii Medycznej w Warszawie
Opiekun: dr n. med. Sylwia Małgorzata Słotwińska
² z Zakładu Stomatologii Zachowawczej IS AM w Warszawie
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. Anna Maria Wierzbicka
Wpływ biosfery na nasz organizm charakteryzuje się aktywnością biologiczną niektórych elementów atmosferycznych i ich zespołów. Szczególna zdolność oddziaływania naszego ustroju na pewne sytuacje pogodowe nosi miano meteoropatii. Zjawisko niekorzystnego wpływu zmian pogody na przebieg niektórych chorób, zwłaszcza u osób wrażliwych, tzn. meteoropatów jest powszechnie znane. Stopień nasilania się dolegliwości uwarunkowany jest dynamiką zmian w środowisku meteorologicznym. Bardzo niekorzystne są okresy przemieszczania się mas powietrznych z przechodzeniem frontów atmosferycznych i rozwojem ośrodków niżowych (5, 6, 8, 14, 15).
Organizm ludzki w warunkach fizjologicznych adaptuje się w pewnych granicach do wahań ciśnienia atmosferycznego. Próg tej tolerancji zależy od cech indywidualnych, przy czym największe obciążenie dla organizmu ludzkiego stanowi gwałtowna zmiana ciśnienia (6, 8, 14, 15). Wtedy to, bez odpowiedniej adaptacji może dojść do ciężkich zaburzeń fizjologicznych ustroju. Znana jest choroba górska „wysokościowa” i choroba głębinowa, zwana „kesonową”.
Niekorzystny wpływ zmian ciśnienia atmosferycznego dotyczy również narządu żucia. Rozwój nowoczesnego lotnictwa i możliwości szybkiej zmiany wysokości lotu stwarzają modelowe warunki do obserwacji wpływu spadku ciśnienia na narząd żucia, a komory hiperbaryczne (np. okręty podwodne, kesony), do obserwacji wpływu zwiększonego ciśnienia (6, 12, 13).
Celem pracy jest omówienie, w oparciu o piśmiennictwo i doświadczenia własne, zjawiska występowania bólu zębów (aerodontalgia, barodontalgia) w warunkach zmiany ciśnienia z normobarycznego na hipobaryczne lub hiperbaryczne.
Ból zębów pojawiający się u lotników podczas lotu bez odczuwania jakichkolwiek dolegliwości przed startem określono terminem aerodontalgii (barodontalgia). Cechą charakterystyczną tego bólu jest jego nasilanie się w miarę wzrostu wysokości lotu (8, 13, 14). Powstaje więc pytanie, dlaczego u osób, które przed lotem nie miały żadnych dolegliwości, ból zębów pojawia się podczas lotu, a u marynarzy okrętów podwodnych, również nie odczuwających dolegliwości bólowych na lądzie, ból zębów pojawia się po zanurzeniu?
Zauważono, że do aerodontalgii predysponują: ubytki próchnicowe, nieprawidłowe wypełnienia, zapalenie miazgi, zgorzelinowy rozpad miazgi, niecałkowicie wypełnione kanały zębów, a także wszelkie czynniki jatrogenne, doprowadzające do podrażnienia lub uszkodzenia miazgi. Badania powietrznej służby Stanów Zjednoczonych wykazały, że zęby zdrowe, nawet z eksperymentalnie obnażoną miazgą i poddane dekompresji, nie dają reakcji bólowych, co można tłumaczyć faktem, że wzrost ciśnienia pęcherzyków azotu w miazdze nie przekracza możliwości regulacyjno-adaptacyjnych krążenia (1, 4, 11). Według Stewarta i Macintosha nie ma różnicy w patomechanizmie powstawania aerodontalgii przy zmniejszonym i zwiększonym ciśnieniu (12, 13, 14).
Ból w zębach „aerodontalgicznych” może wiązać się ze zwiększoną przepuszczalnością naczyń włosowatych, uwolnieniem i wzrostem ciśnienia pęcherzyków azotu w miazdze, embolią naczyń i przeniesieniem się ciśnienia gazu na ozębną (4, 12, 13).
Bardzo szkodliwe i sprzyjające wystąpieniu aerodontalgii, jest głębokie i rozległe cięcie zębiny, np. podczas szlifowania zęba pod koronę protetyczną. Prowadzi to do uszkodzenia wypustek odontoblastów, wzrostu ciśnienia w kanalikach zębinowych i przekrwienia miazgi (1, 7, 12). W otwartych kanalikach zębinowych drażnionych bodźcami zewnętrznymi dochodzi do ruchu płynów i powstania nadwrażliwości bólowej (3, 10, 11). Aby temu zapobiec należy podjąć właściwe postępowanie terapeutyczne, polegające na zamknięciu kanalików zębinowych i wykonaniu uzupełnienia terapeutycznego, które nie będzie miało porowatości wewnętrznej i szczeliny brzeżnej. Aerodontalgii sprzyja również założenie zbyt grubego podkładu z wodorotlenku wapnia, który ulega resorpcji w procesie remineralizacji zębiny. Doprowadza to do powstania mikroprzestrzeni; przy czym im bliżej miazgi powstają te mikroprzestrzenie, tym większe prawdopodobieństwo powstania aeorodontalgii (11, 13).
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Ahlquist M. et al.: Dental pain woked by hydrostatic pressures applied to exposed dentin in man; a test of the hydrodynamic theory of dentin sensytivity. J. Endodont. 1994, 20:130-4. 2. Ahlstrand W.: Udany bonding – szczęśliwy przypadek czy rezultat podbudowanej wiedzą pracy. Mag. Stom. 2000, 1:42-5. 3. Barańska-Gachowska M.: O czynnikach jatrogennych w chorobach miazgi. Czas. Stomat. 1975, XXVIII, 8:853-58. 4. Boqvsier J.: Variations des pressions. Rev. Franc. d´Odonto-Stomat. 1967, 6:1067-78. 5. Brzeziński Z.J., Korczak C.W.: Higiena i Ochrona Zdrowia. PZWL 1975. 6. Grzegorczyk L., Stawiński K.: Zarys stomatologii przemysłowej. PZWL 1975. 7. Jabush D.M., Barkharder R.A.: Treatment of an endodonto-periodontic lesion; a case report. Quintessence International. 1985, 12:855-57. 8. Jankowiak J.: Biometorologia Człowieka PZWL 1976. 9. Marek K.: Kliniczna Patologia Zdrowia. PZWL 1982. 10. Miszkowicz M.: Wpływ ciśnienia atmosferycznego na ostre stany zapalne ozębnej. Wrocławska stomatologia 1972, II, Wrocław 1972. 11. Niewiadomski K.: Stomatologia u progu nowego wieku. Vivadent Ivoclar Polska 1999, 6. 12. Seltzer S., Boston D.: Hypersensitivity and pain induced by operative procedures and the „cracked tooth” syndrome. Gen. Dent. 1997, III-IV, 148-59. 13. Shiller W.R., Commander L.: Aerodontalgia under hiperbaric conditions. Oral Surg., Oral Med., Oral Patology 1965, 20, 5:694-95. 14. Skrzypkowski A., Szarek J.: Wybrane zagadnienia dotyczące aerodontalgii. Med. Lot. 1993, 1, 2:55-65. 15. Stawiński K.: Wpływ niektórych czynników fizykalnych na narząd żucia. Czas. Stomat. 1974, XXVII, 3:313-18.
