© Borgis - Nowa Stomatologia 1/2001, s. 3-9
Beata Wierchoła1, Katarzyna Emerich-Poplatek1, Barbara Adamowicz-Klepalska1, Teresa Małaczyńska2
Aspekt stomatologiczny przebiegu astmy oskrzelowej w wieku rozwojowym
Stomatological aspect in course of bronchial asthma in development age
1 z Zakładu Stomatologii Dziecięcej Akademii Medycznej w Gdańsku
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. n. med. Barbara Adamowicz-Klepalska
2 z Oddziału Przewlekłych Chorób Płuc i Alergii Specjalistycznego Zespołu Opieki Zdrowotnej nad Matką i Dzieckiem w Gdańsku
Ordynator Oddziału: dr n. med. Teresa Małaczyńska
WSTĘP
Schorzenia alergiczne, coraz częściej występujące już w pierwszych latach życia dziecka, stały się jednym z najpoważniejszych wyzwań dla współczesnej pediatrii. Choroby o podłożu alergicznym, a szczególnie astma oskrzelowa, mające charakter przewlekły, wymagają długotrwałej wielolekowej terapii, co nie pozostaje bez wpływu na rozwijający się organizm dziecka, w tym także na rozwój narządu żucia. Zarówno sama choroba, jak i przewlekła terapia, mogą w wieku rozwojowym predysponować do wystąpienia zaburzeń nie tylko w uzębieniu mlecznym i stałym, w przyzębiu i błonie śluzowej jamy ustnej, ale mogą także sprzyjać powstawaniu wad zgryzu. Astma oskrzelowa jeszcze zbyt rzadko rozpoznawana jest w pierwszych 5 latach życia dziecka. Często leczona jest nieprawidłowo wraz z przewlekłym stosowaniem antybiotykoterapii (5), co w najważniejszym okresie dla mineralizacji zębów stałych zwiększa zagrożenie enamelopatiami, a także powoduje wzrost częstości zasiedlania jamy ustnej przez grzyby z gatunku Candida.
Znaczący wzrost w ostatnich latach liczby dzieci chorych na astmę oskrzelową oraz różnego rodzaju choroby alergiczne sprawił, iż problem ten znalazł się w centrum uwagi lekarzy różnych specjalności, w tym także lekarzy pedodontów oraz rodziców i opiekunów dzieci, a ze względu na rozpowszechnienie urasta do rangi jednego z głównych zagadnień zdrowia publicz-nego.
MATERIAŁ I METODYKA
W 1998 roku przeprowadzono stomatologiczne badania kliniczne 326 dzieci w wieku 3-15 lat przewlekle chorych na astmę oskrzelową. Badaną populację dzieci podzielono na 11 grup wiekowych (tab. 1).
Tabela 1. Struktura badanej populacji dzieci chorych na astmę oskrzelową z uwzględnieniem wieku i płci.
| Wiek (lata)
| 3-5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | Razem |
| Płeć badanych dzieci | M | 20 | 20 | 15 | 19 | 21 | 19 | 16 | 22 | 16 | 17 | 10 | 195 |
| K | 10 | 10 | 15 | 11 | 9 | 11 | 14 | 13 | 14 | 13 | 11 | 131 |
| K+M | 30 | 30 | 30 | 30 | 30 | 30 | 30 | 35 | 30 | 30 | 21 | 326 |
W przedziale wieku 4-15 lat wydzielono 32 dzieci chorych na astmę oskrzelową lekką bez terapii sterydowej oraz 34 dzieci w przedziale wieku 5-14 lat z astmą oskrzelową umiarkowaną i ciężką z terapią sterydową wziewną. W celu przeprowadzenia badania mikologicznego na obecność grzybów drożdżopodobnych z rodzaju Candida pobrano wymazy z trzech różnych dla bytowania drobnoustrojów środowisk jamy ustnej, z ubytku próchnicowego w pierwszym zębie trzonowym, zachyłka przedsionka nad zębami siecznymi w szczęce i z grzbietu języka.
Badaną populację kontrolną stanowiły dzieci w tej samej liczebności roczników i płci, co dzieci chore na astmę oskrzelową. Badanie stanu zdrowia jamy ustnej w obydwu populacjach obejmowało stan uzębienia mlecznego i stałego wraz z potrzebami leczniczymi, stan przyzębia i periodontologiczne potrzeby lecznicze, stan kliniczny dziąseł z oceną higieny jamy ustnej, wady zgryzu oraz występowanie parafunkcji narządu żucia. Badania mikologiczne przeprowadzono tylko u dzieci chorych na astmę oskrzelową lekką bez terapii sterydowej oraz na astmę oskrzelową umiarkowaną i ciężką z terapią sterydową wziewną, a także w populacji kontrolnej.
Cel pracy stanowiła kompleksowa ocena stanu zdrowia jamy ustnej u dzieci chorych na astmę oskrzelową, uwzględniająca ciężkość choroby i stosowany schemat leczenia astmy oskrzelowej, a uzyskane wyniki badań umożliwiały opracowanie stomatologicznego interdyscyplinarnego programu promocji zdrowia jamy ustnej, profilaktyki oraz postępowania leczniczego i rehabilitacyjnego w tej grupie dyspanseryjnej.
WYNIKI
Uzyskane wyniki wykazały, że dzieci chore na astmę oskrzelową mają znaczne pogorszenie stanu zdrowia uzębienia stałego w okresie dojrzewania, czyli pomiędzy 12 a 14 rokiem życia, w postaci większej intensywności choroby próchnicowej zębów. Szczególnie duży wzrost jest w przedziale wieku 12-13 lat. W odniesieniu do płci wyższą intensywność próchnicy zębów stałych w wieku 12-15 lat mieli chłopcy chorzy na astmę oskrzelową, niż ich rówieśnicy badanej populacji kontrolnej, przy braku różnic u dziewcząt w tym samym wieku (ryc. 1, 2).
Ryc. 1. Historia choroby próchnicowej w uzębieniu stałym dzieci badanej populacji z astmą oskrzelową z uwzględnieniem wieku.
Ryc. 2. Historia choroby próchnicowej w uzębieniu stałym dzieci badanej populacji kontrolnej z uwzględnieniem wieku.
Dzieci 12-15-letnie z astmą oskrzelową miały także wyższą średnią liczbę zębów stałych z potrzebami leczniczymi w postaci rekonstrukcji czyli założenia wypełnienia na dwóch powierzchniach zęba, niż dzieci w populacji kontrolnej. Porównując stan przyzębia stwierdzono, że klinicznie zdrowe przyzębie z wartością wskaźnika Community Periodontal Idex (CPI = 0) w niższym odsetku miały dzieci chore na astmę oskrzelową, wraz z wyższym odsetkiem krwawienia z dziąseł czyli CPI = 1 u dzieci 7- -15-letnich, niż u dzieci populacji kontrolnej (ryc. 3, 4).
Ryc. 3. Stan przyzębia określony odsetkiem wartości kodowych wskaźnika CPI u dzieci z astmą oskrzelową z uwzględnieniem wieku.
Ryc. 4. Stan przyzębia określony odsetkiem wartości kodowych wskaźnika CPI u dzieci populacji kontrolnej z uwzględnieniem wieku.
Dzieci chore na astmę oskrzelową rzadziej miały klinicznie zdrowe dziąsła w wieku 3-15 lat z wartością wskaźnika Gingival Index (GI = 0), przy równocześnie częściej diagnozowanym łagodnym, umiarkowanym i ciężkim zapaleniu dziąseł, niż dzieci zdrowe w tym samym wieku z populacji kontrolnej (ryc. 5) (ryc. 6).
Ryc. 5. Odsetki dzieci chorych na astmę oskrzelową z wartościami wskaźnika GI = 0 (Gingival Index) z uwzględnieniem wieku.
Ryc. 6. Odsetki dzieci w populacji kontrolnej z wartościami wskaźnika GI = 0 (Gingival Index) z uwzględnieniem wieku.
Wyższy był także odsetek chorych dzieci, które miały niedostateczną higienę jamy ustnej w postaci obfitych złogów płytki bakteryjnej z wartościami (PlI=2,1-3), wskazujące na poważne zaniedbania higieniczne (ryc. 7 i 8).
Ryc. 7. Odsetki dzieci chorych na astmę oskrzelową z wartościami wskaźnika PlI=2,1 – 3,0 (Plaque Index) z uwzględnieniem wieku.
Ryc. 8. Odsetki dzieci w badanej populacji kontrolnej z wartościami wskaźnika PlI=2,1 – 3,0 (Plaque Index) z uwzględnieniem wieku.
Dzieci przewlekle chore na astmę oskrzelową w wyższym odsetku miały wady zgryzu średnie lub zaawansowane (ryc. 9 i 10) oraz parafunkcje narządu żucia niż dzieci zdrowe.
Ryc. 9. Odsetki dzieci ze średnią lub zaawansowaną wadą zgryzu w badanej populacji z astmą oskrzelową z uwzględnieniem wieku.
Ryc. 10. Odsetki dzieci ze średnią lub zaawansowaną wadą zgryzu w badanej populacji kontrolnej z uwzględnieniem wieku.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Adamowicz-Klepalska i wsp.: Porównanie stanu przyzębia oraz periodontologicznego potrzeb leczniczych u 7- i 12-letnich dzieci z woj. gdańskiego badanych w 1987 i 1995 roku. Przegl. Stomat. Wieku Rozw., 1995, 3/4, (11-12), 12-16. 2. Badzian-Kobos K. i wsp.: Higiena jamy ustnej, stan przyzębia i wady zgryzu u dzieci w wieku 7-15 lat z regionu inwestycji górniczo-energetycznej Bełchatów. Czas. Stomat., 1987, XL, 5:309-315. 3. Banach J. i wsp.: Stan przyzębia u dzieci szczecińskich podczas 6-letnich obserwacji. Analiza warunków anatomicznych przyzębia. Czas. Stomat., 1994, XLVII, 7:453-456. 4. Barańska-Gachowska M. i wsp.: Stan uzębienia u młodzieży pozbawionej planowej opieki stomatologicznej. Czas. Stomat., 1982, XXXV, 10:655-659. 5. Bręborowicz A., Światły A.: Astma oskrzelowa jako choroba zbyt rzadko rozpoznawana u dzieci. Pneumonologia i Alergologia Polska, 1994, 62, 7-8:424-428. 6. Deyu H., Dawei L.: Trends of caries prevalence and experience in children in Chengdu City, West China, 1982-1990. Community Dent. Oral Epidemiol., 1992, 20:308-309. 7. Dummer P.M.H. et al.: Prevalence of enamel developmental defects in a group 11- and 12-year-old children in South Wales. Community Dent. Oral Epidemiol. 1986, 14:119-122. 8. Emerich-Poplatek K.: Epidemiologiczne badania porównawcze stanu układu stomatognatycznego i potrzeb leczniczych populacji w wieku rozwojowym z województwa gdańskiego. Praca doktorska. Akademia Medyczna w Gdańsku 1997. 9. Fetkowska-Mielnik et al.: Ocena uzębienia oraz analiza dynamiki próchnicy zębów stałych u dzieci z Lublina. Czas. Stomat., 1986, XXXIX, 6:361-365.10. Jańczuk Z. i wsp.: Stan narządu żucia populacji polskiej. Raport z badań epidemiologicznych i ankietowych przeprowadzonych w 1995 roku. PAM, Szczecin 1996. 11. Jańczuk Z.: Uzębienie polskich dzieci w 2000 roku. Przegl. Stomat. Wieku Rozw., 1-1996, 13:4-9. 12. Kurek H. i wsp.: Ocena występowania próchnicy u dzieci i młodzieży szkolnej Zabrza objętej planową opieką stomatologiczną. Czas. Stomat., 1990, XLIII, 11-12:672-678. 13. Luoma A.R., Ronnberg K.: Twelve-year follow-up of caries prevalence and incidence in children and young adults in Espoo, Finland. Community Dent. Oral Epidemiol. 1987, 15:29-32. 14. Olesiak-Jakubczyk E.: Ocena stanu uzębienia i przyzębia oraz potrzeb zdrowotnych u dzieci Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Praca doktorska. Śląska Akademia Medyczna, Zabrze 1992. 15. Pawlak J. i wsp.: Stan przyzębia i flora bakteryjna towarzysząca zapaleniom dziąseł u dzieci w okresie okołopokwitaniowym. Przegl. Stomat. Wieku Rozw., 1994, 6-7:84-86. 16. Pitts N.B., Davies J.A.: The Scottish Health Boards´ Dental Epidemiological Programme: initial surveys of 5- and 12-year-old. Br. Dent. J., 1992, 172:408-413. 17. Syryńska M. i wsp.: Długoterminowe obserwacje zachowania się niektórych wad zębowych oraz ich wpływu na higienę jamy ustnej i stan przyzębia. Przegl. Stomat. Wieku Rozw., 1994, 6-7:107-109. 18. Syryńska M. i wsp.: Stan przyzębia u dzieci szczecińskich podczas 6-letnich obserwacji. Wybrane parametry anatomiczne a wskaźniki: płytki bakteryjnej /Pl I/ i stanu dziąseł (GI). Czas. Stomat., 1994, XLVII, 8:535-539. 19. Weyna E. i wsp.: Higiena jamy ustnej u dzieci 7-14-letnich. Część 3: Stan higieny i przyzębia z uwzględnieniem dokładności czyszczenia zębów. Przegl. Stomat. Wieku Rozw., 1994, 5:48-51. 20. Wigdorowicz-Makowerowa N.: Zaburzenia czynnościowe narządu żucia. PZWL, Warszawa 1984. 21. Wochna-Sobańska M. i wsp.: Ocena stanu przyzębia oraz periodontologicznych potrzeb leczniczych u dzieci 12-letnich z Łodzi i województwa piotrkowskiego. Czas. Stomat., 1994, XLVII, 1:35-37.
