© Borgis - Nowa Stomatologia 2/2008, s. 49-53
Wojciech Popowski1, Piotr Wesołowski1, Małgorzata Zadurska2, *Karolina Tomera3, Michał Jonasz3, Kamila Wróbel3, Łukasz Puchta3
Przyczyny odklejania się zamków ortodontycznych, użytych podczas zabiegów chirurgicznego odsłaniania zębów zatrzymanych. Ocena skuteczności leczenia chirurgiczno-ortodontycznego przy zastosowaniu tej metody leczenia
The reason for detachment of orthodontic brackets, used for the surgical unveiling of impacted teeth. The evaluation of chirurgical and orthodontic treatment efficiency while using this method
1Zakład Chirurgii Stomatologicznej Instytutu Stomatologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. n. med. Andrzej Wojtowicz
2Zakład Ortodoncji Instytutu Stomatologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Kierownik Zakładu: dr n. med. Barbara Siemińska-Piekarczyk
3Studenckie Koło Naukowe przy Zakładzie Chirurgii Stomatologicznej i przy Zakładzie Ortodoncji
Instytutu Stomatologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Wstęp
Brak pojawienia się zęba stałego w jamie ustnej może być spowodowany zarówno czynnikami miejscowymi, jak i ogólnymi. Z przyczyn ogólnych wymienia się niedobory witamin i składników mineralnych, choroby genetyczne, czy zaburzenia hormonalne.
Do przyczyn miejscowych zalicza się: brak zawiązka, nieprawidłowości w budowie zęba, zatrzymanie zęba całkowicie wykształconego, wynikające z istniejącej przeszkody anatomicznej, obecność torbieli, czy zaburzenia w resorpcji zębów mlecznych (1, 2).
Jako zatrzymany określa się ząb z całkowicie ukształtowanym wierzchołkiem korzenia, który może być całkowicie lub częściowo zablokowany przez zęby sąsiednie, grubą pokrywą kostną, torbiele kości szczęk lub nadmiar tkanek miękkich np. włókniakowatość dziąseł (1, 2). Zatrzymaniu najczęściej ulegają: trzecie zęby trzonowe w żuchwie i szczęce, kły w szczęce i zęby przedtrzonowe w żuchwie. Statystycznie, problem ten częściej występuje u mężczyzn (1-4). Zęby zatrzymane mogą być przyczyną zaburzeń zgryzowych, bólów neuralgicznych oraz stanów zapalnych. W zależności od rodzaju zęba zatrzymanego, rozważać można różne warianty leczenia. Postępowaniem z wyboru u pacjentów z zatrzymanym trzecim zębem trzonowym jest jego chirurgiczne usunięcie. W przypadkach siekaczy, kłów i zębów przedtrzonowych alternatywą dla zabiegu ekstrakcji jest leczenie chirurgiczno-ortodontyczne, którego celem jest sprowadzenie zęba zatrzymanego do właściwej pozycji w łuku zębowym (1-7). Obecnie stosowane są dwie metody postępowania:
– Metoda wyrzynania z wytworzeniem okienka w błonie śluzowej, stosowana głównie w sytuacjach płytkiego poddziąsłowego położenia korony zęba zatrzymanego, w przypadku gdy powierzchnia zęba jest już częściowo widoczna np. w końcowym etapie leczenia, gdy doszło do odklejenia zamka.
– metoda „zamkniętego wyrzynania” (closed eruption – CE), stosowana w przypadkach głębokiego położenia zęba zatrzymanego
Obydwa zabiegi mają na celu sprowadzenie zęba zatrzymanego we właściwe miejsce w łuku zębowym, a tym samym uzupełnienie braku zębowego. Zarówno w jednym, jak i drugim przypadku zabieg polega na chirurgicznym odsłonięciu zęba zatrzymanego i przyklejeniu zamka ortodontycznego do powierzchni korony. W metodzie okienkowej wycinany jest fragment błony śluzowej, natomiast metoda CE polega na odwarstwieniu płata śluzówkowo-okostnowego i zdjęciu warstwy kości w celu odsłonięcia korony zęba. Zamek ortodontyczny z umocowaną ligaturą zostaje połączony z aparatem ortodontycznym za pomocą wyciągu elastycznego. Odpowiednio przyłożone siły powodują stopniowe sprowadzenie zęba do łuku zębowego.
Cel pracy
Celem pracy była ocena częstości i przyczyn odklejania się zamków ortodontycznych zakładanych w trakcie zabiegów chirurgicznego odsłaniania zębów zatrzymanych metodą CE.
Materiały i metody
W badaniach przeanalizowano dokumentację lekarską 97 pacjentów, leczonych z powodu zatrzymanych zębów siecznych i kłów w szczęce. Badana grupa obejmowała pacjentów w wieku od 10 do 30 lat. Ogólna liczba zębów zatrzymanych, do których przyklejono zamki ortodontyczne wyniosła 104. U 10 osób przyklejono zamki do więcej niż 1 zęba. U 8 pacjentów dotyczyło to kłów, u dwóch siekaczy centralnych. Największą grupę zębów stanowiły kły – 58,7%, 33,7% siekacze centralne, 7,6% inne zęby. W badanym materiale 100% przypadków stanowiły zęby zatrzymane w szczęce. Stosowaną metodą leczenia była metoda zamkniętego wyrzynania (CE). Zabiegi przeprowadzano w znieczuleniu miejscowym. Po odwarstwieniu płata śluzówkowo-okostnowego, odsłaniano koronę zęba zatrzymanego (ryc. 1), a następnie przyklejano zamek z dokręconą uprzednio ligaturą (ryc. 2), ranę zbliżano szwami (ryc. 3). Do mocowania zamków użyto kleju chemoutwardzalnego Smart Bond (Gestenco). Sprowadzanie zęba do łuku za pomocą wyciągu elastycznego rozpoczynano po wstępnym wygojeniu rany, najwcześniej po 7 dniach od zabiegu. W badanej grupie, w celu sprowadzenia zęba zatrzymanego, stosowano aparaty stałe w obrębie górnego łuku zębowego.
Ryc. 1. Odsłonięcie korony zęba zatrzymanego.
Ryc. 2. Przyklejenie zamka z dokręconą uprzednio ligaturą.
Ryc. 3. Zbliżenie rany szwami.
Ocenie poddano średni czas utrzymania zamków, częstość odpadania zamków w trakcie leczenia, oraz wpływ kształtu korony zęba na trwałość umocowania zamków. Dla określenia położenia zębów w kości zastosowano klasyfikację Mloska, uwzględniającą poziom zatrzymania (głębokość) zęba w kości (8). Dodatkowo oceniano stopień odchylenia zębów od osi pionowej i wpływ tego czynnika na częstość utraty zamków. Oceny dokonywano na podstawie zdjęć pantomograficznych.
Wyniki
Leczenie chirurgiczno-ortodontyczne zastosowano u 97 pacjentów. W 75% przypadków w przebiegu leczenia nie doszło do odklejenia zamka, uzyskano pełną skuteczność leczenia. Do odklejenia zamków doszło w 25% przypadków, z czego w 3,8% przypadków zamki odpadały wielokrotnie (ryc. 4). Częstość odpadania zamków od kłów i siekaczy była zbliżona i wyniosła ok. 22% ogólnej liczby zębów (ryc. 5).
Ryc. 4. Częstość odklejania zamków.
Ryc. 5. Liczba odklejonych zamków w zależności od rodzaju zęba.
Średni czas utrzymania zamka w grupie zębów, w której doszło do odklejenia zamka wyniósł 6 miesięcy. Z analizy dostępnej dokumentacji medycznej wynika, że w przebiegu leczenia najczęściej do odklejenia zamków dochodziło w okresie do 12 miesiąca od daty obciążenia. W okresie pierwszych 12 miesięcy leczenia zamki odpadały w różnych odstępach czasu od momentu ich obciążenia. Nie stwierdzono konkretnego przedziału czasowego, w którym dochodziło do zwiększonej częstości odpadania zamków. Badając trwałość umocowania zamków, w 3 przypadkach stwierdzono ich utratę w ciągu pierwszego miesiąca od momentu obciążenia, co może sugerować brak zachowania odpowiednich warunków w trakcie zabiegu chirurgicznego. Od 25 zębów zamki odkleiły się w okresie późniejszym (powyżej jednego miesiąca), co może być związane z przeciążaniem zamka lub zbyt częstym i mocnym wyginaniem ligatury (ryc. 6). W 4 przypadkach doszło do odłamania ligatury przy zachowaniu prawidłowego połączenia zamka z koroną zęba. U pozostałych pacjentów odpadł cały zamek wraz z ligaturą.
Ryc. 6. Liczba zamków odklejonych w zależności od czasu przyklejenia.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Juszczyk-Popowska B., Pietrzak-Bilińska B., Tuderek-Sobocińska G., Wychowański P., Zadurska M.: Postępowanie chirurgiczne w przypadku niewyrżniętych o czasie górnych stałych siekaczy - omówienie przypadków. Nowa Stom. 2005; 34(4); 2. Peterson L.J.: Chirirgia stomatologiczna i szczękowo-twarzowa. Wydanie I. Lublin. Czelej Sp.z o.o. 2001.s.229-230; 3. Mikliński P., Budkiewicz A., Kamecka K.: Zęby zatrzymane - chirurgiczno-ortodontyczne metody postępowania. Stomatol. Współcz. 1995; 2(5) : 448-453; 4. Romankiewicz P., Majewski P. Stoś W.: Zabiegi chirurgiczne stosowane w zespołowym leczeniu pacjentów z zatrzymanymi kłami. Czas.Stomat. 2002; LV,4:237-241; 5. Soroka-Letkiewicz B., Zienkiewicz J., Dijakiewicz M.: Wykorzystanie metody "zamkniętego wyrzynania" w chirurgiczno-ortodontycznym leczeniu niewyrzniętych lub zatrzymanych zębów. Ann. Acad. Med. Gedan. 2005; 35 : 97-108; 6. Dijakiewicz M.,Soroka-Letkiewicz B., Szycik V.: Chirurgiczno-ortodontyczne leczenie niewyrzniętych lub zatrzymanych zębów siecznych i kłów szczęki - doświadczenia własne. Implantoprotetyka 2003; 4(4): 13-17; 7. Dijakiewicz M., Soroka-Letkiewicz B., Szycik V.: Metody chirurgicznego odsłonięcia zatrzymanych zębów w aspekcie leczenia ortodontycznego - przegląd piśmiennictwa. Nowa Stomatol. 2003; 8(2) : 77-79; 8. Mlosek K: Radiologia stomatologiczna i szczękowo-twarzowa. Warszawa. Meddentpress 1995 s.98-101; 9. Kawala B., Szeląg J.: Postępowanie ortodontyczno-chirurgiczne w nietypowych przypadkach zębów zatrzymanych. Dent. Med. Probl. 2003; 40(2) : 355-362; 10. Warych B., Kawala B., Chojnowski Sz.: Wilgotność - główny problem utrzymania zamków na zębach zatrzymanych. Wroc. Stomatol. 2000; 23-27; 11. Doniec-Zawidzka I.: Ortodontyczno-chirurgiczne leczenie zębów zatrzymanych z zachowaniem prawidłowej długości ich koron klinicznych. Czas. Stomatol. 1998; 51(7) : 479-482.
