W wieku rozwojowym stwierdzamy nieraz w praktyce laryngologicznej zaburzenia drożności nosa. Przyczyną mogą być zmiany rozwojowe, przerost migdałka gardłowego, polipy nosa, zmiany rozrostowe, zmiany alergiczne oraz zmiany zapalne śluzówki nosa i zatok.

Często u dzieci, które stosowały dużo różnych kropli do nosa przepisywanych z powodu nieżytu górnych dróg oddechowych oraz kropli sterydowych bez uzasadnienia, w testach skórnych oraz wymazach z nosa na eozynofile, stwierdzamy znaczne obrzęki naczynioruchowe dolnych małżowin nosowych, dające znaczną obturację przewodów nosowych. U niektórych dzieci trudno jest ustalić czynnik wywołujący niedrożność.

W zależności od przewagi objawów rozróżniamy:

n n O – nieżyt nosa naczynioruchowy obturacyjny dający dużą niedrożność przewodów nosowych

n n S – nieżyt nosa naczynioruchowy sekrecyjny niedrożność z dużą przewagą wydzielniczą

n n A – nieżyt nosa naczynioruchowy alergiczny

n n E – nieżyt nosa naczynioruchowy eozynofilowy

n n Z – nieżyt nosa naczynioruchowy zapalny

W pracy zająłem się nieżytem nosa naczynioruchowym obturacyjnym.

Przyczyną zaburzeń odpływu krwi z naczyń jamistych-pojemnościowych małżowin dolnych nosa, w których znajdują się zatoki żylne i żyły, są osłabione grupy mięśni gładkich, regulujących hemodynamikę krążenia oraz powodujące skurcz tych naczyń i obkurczenie małżowin. Niektórzy autorzy stwierdzają, że są one „zaworami” regulującymi hemodynamikę (2). Dużą rolę odgrywają również receptory adrenergiczne alfa 1+2 oraz beta 1+2 utrzymujące właściwy stan zwieraczy naczyń pojemnościowych (2, 3). Uszkodzenie lub zablokowanie jednej z tych grup spowodować może czynnościową przewagę drugiego zespołu receptorów. Blokada alfa 1 receptorów powoduje duży obrzęk małżowin, a beta 1 receptorów – udrożnienie poprzez obkurczenie. Długie działanie różnych kropli do nosa, a szczególnie w wieku dziecięcym, może rozregulować właściwy tonus mięśni gładkich naczyń małżowin, doprowadzając do obturacji przewodów nosowych.

W zaistniałej sytuacji potrzeba dodatkowego bodźca energetycznego, aby poprawić tonus mięśni gładkich i hemodynamikę krwi w małżowinach. Czynnikiem takim może być zastosowanie biostymulacji laserowej (1). Promieniowanie laserowe może różnie oddziaływać na tkankę biologiczną. Przy małej i średniej mocy naświetlanie wywołuje chemiczne i metaboliczne reakcje w komórkach, zwane biostymulacyjnymi. Absorpcja niskiej mocy powoduje powstanie w tkance tzw. efektów pierwotnych: biochemiczny, bioelektryczny i bioenergetyczny.

Biostymulacja laserowa jako jedna z metod leczenia została już wprowadzona w latach 60. przez Endre Mastera.

Stwierdzono, że pod wpływem działania lasera niskoenergetycznego w napromieniowanych tkankach dochodzi do zwiększenia szybkości przepływu krwi, co umożliwia szybszą wymianę elektrolitów.

Naświetlanie laserem stymuluje napięcie mięśni gładkich, przyspiesza resorpcję wysięków i poprzez poprawę krążenia – zmniejszenie obrzęku i zastoju, co szczególnie ma znaczenie w mikrokrążeniu.

W czasie biostymulacji laserowej występuje (1):

– efekt biochemiczny, polegający na pobudzeniu wytwarzania histaminy i serotoniny, a także na stymulowaniu reakcji enzymatycznych kwasu adenozyno-trójfosforowego (ATP);

– efekt bioelektryczny, polegający na normalizacji potencjału elektrycznego komórki. Prawidłowy potencjał wynosi ok. 60-90 mV. W przypadkach patologicznych potencjał spada z powodu przenikania przez błonę komórkową do wnętrza jonów dodatnich np. Na+. Aby odwrócić ten proces komórka potrzebuje energii, którą można otrzymać z hydrolizy ATP (kw. adenozyno-trójfosforowego);

– efekt bioenergetyczny, będący czynnikiem stymulującym odżywianie i wzrost komórek oraz regulującym procesy międzykomórkowe.

Biostymulacja laserowa przywraca zaburzoną działalność tkanki złożonej z komórek, w których to zachodzą wymienione efekty.

W leczeniu naczynioruchowego idiopatycznego nieżytu obturacyjnego nosa zastosowano laser terapeutyczny (biostymulacyjny) LT-1000 produkcji firmy INCO-LASER z Wrocławia. Jest to półprzewodnikowy laser emitujący promieniowanie niewidoczne oraz podczerwone o długości fali do 670 nm i mocy do 30 mW. Posiada certyfikat i zapewnia bezpieczeństwo polskich norm PN-91/TO6700 i należy do klasy 3B.

Rozkład mocy i energii emitowanej z lasera biostymulacyjnego przy 2-minutowej ekspozycji tkankowej przedstawia tabela 1.