© Borgis - Nowa Pediatria 3/2005, s. 96-99
Mieczysław Chmielik1, Beata Zając1, Anna Bielicka1, Aleksander Wasiutyński2
Guzy zatok przynosowych u dzieci w materiale Kliniki Otolaryngologii Dziecięcej Akademii Medycznej w Warszawie w latach 1990-2001
Tumors of paranasal sinuses in pediatric patients – material of Pediatric ENT Department in Warsaw during 1990-2001
1z Kliniki Otolaryngologii Dziecięcej Akademii Medycznej w Warszawie
Kierownik Kliniki: prof. dr hab. med. Mieczysław Chmielik
2z Zakładu Patomorfologii Wieku Rozwojowego Akademii Medycznej w Warszawie
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. med. Aleksander Wasiutyński
Streszczenie
Cases of paranasal sinuses tumors in children diagnosed and treated in Pediatric ENT Department in Warsaw between 1990 and 2001 are reported in article. Paranasal sinuses tumors were diagnosed in 12 patients. Fibroma ossificans turned out to be the most common histological type of tumor (58%). Xantogranuloma, non-Hodgkin´s lymphoma, haemangioendothelioma were diagnosed in single cases. Clinical presentation, characteristic and surgical approach to these lesions are presented.
WSTĘP
Guzy zatok przynosowych występują w wieku dziecięcym bardzo rzadko. Pod względem budowy histologicznej wyróżniamy nowotwory pochodzenia nabłonkowego i nowotwory nienabłonkowe (mezenchymalne). Guzy nabłonkowe o charakterze łagodnym; brodawczaki i gruczolaki w obrębie zatok przynosowych u dzieci opisywane są sporadycznie. Nowotwory nabłonkowe złośliwe (raki, gruczolakoraki) praktycznie nie występują. Najczęstszymi guzami zatok przynosowych u dzieci są nowotwory pochodzenia nienabłonkowego, przy czym przeważają zmiany o charakterze łagodnym.
MATERIAŁ I METODA
Przedstawiony w pracy materiał opracowano retrospektywnie na podstawie danych z historii chorób leczenia szpitalnego oraz okresowych badań kontrolnych w Poliklinice. Badania histopatologiczne wykonano w Zakładzie Patomorfologii Wieku Rozwojowego AM w Warszawie.
WYNIKI I OMÓWIENIE
W latach 1990-2001 w Klinice Otolaryngologii Dziecięcej leczono z powodu guzów zatok przynosowych 12 pacjentów (6 dziewczynek i 6 chłopców) (tab. 1) w wieku od 1 miesiąca do 12 roku życia. W 4 przypadkach rozpoznano włókniaka kostniejącego (fibroma ossificans) (tab. 1 – pacjent nr 1, 2, 3, 4). Najczęściej współistniejącymi objawami była jednostronna niedrożność nosa, deformacja twarzy, krwawienia z nosa. U dwóch pacjentów guzy były bardzo rozległe, obejmowały zatoki przynosowe oraz podstawę i jamę czaszki. Pierwszy pacjent – nr 2 (G.Ch.) po usunięciu guza z zatoki szczękowej i sitowej został skierowany do dalszego etapu leczenia w Klinice Neurochirurgii CZD. U kolejnego pacjenta – nr 4 (K.P.) ze względu na rozległość guza i penetrację do jamy czaszki odstąpiono od radykalnego zabiegu chirurgicznego. Dalsze leczenie prowadzono w Oddziale Onkologii Instytutu Matki i Dziecka. W dwóch pozostałych przypadkach po leczeniu chirurgicznym nie obserwowano odrostu guza.
Tabela 1.
Pacjent
Płeć
Wiek | Objawy | Lokalizacja guza | Leczenie operacyjne | Badanie hist.-pat. | Okres pooperacyjny - obserwacja |
1. M.L.
m.
9 lat | - ograniczenie drożności nosa
- krwawienie z nosa
- bóle głowy | prawa zatoka szczękowa i sitowa | I - usunięcie guza - dojście operacyjne: m. Caldwella-Luca i ethmoidektomia zewnątrznosowa
II - reoperacja | Fibroma ossificans | 12 mies. po zabiegu - wznowa. Reoperacja. Bez wznowy w okresie 7 lat po reoperacji |
2. G.Ch.
m.
10 lat | - ograniczenie drożności nosa
- zaleganie wydzieliny w nosie
- deformacja bocznej ściany nosa | prawa zatoka szczękowa i sitowa, podstawa czaszki | Usunięcie guza - dojście operacyjne: m. Denkera i ethmoidektomia zewnątrznosowa | Fibroma ossificans | Pacjent skierowany do dalszego etapu leczenia w Klinice Neurochirurgii |
3. N.M.
ż.
5 lat | - deformacja policzka
- asymetria ustawienia gałek ocznych | prawa zatoka szczękowa | Usunięcie guza - dojście operacyjne m. Caldwella-Luca | Fibroma ossificans | Bez wznowy po upływie 6 lat od zabiegu |
4. K.P.
m.
6 lat | - deformacja policzka i nosa
- wytrzeszcz gałki ocznej
- niedrożność nosa
- krwawienie z nosa | prawa zatoka szczękowa, sitowa, podstawa czaszki, oczodół, przednia jama czaszki | Usunięcie guza - dojście operacyjne: ethmoidektomia zewnątrznosowa i m. Caldwella-Luca (zabieg nieradykalny) | Fibroma ossificans | Pacjent skierowany do dalszego leczenia w Oddziale Onkologii |
5. W.K.
m.
1 msc. | - deformacja policzka | prawa zatoka szczękowa | Usunięcie guza - dojście operacyjne: m. Caldwella-Luca | Fibroma | Bez wznowy 4 lata po zabiegu |
6. M.U.
ż.
11 lat | - bóle głowy
- ostre zapalenie zatoki czołowej
- w wywiadzie | lewa zatoka czołowa | Usunięcie guza - operacja osteoplastyczna zatoki czołowej | Osteoma | Bez wznowy 5 lat po zabiegu |
7. M.T.
ż.
12 lat | - bóle głowy
- nawracające zapalenia zatok | lewa zatoka czołowa | Usunięcie guza - operacja osteoplastyczna zatoki czołowej | Osteoma | Bez wznowy rok po zabiegu |
8. K.W.
ż.
4 lata | - niedrożność lewej jamy nosa
- asymetria bocznej ściany nosa i policzka | lewa zatoka szczękowa i sitowa | Usunięcie guza - dojście operacyjne: m. Caldwella-Luca i ethmoidektomia zewnątrznosowa | Tętniakowata torbiel kostna | Bez wznowy 6 lat po zabiegu |
9. M.D.
m.
7 msc. | - przypadkowe stwierdzenie guza w lewej jamie nosa | lewa zatoka szczękowa i jama nosa | Usunięcie guza drogą wewnątrznosową | Hemangioma capillare | Bez wznowy 9 lat po zabiegu |
10. K.M.
ż.
2 lata | - krwawienie z lewej jamy nosa
- niedrożność lewej jamy nosa | lewa jama nosa i zatoka szczękowa | Usunięcie guza drogą wewnątrznosową i m. Caldwell-Luca | Xantogranuloma juvenile | Bez wznowy 10 lat po zabiegu |
11. S.W.
m.
10 lat | - nawracające zapalenie zatok | lewa zatoka szczękowa | I - usunięcie guza metodą endoskopową
II - reoperacja m. Caldwella-Luca | Hamartoma Naczyniowy | Bez wznowy rok po zabiegu |
12. A.N.
ż.
9 lat | - niedrożność prawej jamy nosa | prawa zatoka szczękowa i jama nosa | Pobranie szerokiej biopsji drogą wewnątrznosową i m. Caldwella-Luca | Non Hodgkin lymphoma | Leczona w Klinice Onkologii i Hematologii |
Fibroma ossificans jest guzem o charakterze łagodnym. W jego budowie histologicznej wyróżnić można elementy tkanki kostnej, włóknistej i kostniwo. Najczęstsze umiejscowienie dotyczy żuchwy (75%), ale może występować także w szczęce i zatokach przynosowych (10-20%). W przypadkach guzów zlokalizowanych w szczęce i zatokach obserwowano bardziej agresywny i szybszy wzrost oraz większą tendencję do wznowy. U dzieci leczenie polega na chirurgicznym wyłuszczeniu guza. W przypadkach odrostu guza zalecany jest bardziej rozległy zabieg z usunięciem marginesu tkanek zdrowych. W obrazie radiologicznym charakterystyczne dla fibroma ossificans jest wyraźne ograniczenie guza od otaczających tkanek. Fibroma ossificans zaliczany jest do grupy łagodnych schorzeń włóknisto-kostnych do których należą także: dysplazja włóknista (fibrous dysplasia), włókniak kostniwiejący (cementyfying fibroma, cementoossifying fibroma), kostniak zarodkowy (benign osteoblastoma), torbiel tętniakowata kości (aneurysmal bonę cyst).
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Bumpous J.M. et al: Non-Hodgkin´s lymphomas of the nose and paranasal sinuses in the pediatric population. Ann. Otol. Laryngol., 1994, 103, 294-300. 2. Chmielik M. i wsp.: Xantogranuloma juvenile zatoki szczękowej. Otolaryng. Pol., 1995, 48(6), 602-605. 3. Commis DJ. et al.: Fibrous dysplasia and ossifying fibroma of the paranasal sinuses. J. Laryngol. Otol., 1998, 112, 964-968. 4. Czecior E. i wsp.: Olbrzymi kostniak zatok przynosowych penetrujący do przedniego dołu czaszkowego. Otolaryng. Pol., 2000, 54(5), 591-593. 5. Ghanam H.B., Hady M.Z.: Aneurysmal bone cyst of the maxillary sinus. J. Laryngol. Otol., 1990, 104, 501-503. 6. Kheradvar A.: Juvenile xantogranuloma: concurrent involvement of skin and eye. Cornea 2001, 20(7), 760-762. 7. Marvel J.B. et al.: Ossifying fibroma of the mid-face and paranasal sinuses: Diagnostic and therapeutic considerations. Otolaryng. Head Neck Surg., 1991, 104(6), 803-807. 8. Narożny W. i wsp.: Kostniak zatoki szczękowej. Otolaryngol. Pol., 2000, 54(5), 587-589. 9. Portier F. et al.: Aneurysmal bone cyst in the sphenoid bone: treatment with minimally invasive surgery. Ann. Otol. Rhinol. Laryngol., 2001, 110, 331-334. 10. Rampini P.M. et al.: Isolated cervical juvenile xantogranuloma in childhood. Spine 2001, 25(12), 1392-1395. 11. Saito K. et al.: Benign fibroosseous lesions involving the skull base, paranasal sinuses, and nasal cavity. J. Neurosurg., 1998, 88, 1116-1119. 12. Smith M.E., Calcaterra T.: Frontal sinus osteoma. Ann. Otol. Rhinol. Laryngol., 1989, 98, 896-900. 13. Vaidya A.M. et al.: Juvenile aggresive ossifying fibroma presenting as an ethmoid sinus mucocele. Otolaryngol. Head Neck Surg., 1998, 119(6), 665-668. 14. Wenig B.M. et al.: Aggressive Psammomatoid Ossifying Fibromas of Sinonasal Region. Cancer 1995, 76(7), 1155-1164. 15. Wolner N. et al.: Primary Nasal-Paranasal oropharyngeal Lymphoma in the Pediatric Age Group. Cancer 1990, 65, 1438-1443. 16. Young-Chul Ch. et al.: Ossifying fibroma arising in the right ethmoid sinus and nasal cavity. Int. J. Ped. Otorhinolaryngol., 2000, 54, 159-162.
