Bakteryjne ropne zapalenie kości i stawów u noworodków jest chorobą ostrą krwiopochodną (1). Ma już od dawna ustalony i opisany obraz kliniczny, ultrasonograficzny i rentgenowski związany z odmiennym ukrwieniem i budową kości w tym okresie życia (2).

Wczesne rozpoznanie zapalenia kości i jego etiologia są bardzo ważne dla ustalenia prawidłowego leczenia i możliwości ograniczenia negatywnych skutków choroby, w tym nieraz nawet znacznego kalectwa. Zapalenie kości u noworodka mogą sugerować takie objawy jak: niepokój, nieprawidłowe układanie kończyny, krzyk przy ruchu (czynnym i biernym), reakcje bólowe, obrzęk chorego miejsca, jego zwiększone ucieplenie, czasem zaczerwienienie. Wykonane w tym czasie USG kości i stawu wykazuje obrzęk tkanek miękkich i wysięk do stawu – zwykle stopniowo narastające. W pierwszych dniach lokalizacji infekcji kości i chrząstki nie wykazują zmian destrukcyjnych, bo te według dotychczas ustalonych danych, pojawiają się dopiero po 7, a nawet 10 dniach trwania choroby (3, 4, 5). Zatem stwierdzenie zapalenia kości z jej destrukcją i/lub patologicznym zwichnięciem stawu już w pierwszych 3 dniach życia noworodka, jak to miało miejsce w 2 przypadkach, które obserwowaliśmy, musi budzić podejrzenie, że zmiany te powstały już u płodu jakiś czas przed urodzeniem się dziecka i dlatego mogły być w tak wczesnym okresie wykazane i opisane w obrazie rentgenowskim. Zakażenie bakteryjne od matki do płodu może przejść przez łożysko pokonując jego naczynia i kapilary płodu, lub drogą wstępującą szyjkową. Dotychczas opisane bakteryjne zakażenia wewnątrzłonowe dotyczyły posocznicy, zapaleń płuc, opon mózgowo-rdzeniowych, spojówek i chrząstek i kości w kile wrodzonej. Nie znalazłam, aby ktokolwiek opisał bakteryjne ropne wewnątrzmaciczne zapalenie kości i stawów, które ujawniłoby się znacznymi zmianami w obrazie rentgenowskim widocznymi już w drugim czy trzecim dniu po narodzinach.

Opisane przez nas 2 przypadki wewnątrzłonowego zapalenia kości i stawów są pierwszymi tego typu doniesieniami.

Przypadek 1. B.S., nr hist. chor. 1553/56/02. Noworodek z ciąży II, urodzony o czasie z masą ciała 3430 g, 52 cm, 10 p. Apgar. W drugiej dobie życia stwierdzono u niego obrzęk i zaczerwienienie okolicy stawu kolanowego prawego, ból przy ruchu tej kończyny i równolegle ropne zapalenie spojówek. Wyniki badań laboratoryjnych mogły wskazywać na istnienie u noworodka procesu zapalnego. CRP wynosiło 103 mg%, ASPAT 113 U/L, ALAT 70 U/L, leukocyty 15700, OB 5/h. W rozmazie krwinek białych formy młode 2, pałeczkowate 22, podzielone 50, kwasochłonne 1, monocyty 3, limfocyty 22. Badanie USG sugerowało proces zapalny kości i stawu, a rentgenowskie już w drugiej dobie życia noworodka wykazało obszar rozrzedzonej struktury kostnej w przynasadzie dalszej kości udowej prawej – czyli obraz charakterystyczny dla późniejszego okresu tej choroby. Etiologia procesu zapalnego została potwierdzona przez wyhodowanie bakterii Streptococcus agalactiae z krwi noworodka i z pochwy matki. Choroba u noworodka była powikłana zaburzeniami w układzie krzepnięcia. Leczenie dziecka prowadzono zgodnie z antybiogramem. Dalszy przebieg choroby i charakter zmian w obrazie rentgenowskim kości były zgodne z przewidywanymi dla tego typu lokalizacji zakażenia. W trzecim tygodniu trwania choroby (w 18 dniu życia noworodka) stwierdzono wyraźny odczyn okostnowy w przynasadzie dalszej kości udowej i przynasadach bliższych podudzia prawego. Po następnych 3 tygodniach leczenia opisano wyraźną regresję procesu zapalnego tak w obrazie USG, jak i RTG. Hospitalizacja i leczenie dziecka trwały od urodzenia do ukończenia przez nie 6 tygodni życia. Po wypisie do domu niemowlę zostało objęte opieką ambulatoryjną (ryc. 1-4).