Maria Hortis-Dzierzbicka¹, Zofia Dudkiewicz¹, Elżbieta Stecko²
Pacjent z wadą rozszczepową twarzy w okresie adolescencji (dojrzewania)
Patient with orofacial cleft at adolescence
¹ z Kliniki Chirurgii Dzieci i Młodzieży Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie – Centrum Wad Twarzoczaszki
Kierownik Kliniki: doc. dr hab. med. Zofia Dudkiewicz
² Podyplomowe Studium Logopedyczne Uniwersytetu Warszawskiego
Kierownik: dr n. hum. Maria Przybysz-Piwko
Streszczenie
At adolescence the patient with cleft lip and palate may be at additonal risk for adjustment problems due to dissatisfaction with appearance, speech and long term treatment. The special treatment strategies at this period of life are presented.
Okres adolescencji jest w życiu każdego człowieka okresem szczególnym. Oprócz typowych dla tego okresu życia wyzwań pacjent z wadą rozszczepową twarzy musi niejednokrotnie walczyć z ciężarem wady. Może doświadczać przykrości wynikających z deformacji nosa lub wargi, niewydolności zwieracza podniebienno-gardłowego, obecności przetok wewnątrzustnych i niejednokrotnie ciężkich zaburzeń szczękowo-zgryzowych. Bywa również w tym okresie poddawany wtórnym korekcyjnym zabiegom, takim jak korekty nosa czy czerwieni wargowej, ścieranie blizn, operacje poprawiające zwarcie podniebienno-gardłowe czy operacje zamknięcia przetok.
Okres dojrzewania charakteryzuje się szczególną wrażliwością na ocenę i akceptację otoczenia, zwłaszcza rówieśników. W tym właśnie okresie dziecko wychodzi z życia głównie w kręgu rodzinnym, a wzmagają się jego więzi z otoczeniem poza rodziną. Akceptacja, uznanie i sympatia w kręgu rówieśników stają się niejednokrotnie dla młodego człowieka w tym wieku ważniejsze niż miłość i troska ze strony najbliższych. Odrzucenie zaś, czy dokuczanie w dalszym środowisku, bywa przyczyną bolesnych dramatów. Z drugiej strony odczucie ciężaru wady bywa bardzo różne i zależy zarówno od osobowości pacjenta jak i czynników socjoekonomicznych, czy kulturowych. To, co dla jednego pacjenta jest nieznośnym defektem wymagającym pilnej korekty, może nie stanowić najmniejszego problemu w innym przypadku.
Marsh w swoim artykule na temat wtórnej chirurgii u pacjentów z rozszczepem wargi i podniebienia zwraca uwagę na fakt, że wskazania do korekcji wtórnych w tej wadzie, jak i w większości przypadków w chirurgii plastycznej, są mieszaniną potrzeb natury fizycznej i psychologicznej o różnym stopniu pilności (6). Podkreśla on również, że u młodzieży powyżej 13-ego roku życia kieruje się wyłącznie oceną samego pacjenta, a nie jego rodziców przy podejmowaniu decyzji o wtórnym zabiegu chirurgicznym. Wskazania czysto medyczne są tu bowiem rzadkie i dotyczą na przykład niezrozumiałej mowy związanej z defektem w obrębie podniebienia, całkowitej niedrożności nosa czy ciężkich zaburzeń zgryzu z dysfunkcją stawu skroniowo-żuchwowego.
Do podobnych wniosków dochodzi Candy pisząc o emocjonalnych wynikach chirurgii plastycznej u młodzieży z wadą rozszczepową twarzy. Zwraca on uwagę, że typowe dla okresu dojrzewania są nieracjonalne oczekiwania, zwłaszcza w dobie mass mediów, które każą być atrakcyjnym, szczupłym i bogatym. Podkreśla, że istotne jest zrozumienie, że to, co jest ewidentną i najbardziej widoczną deformacją dla chirurga, niekoniecznie jest tym samym dla pacjenta. Istotne w jego pojęciu jest uświadomienie sobie, jaki będzie nie tylko anatomiczny, ale i emocjonalny efekt zabiegu. Podkreśla przy tym ponownie, że pacjent w wieku dojrzewania jest pacjentem najtrudniejszym w sensie zaspokojenia jego potrzeb (1).
Stygmaty zejściowe rozszczepu wargi i podniebienia mają konsekwencje psychosocjalne dla pacjentów w stopniu nierównym. W przypadku rozszczepu wargi stygmat wady pozostaje. Choćby pozostała niewielka blizna, ale jest to zawsze twarz pacjenta z rozszczepem. Niejednokrotnie poradnictwo psychologiczne musi stać się nieodłącznym elementem zespołowego leczenia wady.
Bardzo istotnym problemem są wynikające z rozszczepu zaburzenia mowy, czy w formie często nasilonego nosowania otwartego, czy w formie przetrwałych zaburzeń artykulacji. Mogą im towarzyszyć nieprzyjemne dla oka zaburzenia mimiki twarzy. Jeśli występują one w stopniu kolidującym ze zrozumiałością mowy, mają zdecydowanie negatywne efekty psychosocjalne. Wymagają one niejednokrotnie żmudnej terapii mowy, często połączonej z koniecznością wtórnych zabiegów chirurgicznych na podniebieniu czy w obrębie wyrostka zębodołowego bądź szczęk. Bywają przyczyną nie tylko drwin czy pogardy ze strony otoczenia, ale powodują osiąganie przez pacjenta z wadą rozszczepową gorszych czy wręcz złych wyników w nauce, pozbawiając te dzieci czy młodzież możliwości osiągania podobnego poziomu wykształcenia, a później podobnego statusu zawodowego, jaki ma ogół rówieśników. Niektóre zawody są wręcz całkowicie wykluczone.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Candy J.W.: Emotional effects of plastic surgery on the adolescent with a cleft. CP Craniofac. J., 1995, 32:120-124. 2. Kapp K.A.: Self – concept of the cleft lip and/or palate child. CPJ, 1979, 16:171-176. 3. Kapp-Simon K.A.: Psychological intervention for the adolescent with cleft lip and palate. CP Craniofac. J., 1995, 32:104-108. 4. Harper D.C., Richman L.C.: Personality profiles of phisically impaired adolescents. J. Clin. Psych., 1978, 34:636-642. 5. Komorowska A., Hortis-Dzierzbicka M.A.: Wieloetapowa ocena wyników rehabilitacji mowy po jednoetapowej operacji całkowitego jednostronnego rozszczepu wargi i podniebienia wykonanej w wieku 8 miesięcy. II Konferencja robocza Rozszczep wargi i podniebienia – dokumentacja pod red. Z. Dudkiewicz Warszawa 1996. 6. Marsh J.L.: When is enough? Secondary surgery for cleft lip and palate patients. Cl. Plast. Surg., 1990, 17:37-47. 7. Mc Williams B.J., Paradise L.P.: Educational, occupational and marital status of cleft palete adult. CPJ, 1973, 10:223-229. 8. Peterson-Falzone S.J.: Speech outcomes in adolescents with cleft lip and palate. CP Cranifac. J., 1995, 32:125-128. 9. Riski J.E.: Speech assessment of adolescents. CP Craniofac. J., 1995, 32:109-113. 10. Shaw W.C. et al.: Nicknames, teasing, harassment and the salience of dental features among school children. Br. J. Orthodontics, 1980, 7:75-80.
