W zaostrzeniu astmy oskrzelowej obturacja oskrzeli oraz ich nadreaktywność stanowią część obrazu choroby. Możliwość ich wykrycia i nasilenie zmian zależą od stopnia ciężkości choroby. Astma oskrzelowa o ciężkim a także średnim przebiegu ma zazwyczaj na tyle charakterystyczny wywiad, że wykonywanie badań czynnościowych w celach diagnostycznych nie jest konieczne. Pomaga natomiast w obiektywnej ocenie natężenia procesu chorobowego i kontroli metod leczenia. Trudniejszym zagadnieniem jest postępowanie z chorymi w bezobjawowym okresie choroby. Badanie fizyczne i badanie spirograficzne mogą nie wykazywać odchyleń od stanu prawidłowego. Pośród licznych badań czynnościowych układu oddechowego za najbardziej przydatne w astmie oskrzelowej uznano grupę badań służących ocenie stanu oskrzeli obwodowych. Ze względu na skomplikowaną technikę wykonania, drogą aparaturę lub obciążenie dla chorego tylko nieliczne z nich znalazły zastosowanie w codziennej praktyce.

Milanowski w swojej pracy pozytywnie ocenił przydatność testów drobnych oskrzeli w tym MEF₅₀ i MEF₂₅ w okresie międzynapadowym astmy oskrzelowej (5). Stwierdził cechy zwężenia centralnych oskrzeli u 26% dzieci chorych na astmę, podczas gdy zaburzenia drożności oskrzeli obwodowych miało 50% chorych z tej samej grupy. Przeprowadzenie jednocześnie kilku testów oceniających zwężenie drobnych oskrzeli pozwoliło na zwiększenie wykrywalności obturacji do 66%. Pozostaje jednakże pewna grupa dzieci chorych na astmę, u których w żadnym z badań oceniających drożność obwodowych oskrzeli nie obserwuje się zaburzeń. Nieswoiste testy prowokacyjne oskrzeli wydają się być tym narzędziem, które pozwala na wykrywanie zmian trudnych do wykrycia innymi metodami.

Jedną z metod stosowanych w leczeniu astmy atopowej i alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa jest immunoterapia swoista (SIT). Po okresie dużej ostrożności w stosowaniu tej metody leczenia, obecnie coraz częściej podkreśla się jej efektywność po odpowiednio długo kontynuowanym leczeniu. Bezpieczeństwo stosowania SIT, będące polem długotrwałych sporów, również zostało potwierdzone z zastrzeżeniem zachowania zaleconych kanonów postępowania.

W piśmiennictwie dość liczne są doniesienia o długoterminowej skuteczności immunoterapii swoistej. Wskutek jej stosowania dochodzi na przykład do zmniejszenia nadreaktywności oskrzeli czy obniżenia się stężenia swoistych IgE. Jednak we wstępnym okresie można zaobserwować wzrost swoistych przeciwciał w klasie IgE. Celem pracy była ocena stopnia reaktywności oskrzeli przed i w czasie stosowania SIT.

Badania przeprowadzono w grupie 22 dzieci (15 chłopców i 7 dziewcząt) w wieku od 7 do 14 lat, chorujących na astmę atopową. U dzieci tych z powodu uczulenia na pyłki traw od roku prowadzono immunoterapię swoistą. Do odczulania używano szczepionki Pollinex, podawanej przed sezonem pylenia w 4 dawkach, co 10-14 dni. Preparat ten w okresie przeprowadzania badań był jednym z najpopularniejszych na naszym rynku. W pierwszym roku odczulania u żadnego z dzieci nie obserwowano niepożądanych odczynów ogólnych. Preparat podawany był zgodnie z zaleceniami producenta oraz lekarza konsultującego w Przyklinicznej Poradni Alergologicznej. Dzieci przed podaniem szczepionki poddawane były badaniu lekarskiemu w celu wyłączenia ewentualnych przeciwwskazań do podania preparatu, lub modyfikacji przewidzianej dawki. Testy prowokacyjne oskrzeli z karbacholem oraz inne badania czynnościowe układu oddechowego przeprowadzano na tydzień przed rozpoczęciem immunoterapii swoistej oraz w dniu następującym po podaniu drugiej dawki Pollinexu. Ponieważ u żadnego z pacjentów nie obserwowano ogólnych objawów niepożądanych po podaniu leku, możliwe było dalsze prowadzenie badań w całej grupie. Nasilenie odczynu miejscowego nie miało wpływu na przeprowadzenie testów.

Porównywano wyniki rozszerzonego badania spirograficznego oraz nieswoistego testu prowokacyjnego oskrzeli z karbacholem przed i po podaniu preparatu. Oba badania przeprowadzono zgodnie z zaleceniami Europejskiego Towarzystwa Pneumonologicznego (ERS) (8).

Wyniki badań porównano testem t-Studenta dla grup powiązanych. Za poziom istotności statystycznej przyjęto p <0,05.