Badanie laryngologiczne dziecka, zwłaszcza małego, bardzo często jest trudne ze względu na odmienności anatomiczne tego okresu życia. W odczuciu dziecka, nawet zwykłe rutynowe wziernikowanie może być odebrane jako badanie inwazyjne.

Trudności te dotyczą przede wszystkim badania krtani u niemowląt i małych dzieci i wynikają nie tylko z braku kooperacji ze strony dziecka i jego lęku przed badaniem lusterkiem krtaniowym, czyli w tzw. laryngoskopii pośredniej. Ich powodem są przede wszystkim różnice anatomiczne między krtanią niemowlęcą i dziecięcą a krtanią człowieka dorosłego.

Stridor wdechowy wskazuje na przeszkodę na drodze swobodnego przepływu powietrza oddechowego w gardle dolnym, na poziomie krtani lub górnego odcinka tchawicy, wymaga więc wnikliwej oceny tego odcinka dróg oddechowych. I tu nie niespokojne zachowanie się dziecka jest główną przeszkodą, chociaż oczywiście często ma miejsce, lecz najczęściej problemem jest wysoko ustawiona nagłośnia, blokująca wgląd do krtani. To jej ustawienie jest normalną cechą anatomiczną dziecka, wynikającą ze znacznie wyższego położenia krtani w stosunku do kręgosłupa szyjnego niż ma to miejsce u człowieka dorosłego. Kształt nagłośni w okresie noworodkowym, niemowlęcym i wczesnodziecięcym jest zwykle również odmienny. Często ma ona kształt podkowy lub bywa rynienkowato zwinięta. Ponadto struktury będące ograniczeniem przedsionka krtani, jak i okolicy podgłośniowej cechują się w tym okresie często znaczną wiotkością. W ocenie i łatwości powstawania zaburzeń oddechowych we wczesnym etapie życia dziecka istotne znaczenie ma również fakt, że ogólne wymiary krtani są wtedy również niewielkie.

Nasofiberoskopia ze względu na sposób wprowadzania instrumentu, a tym samym dotarcia do krtani, omija więc na wstępie tę pierwszą przeszkodę w badaniu krtani, jaką jest wysokie ustawienie nagłośni. Ponadto, wprowadzając nasofiberoskop przez nos, ocenić można za jednym zamachem całość górnych dróg oddechowych, a więc przewody nosowe, nosogardło, czynność podniebienia miękkiego, gardło dolne i krtań.

Niektórzy autorzy (2) zalecają endoskopię u niemowlęcia i małego dziecka bez znieczulenia, ale autorka artykułu, podobnie jak większość endoskopistów laryngologów, jest zwolenniczką miejscowego znieczulenia lignokainą, najczęściej stosowaną w formie aerozolu, w przypadku potrzeby obejrzenia samej krtani, ograniczonego do jednego przewodu nosowego.

Badanie nasofiberoskopowe u dziecka przebiega bardzo szybko, a jego rejestracja na kasecie wideo pozwala na późniejszą analizę w zwolnionym tempie. Ponadto jest możliwe do wykonania w warunkach ambulatoryjnych (2). Są produkowane specjalne endoskopy dziecięce. Ja posługuję się w gabinecie prywatnym niedostępnym w Polsce endoskopem firmy Machida-Nagashima o średnicy zewnętrznej 3,4 mm, a w klinice od czterech lat używam endoskopu firmy Olympus typ ENF P3 o średnicy zewnętrznej 3,6 mm z torem wizyjnym. Oba te endoskopy nadają się doskonale i dla dorosłych i dla dzieci. Nie polecam endoskopów z kanałem ssącym, ani tzw. operacyjnym na użytek pediatryczny, bo dodatkowe kanały bardzo zwiększają średnicę zewnętrzną endoskopu, utrudniając czy wręcz uniemożliwiając pasaż przez wąskie przewody nosowe i nozdrza tylne u dziecka.

Badam fiberoskopem dzieci począwszy od okresu noworodkowego. Badanie to jest bezpieczne i nieinwazyjne w zestawieniu z uprzednio i nadal szeroko stosowaną w celach diagnostycznych w ośrodkach nie dysponujących optyką giętką laryngoskopią bezpośrednią tzw. direktoskopią. Ma również, szczególnie u dzieci, zdecydowaną przewagę nad endoskopami sztywnymi.

Doskonale sprawdza się endoskopia giętka w ocenie trzeciego migdałka i w ocenie stopnia obturacji dróg oddechowych przez migdałki podniebienne w ich znacznym przeroście, bądź izolowanym, bądź skojarzonym z przerostem migdałka gardłowego (1).