© Borgis - Nowa Pediatria 4/2001, s. 5-7
Zofia Rajtar-Leontiew
Pozaszpitalne zapalenie płuc u dzieci
Community acquired pneumonia in children
z Kliniki Patologii Noworodka Akademii Medycznej w Warszawie
Kierownik Kliniki: prof. dr hab. n. med. Zofia Rajtar-Leontiew
Streszczenie
The paper presents the classification of pneumonia based on various crious criteria. The aim is to show the algorithm of quick diagnosis and proper treatment of pneumonia in children.
Pozaszpitalne zapalenie płuc zwane także domowym (community acquired) w odróżnieniu od szpitalnego (nosocomial) to zapalenie występujące u osoby, która zachorowała w domu i nie ma ono żadnego (bezpośredniego, ani pośredniego) związku ze środowiskiem infekcyjnym szpitalnym. Na podstawie tej definicji można przewidywać, że czynniki infekcyjne odpowiedzialne za ten typ zapalenia płuc wykazują pierwotnie im właściwą wrażliwość na powszechnie stosowane antybiotyki zalecane i rekomendowane przez międzynarodowe i polskie specjalistyczne grupy medyczne jako tak zwane leczenie empiryczne początkowe oraz alternatywne (3). Poza już wymienionym istnieje wiele innych podziałów zapaleń płuc, a głównym ich celem jest ułatwienie szybkiego ustalenia z dużym prawdopodobieństwem rozpoznania i właściwego leczenia, w tym kwalifikacji do terapii ambulatoryjnej w domu, albo w szpitalu.
Kryteria uwzględniane w tych podziałach to: wiek dziecka, etiologia, droga i szybkość szerzenia się zakażenia, przebieg kliniczny, charakter zmian rentgenowskich i anatomopatologicznych, obecność powikłań, towarzysząca niewydolność oddychania i krążenia stwierdzana badaniem gazometrycznym lub wyrażona dusznością i sinicą, współistnienie wrodzonych wad, alergii, zaburzeń odporności, chorób genetycznie uwarunkowanych.
Zapalenie płuc może występować epidemicznie, przebiegać typowo lub atypowo, ostro, lekko lub ciężko, jako jednoogniskowe, wieloogniskowe, z przewagą zmian miąższowych lub śródmiąższowych, być powikłane odmą, niedodmą, zapaleniem opłucnej suchym, z wysiękiem surowiczym, albo ropnym, ropniem płuc, powiększeniem węzłów chłonnych wnęk, niewydolnością oddechową i krążeniową, toksemią. Mogą mu towarzyszyć objawy neurologiczne jak stupor lub drgawki, a z układu pokarmowego niedrożność porażenna jelit, ból brzucha, imitacja zapalenia wyrostka robaczkowego. U najmłodszych dzieci z zapaleniem płuc wywołanym bakteriami G(-), paciorkowcem z grupy B (agalctiae) lub gronkowcem złocistym u około 25% chorych zdarza się wstrząs septyczny, który zawsze jest zagrożeniem dla życia. Dla lekarza pierwszego kontaktu w każdym przypadku zapalenia płuc istotne jest pytanie: czy chory może być leczony w domu ambulatoryjnie i czym, czy musi być skierowany do szpitala i w jakim trybie? W odpowiedzi w dużym stopniu pomaga wiek dziecka i przewidywana empirycznie etiologia.
Kierując się wiekiem hospitalizuje się obligatoryjnie każdego noworodka i niemowlęta w pierwszych 3 miesiącach życia. Starsze niemowlęta zwłaszcza po 6 miesiącu, jeśli mają dobre warunki rodzinne, blisko do szpitala i lekki lub średnio-ciężki przebieg zapalenia płuc mogą być leczone w domu, albo diagnostyka i kuracja rozpoczęte w szpitalu i sekwencyjnie dokończone poza nim.
Niezależnie od wieku, ze względu na niemal zawsze występujące ciężkie powikłania zagrażające życiu, hospitalizuje się dzieci z gronkowcowym zapaleniem płuc oraz z pneumokokowym gdyż w jego przebiegu u około 30% pacjentów dochodzi do posocznicy, coraz częściej zdarzającymi się również w Polsce, szczepami penicylinoopornymi. Umieszcza się w szpitalu wszystkie dzieci z narastającą niewydolnością oddechową, gorączkujące wysoko lub hektycznie ponad 3 dni mimo leczenia, a także z nawrotem choroby i jej nietypowym, innym niż przewidywany przebiegiem. Hospitalizacji podlegają wszystkie rodzaje zachłystowego zapalenia płuc, z powodu przewidywanych możliwych powikłań. W każdej grupie wiekowej najczęstszym czynnikiem etiologicznym zapaleń płuc (do 80%) są wirusy. W zależności od pory roku i okresów epidemicznych są to wirusy RS, paragrypy, grypy, adenowirusy i rinowirusy, rzadziej inne. W co piątym przypadku (w 20%) ich przebieg jest wikłany zakażeniem bakteryjnym (2).
Od wielu już lat w ośrodkach akademickich i instytutach naukowych jest dyskutowany problem stosowania antybiotyków u dzieci w przebiegu wirusowego zapalenia płuc, ich potrzeby, zbędności, a nawet szkodliwości. Pytano czy i jakie mają one znaczenie w zdrowieniu, czy chronią przed powikłaniem bakteryjnym, czy przeciwnie sprzyjają kolonizacji szczepami opornymi działając na szkodę dziecka bezpośrednio i/albo w przyszłości. O ile mi wiadomo na podstawie śledzenia bieżącego piśmiennictwa, mimo prowadzenia aktualnie wieloośrodkowych badań potwierdzających znaczną przewagę wirusowych zapaleń płuc nad bakteryjnymi, nikt do tej pory nie przedstawił udokumentowanego rekomendującego postępowania diagnostyczno-leczniczego, które jasno precyzowałoby u dzieci odrzucenie antybiotyków przy rozpoznaniu wirusowego zapalenia płuc i wskazywało szeroko dostępne inne właściwe metody leczenia (poza objawowymi).
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Corbon C.: Rola nowych makrolidów w leczeniu pozaszpitalnych zakażeń dróg oddechowych (Tłum. P. Lorens) Med. Prakt. 1999, 1-2:22-32. 2. Hałuszka J.: Zasady pozaszpitalnego leczenia dzieci z zapaleniami układu oddechowego. Posiedz. Nauk. OW-PTP, Warszawa 25.10.2000 r. 3. Hryniewicz W. (i wsp. – Polska Grupa Robotnicza i FIDM): 97 Rekomendacje – Zakażenia układu oddechowego. Etiologia – rozpoznawanie – leczenie. Fundacja Centr. Mikrobiol. Klinicznej. Warszawa 1997, (II). 4. Kałużewski S. i wsp.: Epidemiczny aspekt zapaleń płuc wywołanych przez Mycoplasma pneumoniae. Pediatria Polska 1971, 11:1341-47. 5. Rajtar-Leontiew Z., Zapaśnik-Kobierska M.H.: Czynniki wpływające na częstość i przebieg zapaleń płuc u dzieci. Przegląd Pediatryczny 1975, 3:209-15. 6. Rajtar-Leontiew Z. i wsp.: Zapalenia płuc ostre, nawracające i przewlekające się u dzieci od 0-14 lat. Pneumonologia Polska 1976, 8-9:707-13. 7. Rajtar-Leontiew Z.: Mikoplazmowe zapalenia płuc u dzieci – rozpoznawanie i leczenie. Nowa Pediatria 1997, 1:15-17. 8. Rajtar-Leontiew Z.: Chlamydiowe zapalenia płuc u dzieci. Nowa Pediatria 1998, 4:31-35. 9. Rajtar-Leontiew Z.: Nietypowe zapalenie płuc u dzieci. Twój Magazyn Medyczny 1999, 5:6-14. 10. Simon C., Stille W.: Zakażenia układu oddechowego. Zapalenie płuc (Tłum. P.B. Heczko) Med. Prakt. (Zakażenia) 1994, 3-4:28-36.
