© Borgis - Nowa Pediatria 1/2008, s. 22-27
*Adam J. Sybilski1, 2, Anna Wolniewicz2, Joanna Major-Gralec2, Joanna Żytyńska-Daniluk3, Aleksandra Łagun2
Czy żółtaczka noworodkowa jest wskazaniem do hospitalizacji? 10 lat obserwacji
Is neonatal jaundice the cause to readmission? 10 years experience
1Zakład Profilaktyki Zagrożeń Środowiskowych Wydział Nauki o Zdrowiu Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. n. med. Bolesław Samoliński
2Oddział Chorób Dziecięcych i Noworodkowych CSK MSWiA w Warszawie
Ordynator Oddziału: dr n. med. Adam J. Sybilski
3Pododdział Fizjologii i Patologii Noworodka, Klinika Ginekologii i Położnictwa CSK MSWiA w Warszawie
Kierownik Kliniki: prof. dr hab. n. med. Artur Jakimiuk
Streszczenie
Along with the recent trend toward shorter post delivery hospital stays has come an increase in complications from hyperbilirubinemia. Because of this, primary care physicians need to be on the lookout for newborns.
Aim: The aim of our study was to perform a retrospective study of causes of neonatal hyperbilirubinemia as a reason for readmission.
Material and methods: The investigators reviewed the charts of 193 children (75 girls and 121 boys).
Results: The causes of hyperbilirubinemia were unknown in 82 cases (42.5%). Infections were recognized in 57.5% infants. The major infection diseases were urinary tract infection 73%, 33% infections were established as pneumonia. One child was diagnosed with sepsis, one with toxoplasmosis but we didn´t detect CMV and rubella infection. There weren´t any differences in bilirubin level in children with infection disease and without it.
Conclusions: We conclude that, based on our study population, about 40% of causes of neonatal hyperbilirubinemia, which was due to hospital readmission, are unknown origin. The admission bilirubin level isn´t able to be a prognostic factor for discharged diagnosis. The length of stay was longer in infected infants. The process of reaching the diagnosis of neonatal hyperbilirubinemia should be performed by GP. It could have reduced the necessity for hospital readmission due to neonatal hyperbilirubinemia.
Żółtaczka noworodkowa jest jednym z najczęstszych problemów klinicznych, z jakimi neonatolog i pediatra spotykają się u nowonarodzonych dzieci. Ocenia się, że około 60-70% donoszonych noworodków i 80% wcześniaków w pierwszych 3 dniach życia demonstruje ten objaw. Żółtaczka w tym okresie życia najczęściej ma charakter przejściowy i jest wyrazem zaburzeń adaptacyjnych wątroby (1, 2, 3, 4). Wielokrotnie obserwujemy przedłużanie się czasu trwania wysokiego stężenia bilirubiny w surowicy lub nadmierny wzrost hiperbilirubinemii. Sytuacje te skłaniają lekarzy pierwszego kontaktu do kierowania noworodków i niemowląt do szpitala. Około 60-75% dzieci z hiperbilirubinemią jest ponownie hospitalizowana na oddziałach dziecięcych (2, 13, 14). W ostatnich latach, częstość powtórnego przyjęcia do szpitala z powodu hiperbilirubinemii wzrosła. Ma to niewątpliwy związek z szerszym rozpowszechnieniem karmienia piersią, jak również wczesnym wypisem noworodków z oddziałów położniczych (5, 6, 15, 16). W Polsce najczęściej praktykowany jest system wypisu zdrowych noworodków w 48 godzin po prawidłowym porodzie.
Cel pracy
Celem naszej pracy była retrospektywna analiza etiologii przedłużającej się lub nadmiernej hiperbilirubinemii noworodków, będącej przyczyną powtórnej hospitalizacji. Dodatkowo, starano się ocenić zasadność kierowania noworodków z tym rozpoznaniem do szpitala i konieczność ich pobytu na oddziale dziecięcym.
Materiał i metody
Analizie retrospektywnej poddano historie chorób 193 dzieci (72 dziewczynek i 121 chłopców) hospitalizowanych w Oddziale Dziecięcym CSK MSWiA w Warszawie w latach 1996-2006. Do badań włączono noworodki i niemowlęta urodzone o czasie (38-42 Hbd), które w chwili przyjęcia były w wieku do 8. tygodnia życia. Wszyscy pacjenci zostali skierowani do szpitala z powodu nadmiernego wzrostu stężenia bilirubiny w surowicy lub przedłużającej się hiperbilirubinemii noworodkowej. Badane dzieci były karmione piersią, sześcioro dodatkowo miało włączone karmienie sztuczne. W oparciu o dokumentację medyczną poddano analizie rozpoznanie ostateczne, wiek pacjenta, poziom bilirubiny przy przyjęciu oraz długość hospitalizacji. Badanie kliniczne obejmowało wywiad, stan przedmiotowy, badania laboratoryjne oraz badania obrazowe (USG mózgowia i jamy brzusznej i w razie konieczności RTG). Badane dzieci podzielono na dwie grupy pod względem postawionego rozpoznania ostatecznego. Do grupy pierwszej (GRUPA I) zakwalifikowano dzieci, u których rozpoznano jedynie hiperbilirubinę noworodkową lub hiperbilirubinemię wraz z niedokrwistością. Drugą grupę (GRUPA II) stanowiły niemowlęta ze stwierdzoną patologią, która mogła wywołać podwyższenie stężenia bilirubiny. Z grupy drugiej wyodrębniono podgrupę II A (GRUPA IIA), którą stanowiły niemowlęta z rozpoznaną chorobą infekcyjną.
Wszystkie poziomy istotności liczone były z zastosowaniem testu Kruskala-Wallisa. Za istotną statystycznie uznano zależność gdy p<0,05.
Wyniki
W okresie 10 lat w naszym Oddziale hospitalizowano 8419 dzieci, w tym 1027 dzieci w wieku do 8. tygodnia życia. Z grupy tej 193 pacjentów było przyjętych ze wstępnym rozpoznaniem hiperbilirubinemii noworodkowej, co stanowiło 18,8% wszystkich dzieci w wieku 1-8 tydzień życia leczonych na Oddziale Dziecięcym CSK MSWiA w latach 1996-2006 (tab. 1). Wiek badanych pacjentów wahał się między 3 a 56 dni – średnio 20 dni. Najwięcej dzieci było w pierwszym (53) i drugim (44) tygodniu życia (ryc. 1).
Tabela 1. Liczba dzieci hospitalizowanych w Oddziale Dziecięcym CSK MSWiA w latach 1996-2006 i dzieci z hiperbilirubinemią noworodkową.
| | liczba dzieci hospitalizowanych | liczba dzieci z hiperbilirubinemią |
| 0-16 r.ż. | 0-8 t.ż. | n | % |
| 1996 | 573 | 62 | 12 | 19,3 |
| 1997 | 448 | 50 | 17 | 34,0 |
| 1998 | 343 | 21 | 3 | 14,2 |
| 1999 | 596 | 45 | 5 | 11,1 |
| 2000 | 622 | 69 | 14 | 20,2 |
| 2001 | 741 | 103 | 24 | 23,3 |
| 2002 | 962 | 125 | 25 | 20 |
| 2003 | 842 | 109 | 38 | 34,9 |
| 2004 | 1035 | 145 | 49 | 33,8 |
| 2005 | 1133 | 168 | 50 | 30 |
| 2006 | 1124 | 130 | 31 | 24 |
| Razem | 8419 | 1027 | 193 | 18,8 |
Ryc. 1. Liczba dzieci hospitalizowanych z powodu hiperbilirubinemii.
Rozpatrując postawione rozpoznania ostateczne przy wypisie ze szpitala stwierdzono, że noworodków i niemowląt z rozpoznaną wyłącznie hiperbilirubinemią było 82 (42,5%). Pacjenci, u których stwierdzono chorobę mogącą wywołać lub nasilać podwyższenie stężenia bilirubiny 1 stanowili drugą grupę – 111 dzieci (57,5%). Najwięcej stanowiły zakażenia układu moczowego – 80 (41,5%) i infekcją dolnych dróg oddechowych (zapalenie płuc lub zapalenie oskrzeli) 40 (20,7%). W 12 przypadkach zdiagnozowano zapalenie spojówek, 1 zakażenie toksoplazmozą. Szczegółowe wyniki przedstawia tabela 2.
Tabela 2. Rozpoznania ostateczne postawione przy wypisie z oddziału u dzieci przyjętych z hiperbilirubinemią.
| Rozpoznanie | Liczba dzieci | % |
| Gr. I | Hiperbilirubinemia | 65 | 82 | 42,5 |
| Hiperbilirubinemia + niedokrwistość | 17 |
| Gr. II | Gr. IIA | zakażenie układu moczowego (ZUM) | 50 | 106 | 55 |
| ZUM+ niedokrwistość | 11 |
| ZUM + niedokrwistość + hepatitis | 2 |
| ZUM + zapalenie płuc | 15 |
| ZUM + zapalenie płuc + niedokrwistość | 2 |
| zapalenie płuc | 14 |
| zapalenie płuc+ niedokrwistość | 6 |
| zapalenie spojówek | 3 |
| zakażenie uogólnione | 1 |
| zapalenie gardła i migdałków | 1 |
| ZUM + zakażenie toksoplazmatyczne | 1 |
| atopowe zapalenie skóry | 3 | 5 | 2,5 |
| krwiak podokostnowy | 1 |
| wada serca + zespół Downa | 1 |
Stężenie bilirubiny całkowitej w surowicy krwi mierzonej przy przyjęciu do szpitala wahało się w granicach 5,1-22,85 mg% (średnio 10,98 mg%). Poddając analizie średnie stężenie bilirubiny całkowitej nie stwierdzono istotnych różnic między dwoma badanymi grupami dzieci. W grupie I stężenie to wynosiło – 12,2 mg%, w grupie II – 13,6 mg% (ryc. 2). Wiek dziecka przy przyjęciu miał wpływ na stężenie bilirubiny, największe zanotowano u dzieci w pierwszych dwóch tygodniach życia (średnio 15,28 mg%), u dzieci starszych stężenie to było niższe (ryc. 3).
Ryc. 2. Stężenie bilirubiny całkowitej przy przyjęciu w zależności od rozpoznania.
Ryc. 3. Stężenie bilirubiny całkowitej przy przyjęciu w zależności od wieku pacjentów.
Długość hospitalizacji dzieci wahała się od 1 do 29 dni, średnio wynosiła 9,6 dnia. Porównując ten czas w dwóch grupach dzieci stwierdzono dłuższy o około 1/3 czas pobytu w grupie IIA – 11,5 dnia. Dzieci z rozpoznaną jedynie hiperbilirubinemią były średnio hospitalizowane 7,7 dnia – p<0,05 (ryc. 4). Rozpatrując długość pobytu w zależności od stężenia bilirubiny przy przyjęciu w grupie pacjentów z izolowaną hiperbilirubinemią (grupa I) badanych pacjentów podzielono na trzy grupy: grupa 1 – stężenie bilirubiny <10 mg%, grupa 2 – 10-15 mg%, grupa 3 –>15 mg%. Hospitalizacja tych dzieci wahała się od 1 do 29 dni (średnio 7,65 dnia). Czas pobytu dzieci z bilirubiną <10 mg% wynosił średnio 6,5 dnia, natomiast niemowlęta z grupy 2 i 3 przebywały podobnie dłuższy okres czasu – odpowiednio 8,1 dnia i 8,2 dni (ryc. 5).
Ryc. 4. Liczba dni hospitalizacji pacjentów w trzech grupach w zależności od rozpoznania.
Ryc. 5. Liczba dni hospitalizacji pacjentów z grupy I (z rozpoznaniem tylko hiperbilirubinemii i niedokrwistości).
Omówienie
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Kornacka M.: Żółtaczki noworodków. [W:] Gadzinowski J, Vidyasager D, red. Neonatologia. Poznań, Ośrodek Wydawnictw Naukowych; 2000. p. 15. 2. Melton K, Akinbi HT: Neonatal jaundice. Postgrad Med 1999; 106: 167-178. 3. American Academy of Pediatrics: Practice Parameter: Management of Hyperbilirubinemia in the Healthy Term Newborn. Pediatrics 1994; 94: 558-565. 4. Porter ML, Dennis BL: Hyperbilirubinemia in the term newborn. Am Fam Physician 2002; 65: 599-606. 5. Sgro M, Campbell D, Shah V: Incidence and causes of severe neonatal hyperbilirubinemia in Canada. CMAJ 2007; 176: 972-3. 6. Chen HL et al.: Neonatal readmission within 2 weeks after birth, Acta Paediart. Taiwan 2005; 46: 289-93. 7. Grupp-Phelan J et al.: Early Newborn Hospital Discharge and Readmission for Mild and Severe Jaundice. Arch Pediatr Adolesc Med 1999; 153: 1283-1288. 8. Martin TC et al.: Did exclusive breast-feeding and early discharge lead to excessive bilirubin levels in newborns in Antigua and Barbuda? West Indian Med J 2002; 51: 84-8. 9. Gourley GR et al.: A controlled, randomized, double-blind trial of prophylaxis against jaundice among breastfed newborns. Pediatrics 2006; 117: 2317. 10. Newman TB, Liljestrand PJ, Escobar GJ: Hyperbilirubinemia benchmarking. Pediatrics 2004; 114: 323. 11. Suchy FJ: Neonatal cholestasis. Pediatr Rev 2004; 25: 388-96. 12. Zallen GS et al.: Biliary atresia. Pediatr Rev 2006; 27: 243-7. 13. Łozińska D: Żółtaczki okresu noworodkowego. [W:] Łozińska D, Twardowska I, red. Neonatologia. Warszawa, PZWL; 1993. p. 15. 14. Maisels MJ, Kring E: Length of Stay, Jaundice, and Hospital Readmission. Pediatrics 1998; 101: 995-998. 15. Brown AK et al.: Factors relating to readmission of term and near term neonates in the first two weeks of life. J Perinat Med 1999; 27: 263-275. 16. Kaini NR et al.: Overview of cases and prevalence of jaundice in neonatal intensive care unit. Nepal Med Coll J 2006; 8: 133-5. 17. Garcia FJ, Nager AL: Jaundice as an early diagnostic sign of urinary tract infection in infancy. Pediatrics 2002; 109: 846-51. 18. Ghaemi S, Fesharaki RJ, Kelishadi R: Late onset jaundice and urinary tract infection in neonates. Indian J Pediatr 2007; 74: 139-41.
