Wśród pacjentów laryngologicznych leczonych abulatoryjnie znaczną grupę stanowią chorzy cierpiący na przewlekły nieżyt nosa lub gardła. Przewlekły nieżyt błony śluzowej nosa i gardła nie stanowi zagrożenia dla życia pacjenta, ale objawy choroby postrzegane są jako bardzo dokuczliwe. Biorąc pod uwagę powszechność schorzenia, jego zróżnicowaną etiologię, niemożność wyeliminowania niekorzystnego wpływu środowiska, a przede wszystkim trudność określenia właściwego leczenia przyczynowego i krótkotrwałą skuteczność leczenia objawowego, poszukuje się wciąż nowych sposobów i środków łagodzących dolegliwości i poprawiających komfort życia pacjentów.

Jednym z powszechnie dostępnych środków, często stosowanych samodzielnie przez chorych jest preparat AMOL (producent ROLAND Arzneimittel Hamburg – Niemcy). Celem badań była kliniczna i cytologiczna ocena skuteczności działania tego preparatu w leczeniu chorych z przewlekłym nieżytem błony śluzowej gardła i nosa.

Badania przeprowadzono w dwóch grupach pacjentów, tj. grupie badanej (GB) i grupie kontrolnej (GK), oddzielnie dla gardła i nosa. Łącznie zbadano 93 chorych w wieku 25 do 75 lat (tab. 1).

Chorych do obu grup wybrano losowo, jako kolejnych pacjentów powyżej 20-go roku życia zgłaszających się z daną dolegliwością, bez chorób współistniejących i nie przyjmujących innych leków. Chorych do grup kontrolnych wybrano również losowo, parując ich z chorymi z grup badanych z uwzględnieniem wieku i płci oraz przestrzegając wyżej wymienionych zasad. Wybrani chorzy wyrazili pisemną zgodę na udział w badaniach, których protokół został zatwierdzony przez Komisję Etyczną przy AM w Warszawie. Badania zostały przeprowadzone zgodnie z zasadami prawidłowego prowadzenia badań klinicznych określonymi przez Deklarację Helsińską.

Przyjęto 14-dniowy okres leczenia, jako minimalny przedział czasowy zapewniający uzyskanie wiarygodnych wyników terapii.

Chorzy z grup badanych byli leczeni preparatem AMOL (Heilkrautergeist, skład: olejek melisy indyjskiej 1 g, kora cynamonowa 2,4 g, cytryna 5,7 g, mięta pieprzowa 2,4 g, lawenda 2,4 g, mentol 17,23 g, alkohol etylowy 70% do 1000 g) (6). Zastosowano dawkowanie preparatu zaproponowane przez producenta, zgodnie z informacją dołączoną do każdego opakowania preparatu – w formie płukania gardła (3 razy dziennie 45 kropli na pół szklanki wody) albo jako inhalacje donosowe (3 razy dziennie 90 kropli na jedną szklankę gorącej wody – czas inhalacji 5 minut).

Chorzy z grup kontrolnych byli również poddani inhalacjom albo płukaniu gardła. Do płukania gardła stosowano mieszankę gliceryny z mentolem (3 razy dziennie jedna łyżeczka mieszanki: 5 ml = 10 mg preparatu Menthol na pół szklanki wody), a do inhalacji używano wody destylowanej (3 razy dziennie jedna szklanka gorącej wody, czas inhalacji 5 minut).

Obie grupy zostały zbadane przed rozpoczęciem leczenia (dzień 0) i po dwutygodniowym okresie leczenia (dzień 14).

Do określenia skuteczności działania preparatu AMOL wykorzystano następujące zespoły danych:

1. Subiektywna ocena pacjenta obejmująca natężenie takich dolegliwości jak: ból głowy, zatykanie nosa, suchość w nosie, drapanie w nosie, występowanie wydzieliny w nosie, ból gardła, uczucie zalegania ciała obcego, suchość w jamie ustnej, drapanie w gardle, chrząkanie, wykrztuszanie, kaszel, trudności w połykaniu, przy czym przyjęto następującą gradację natężenia dolegliwości: nie występuje (0), małe (1), średnie (2), duże (3), bardzo duże (4).

2. Kliniczna ocena stanu błony śluzowej nosa lub gardła obejmująca jej zabarwienie, wygląd, obecność wydzieliny i zasychanie przy zastosowaniu tej samej skali jw.

3. Cytologiczna ocena morfologicznych elementów nabłonka nosa lub gardła dotycząca następujących elementów: komórki płaskie (młode, powierzchniowe i uszkodzone), łuski bezjądrowe, komórki walcowate (prawidłowe i uszkodzone), koilocyty, komórki zapalne, bakterie, grzyby, śluz, określonych w trójstopniowej skali, jako nieobecne, obecne lub liczne.

Do opracowania uzyskanych wyników badań klinicznych i cytologicznych zastosowano testowanie hipotez o rozkładach statystycznych za pomocą testu chi2. w trakcie badań klinicznych oraz po ich zakończeniu nie stwierdzono ani jednego przypadku wystąpienia niepożądanych efektów leczenia preparatem AMOL.