© Borgis - Postępy Fitoterapii 2-3/2001, s. 28-31
Dariusz Rodowski
Żurawina – nowe spojrzenie na właściwości lecznicze
Żurawina jest wieloletnią krzewinką niskopienną z rodziny wrzosowatych. Rośnie na kwaśnych glebach piaszczystych w klimacie umiarkowanym. W Polsce dziko rosnąca spotykana jest żurawina błotna (vaccinium oxycoccus). Gatunkiem uprawnym, występującym rdzennie na północy kontynentu amerykańskiego jest żurawina wielkoowocowa (vaccinium macrocarpon). Oba te gatunki mają czerwone owoce, o charakterystycznym kwaśnym smaku.
Ryc. 1. Vaccinium macrocarpon, fot. K. Smolarz, Instytut Sadownictwa, Skierniewice.
Ryc. 2.
Żurawiny (ryc. 1) od niepamiętnych czasów używane są w medycynie ludowej zarówno Polski jak i kontynentu amerykańskiego. Żurawina stanowiła ważny dodatek w codziennej diecie mieszkańców, przyczyniając się do poprawy ich stanu zdrowia. Połowa dwudziestego wieku przyniosła zainteresowanie środowiska medycznego działaniem żurawin w zapaleniach dróg moczowych i profilaktyce chorób wieńcowych.
ŻURAWINA, ZASTOSOWANIE W ZAPALENIACH DRÓG MOCZOWYCH
Badania statystyczne dowodzą, że niemal co trzecia kobieta zapada w swoim życiu na zapalenie dróg moczowych, a wiele z nich cierpi z powodu tej choroby przynajmniej raz w roku. Do zakażenia dochodzi bardzo łatwo, ze względu na to, że kobiety mają krótsze przewody moczowe niż mężczyźni. Ułatwia to bakteriom penetrację moczowodów i osadzanie się w pęcherzu moczowym, gdzie powodują stany zapalne. Mężczyźni, narażeni są również, jednak zapadają na tę chorobę ośmiokrotnie rzadziej niż kobiety.
W wielu szpitalach w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie, sok z żurawin stosowany jest profilaktycznie przeciwko zapaleniom dróg moczowych. Pozwala to zmniejszyć zużycie antybiotyków i obniżyć koszty leczenia. Jest to szczególnie ważne u pacjentów po urazach kręgosłupa, gdyż mają oni problemy z przetrzymywaniem moczu w pęcherzu co prowadzi do podatności na zapalenia dróg moczowych (1).
Także u pacjentów cewnikowanych często dochodzi do zakażeń dróg moczowych. W takich warunkach sok z żurawin jest doskonałym środkiem profilaktycznym, gdyż jak wykazały badania zmniejsza on przyczepność bakterii także do szkła i tworzyw sztucznych (2).
Najbardziej znane badania, nad wpływem regularnego spożywania soku z żurawin na częstotliwość zapadania na zapalenie dróg moczowych, przeprowadzili naukowcy pod kierownictwem J. Avorna z Harvardu (ryc. 2) (3).
Przeprowadzili badania na grupie 153 kobiet. Połowa grupy dostawała do wypicia 300 ml, czyli dużą szklankę soku dziennie, przez okres sześciu miesięcy. Druga połowa kobiet nie spożywała w tym czasie żurawiny. Okazało się, że kobiety pijące sok z żurawin, miały o 58% mniejszy poziom bakterii w moczu. Także zużycie antybiotyków u osób, które już zapadły na zapalenie dróg moczowych było o połowę mniejsze niż w grupie nie przyjmującej soku.
Także badania przeprowadzone przez Sobotę, wykazały, że spożywanie żurawiny może zapobiegać zapaleniom dróg moczowych poprzez wypłukiwanie bakterii E. coli z dróg moczowych (4).
WŁAŚCIWOŚCI ANTYOKSYDACYJNE ŻURAWINY
Wstępne badania potwierdziły, że spożycie soku z żurawin daje doskonałe efekty w zapobieganiu chorobom serca. Flawonoidy występujące w żurawinie swą budową podobne są do tych występujących w czerwonym winie. Naukowcy uważają, że związki te są odpowiedzialne za zmniejszenie zapadalności na choroby wieńcowe poprzez powstrzymywanie tworzenia zakrzepów krwi oraz korzystny wpływ na rozszerzanie naczyń krwionośnych. Związki te mają także własności antyoksydacyjne, dzięki czemu zapobiegają utlenianiu cholesterolu, co znacząco zmniejsza ryzyko arteriosklerozy i zapychaniu naczyń krwionośnych. Dr Wilson z Uniwersytetu Wisconsin-La Crosse ustalił, że żurawiny zawierają duże ilości flawonoidów.
Przeprowadził pierwsze badania nad wpływem spożycia soku z żurawin na choroby wieńcowe. W 1997 roku Wilson w badaniach laboratoryjnych z użyciem lipoprotein o niskiej gęstości wykazał, że ekstrakt z surowych żurawin posiada właściwości antyutleniające (5). W 1998 roku badania Wilsona dowiodły, że butelkowy sok z żurawin również zawiera aktywne antyoksydanty. We wspólpracy z dr Margaret Maher odkryli w badaniach na szczurach, że sok z żurawin zwiększa objętość przetaczanej krwi u zwierząt. Wyniki te sugerują, że sok z żurawin wywiera podobny wpływ na przepływ krwi u ludzi. Badania Wilsona wykazały, że zawartość polifenoli o właściwościach jest taka sama w żurawinach i czerwonym winie.
Badania przeprowadzone w 2000 roku na Politechnice w Kopenhadze potwierdziły antyoksydacyjne właściwości żurawiny (6).
Wyniki obu tych badań sugerują, że sok z żurawin powinien znaleźć się w diecie osób z problemami sercowymi.
ZAPOBIEGANIE CHOROBOM WRZODOWYM
Badania przeprowadzone na Uniwersytecie w Tel Avivie ujawniły, że związki chemiczne zawarte w żurawinie, a zidentyfikowane jako skondensowane taniny powstrzymują niektóre z wywołujących choroby wrzodowe bakterii przed osadzaniem się na ścianach żołądka (7). Opierając się na wynikach badań potwierdzających, że związki chemiczne o dużej masie molowej wyodrębnione z soku z żurawin powstrzymują bakterie Escherichia coli od adhezji do komórek ludzkich przeprowadzono badania, mające na celu wykazać wpływ soku z żurawin na adhezję bakterii Helicobacter pylori do unieruchomionego ludzkiego śluzu żołądkowego oraz do erytrocytów. Użyto trzech łańcuchów Helicobacter pylori badając ich możliwości adhezji. Badania te wykazały, że związki zawarte w żurawinie mają właściwości powstrzymywania osadzania się bakterii Helicobacter pylori na śluzie żołądka.
DZIAŁANIE PRZECIWBAKTERYJNE
Na Uniwersytecie Kalifornijskim przeprowadzono badania, które w warunkach laboratoryjnych udowodniły szersze spektrum działania przeciwbakteryjnego soku z żurawin. Wyniki tych badań mogą mieć zastosowanie w wykorzystaniu żurawin w walce z bakteriami Staphylococcus aureus, Salmonella enteritidis oraz E. coli.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Reid G. et al.: Cranberry juice consumption may reduce biofilms on uroepithelial cells: pilot study in spinal cord injured patients. Spinal Cord 2001, 39:26-30. 2. Allison D.G. et al.: Influence of cranberry juice on attachment of Escherichia coli to glass. J. Basic Microbiol 2000, 40:3-6. 3. Avorn J., et al.: Reduction of Bacteriuria and Pyuria after ingestion of Cranberry Juice. Journal of the American Medical Association Volume 271, Number 10:751-754. 4. Sobota A.E.: Inhibition of bacterial adherence by cranberry juice: Potential use for the treatment of urinary tract infections. J. Urol. 1984, 131:1013-6. 5. Wilson T. et al.: Cranberry extract inhibits low density lipoprotein oxidation. Life Sciences 62(24):PL381-6, 1998. 6. Pedersen C.B. et al.: Effect of blueberry and cranberry juice consumption on the plasma antioxidant capacity of healthy female volunteers, European Journal of Clinical Nutrition 2000, 54(5):405-8. 7. Burger O. et al.: A high molecular mass constituent of cranberry juice inhibits helicobacter pylori adhesion to human gastric mucus. FEMS Immunol. Med. Microbiol. 2000, 29(4):295-301. 8. Yee-Lean Lee et al.: Does Cranberry Juice Have Antibacterial Activity, JAMA, vol. 283:1691, 2000. 9. Swartz J.H., Medrek T.: Antifungal Properties of Cranberry Juice. Applied Microbiology, October 1968, 1524-1527. 10. Weiss El et al.: Inhibiting interspecies coaggregation of plaque bacteria with a cranberry juice constituent. Journal of the American Dentall Association, vol 129:1719-1723. 11. Lai Yeap Foo et al.: The structure of cranberry proanthocyandidins which inhibit adherence of uropathogenic P-fimbriated Escherichia coli in vitro. Phytochemistry 2000, 54:173-181.
