© Borgis - Postępy Fitoterapii 2/2004, s. 67-70
Anna Kędzia1, Andrzej W. Kędzia2
Działanie preparatu Salviasept na bakterie beztlenowe wyizolowane z zakażeń jamy ustnej i górnych dróg oddechowych
Activity of Salviasept against anaerobic bacteria isolated from infections of oral cavity and respiratory tract
1Zakład Mikrobiologii Jamy Ustnej, Akademii Medycznej w Gdańsku
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. Anna Kędzia
2II Katedra Pediatrii i Klinika Endokrynologii i Diabetologii Wieku Rozwojowego Akademii Medycznej w Poznaniu
Kierownik Katedry i Kliniki: prof. dr hab. Eugeniusz Korman
Summary
The sensitivity to Salviasept (Herbapol, Lublin) of 107 strains of anaerobic bacteria isolated from patients with infections of oral cavity (25) or upper respiratory tract (14) and 4 standards strains were tested. The susceptibility (MIC) anaerobes was determined by means of plate dilution technique in Brucella agar supplemented with 5% defibrinated sheep blood, menadione and hemin. Inoculum containing 106 CFU per droplet was seeded with Steers inoculator upon the surface of agar containing various Salviasept concentrations as well as upon that with no drug added (strains growth control). Incubation was performed in anaerobic jars in anaerobic conditions, at 37°C for 48 hrs. MIC was regarded as the minimal Salviasept concentration that completely inhibited growth of the strains anaerobic bacteria. The results of these investigations indicated that the most susceptible to Salviasept were the strains to the genera Bacteroides (50%), Prevotella (48%), Propionibacterium (50%) and Gram-positive cocci (53%). The MICs of these strains were within the ranges from Ł 0,6-2,5 mg/ml. The strains of Actinomyces spp. and Eubacterium spp. were less sensitive. The growth of 67-80% of these strains were inhibited by Salviasept within the range from 5,0 to ł 20,0 mg/ml. The strains of Veillonella spp. were the lowest sensitive (MIC in ranges 15,0 to ł 20,0 mg/ml).
Key words: infections,
oral cavity,
respiratory tract,
anaerobic bacteria,
Salviasept,
antiseptic,
preparat,
Salviasept,
bakterie beztlenowe,
zakażenie,
jama ustna,
górne drogi oddechowe,
zioła,
ziołolecznictwo.
Właściwości lecznicze niektórych roślin znane są od wieków. Opisów takich roślin i ich zastosowań w leczeniu dokonali między innymi Hipokrates z Koss (460-377 p.n.e.), Arystoteles ze Stagiry (384-322 p.n.e.), Teofrast z Erosos (372-287 p.n.e.), Ankis Cornelius Cellsus (25-35 r.n.e.), Claudius Galenus, zwany „ojcem medycyny rzymskiej” (130-210 n.e.), Ibn Sina Avicenna (978-1036 n.e.) i Teofrastus Bombastus Paracelsus (1495-1541 n.e.). Podróże odkrywcze zapoczątkowane w XV wieku także wpłynęły na poszerzenie wiedzy o ziołach zawierających olejki eteryczne kontynentu amerykańskiego.
Obecnie, gdy stosowane antybiotyki przyczyniają się do powstawania oporności bakterii na te środki, wzrasta zainteresowanie lekami roślinnymi działającymi przeciwdrobnoustrojowo. Preparaty zawierające wyciągi lub olejki roślinne są coraz częściej stosowane w leczeniu zakażeń w obrębie jamy ustnej, górnych dróg oddechowych i skóry (8, 10, 12, 16). Zawarte w roślinach olejki eteryczne działają wielostronnie. Wykazują one działanie przeciwzapalne i przeciwdrobnoustrojowe (1, 3, 6, 9, 10, 11, 14, 15, 18). Silnymi właściwościami odkażającymi charakteryzuje się tymol, występujący w olejku eterycznym zawartym w tymianku pospolitym (Thymus vulgaris L.) i macierzance piaskowej (Thymus serpyllum L.). Antyseptyczne działanie wykazują także olejki lotne występujące w czosnku pospolitym (Allium sativum L.), cebuli (Allium cepa L.), rumianku pospolitym (Matricaria chamomilla L.), krwawniku pospolitym (Achillea millefolium L.), mięcie pieprzowej (Mentha piperita L.), szałwii lekarskiej (Salvia officinalis L.) i w drzewie herbacianym (Melaleuca alternifolia L.) (1, 3, 6, 9, 10, 11, 15).
Wśród preparatów o działaniu odkażającym i przeciwzapalnym na błony śluzowe jest wymieniany Salviasept, produkowany przez Herbapol (Lublin). Jest to preparat wieloskładnikowy i zawiera olejki: szałwiowy (0,2%), tymiankowy (0,3%), majerankowy (0,3%), miętowy (1,1%), goździkowy (2,0%) oraz ekstrakty: z koszyczków rumianku (18,7), liści szłwii (18,7), ziela krwawnika (18,7), mięty pieprzowej (18,7), ziela tymianku (9,35) i owoców kopru (9,35). Ponadto w składzie preparatu jest cyneol (0,6%), mentol (2,0%) i etanol (52,0%).
Liczne badania udowodniły, że składniki olejków eterycznych, także tych które są zawarte w wymienionym preparacie, działają przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie (1, 3, 6, 9, 11, 14, 15, 18). Preparat Salviasept zalecany jest do płukania w stanach zapalnych jamy ustnej, owrzodzeniach i chorobach przyzębia, w zapaleniu gardła, krtani, anginie oraz do inhalacji w zapaleniu zatok obocznych nosa, krtani, nieżytach gardła i w stanach zapalnych dróg oddechowych.
W piśmiennictwie nie ma danych na temat działania preparatu Salviasept (Herbapol, Lublin) na drobnoustroje beztlenowe powodujące zakażenia w obrębie jamy ustnej i dróg oddechowych. Ten fakt przyczynił się do przeprowadzenia takich badań.
MATERIAŁ I METODY BADAŃ
Materiały do badań pobrano od 25 pacjentów z zakażeniem jamy ustnej i 14 pacjentów z zakażeniem w obrębie górnych dróg oddechowych. Każdy materiał posiewano na powierzchni podłoża wzbogaconego i kilku podłoży wybiórczych (4, 7). Inkubację posiewów prowadzono przez 10 dni w temp. 37°C w anaerostatach zawierających mieszaninę gazów: 10% C02, 10% H2 i 80% N2, w obecności katalizatora palladowego i wskaźnika warunków beztlenowych (7). Wyhodowane bakterie beztlenowe identyfikowano wg schematów zawartych w Virginia Anaerobe Laboratory Manual (4), Bergey´s Manual (5), z uwzględnieniem zmian taksonomicznych (2, 5, 13, 17). Oceniano cechy morfologiczne, fizjologiczne i biochemiczne bakterii (API 20A, wytwarzanie z glukozy kwasów tłuszczowych od C1 do C6, przy użyciu chromatografu gazowego oraz zdolność kolonii do fluorescencji w promieniach UV).
Badaniu wrażliwości na Salviasept poddano 107 szczepów bakterii beztlenowych należących do rodzajów: Prevotella (33 szczepy), Porphyromonas (17), Bacteroides (10), Fusobacterium (8), Veillonella (6), Micromonas (10), Finegoldia (4), Peptostreptococcus (3), Actinomyces (5), Eubacterium (3), Propionibacterium (8) oraz 4 szczepy wzorcowe: Bacteroides fragilis ATCC 25285, Fusobacterium nucleatum ATCC 25585, Peptostreptococcus anaerobius ATCC 27337 i Propionibacterium acnes ATCC 11827.
Oznaczenie najmniejszych stężeń hamujących wzrost bakterii (MIC) przeprowadzono metodą seryjnych rozcieńczeń preparatu w podłożu Brucella z dodatkiem 5% odwłóknionej krwi baraniej, menadionu i heminy (2, 17). Salviasept rozpuszczano w DMSO (Serva) uzyskując stężenie 100 mg w 1 ml. Dalsze rozcieńczenia preparatu przeprowadzano w jałowej wodzie destylowanej, otrzymując następujące stężenia: 0,6; 1,2; 2,5; 5,0; 10,0; 15,0; 20,0 mg/ml. Użyte do badań inoculum zawierało 106 CFU (jednostek tworzących kolonie) na kroplę i było przenoszone aparatem Steersa na powierzchnię podłoży zawierających i nie zawierających Salviaseptu (kontrola wzrostu szczepów). Inkubację podłoży prowadzono przez 48 godzin w temp. 37°C w anaerostatach w warunkach beztlenowych. Za MIC uznawano najmniejsze rozcieńczenie Salviaseptu, które całkowicie hamowało wzrost bakterii beztlenowych.
WYNIKI I ICH OMÓWIENIE
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Aggag M.E., Yousef R.T.: Study of antimicrobial activity of chamomile oil. Planta Med. 1972, 22, 140-144. 2. Baron E.J., Finegold S.M.: Bailey and Scotts Diagnostic Microbiology. 8th Ed. C.M. Mosby Co., St. Louis 1990. 3. Carle R., Isaac O.: Die Kamille-Wirkung und Wirksamkeit. Zschr. Phytother. 1987, 8, 67-68. 4. Holdeman L.V. et al.: Anaerobe Laboratory Manual. 4th Ed. V.P.I. Blacksburg, Baltimore 1977. 5. Holt J.G.: Bergey´s Manual of Determinative Bacteriology. 9th Ed. Williams and Wilkins Ed., Baltimore 1993. 6. Kalemba D.: Przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze właściwości olejków eterycznych. Post. Mikrobiol. 1999, 38, 185-203. 7. Kałowski M., Kędzia A.: Nieprzetrwalnikujące drobnoustroje beztlenowe. W: Diagnostyka mikrobiologiczna w medycynie (Red. W. Kędzia). PZWL, Warszawa 1990. 8. Kędzia A.: Działanie Dentoseptu na bakterie beztlenowe wyizolowane z kieszonek dziąsłowych. Czas. Stomat. 2000, 53, 479-484. 9. Kędzia B. i wsp.: Skład chemiczny oraz działanie przeciwdrobnoustrojowe olejku szałwiowego (Ol. Salviae). Herba Pol. 1990, 36, 155-164. 10. Kędzia B. i wsp.: Znaczenie olejku z drzewa herbacianego w fitoterapii. Cz. 2. Zastosowanie lecznicze. Post. Fitoter. 2000, 3, 33-37. 11. Kulevanova S. i wsp.: Investigation of antimicrobial activity of essential oils of several Macedonian Thymus L. species (Lamiaceae). Boll. Chim. Farm. 2000, 139, 276-280. 12. Makowska M., Alkiewicz J.: Leki roślinne w leczeniu wybranych schorzeń dróg oddechowych. Post. Fitoter. 2000, 3, 38-41. 13. Murdoch D.A., Shah H.N.: Reclassification of Peptostreptococcus magnus (Prevot 1933) Holdeman and Moore 1972 as Finegoldia magna comb. nov. and Peptostreptococcus micros (Prevot 1933), Holdeman and Moore as Finegoldia magna comb. nov. and Peptostreptococcus micros (Prevot1933) Smith 1957 as Micromonas micros comb. nov. Anaerobe 1999, 5, 555-559. 14. Shapiro S. i wsp.: The antimicrobial activity of essential oils and essential oil components towards oral bacteria. Oral Microbiol. Immunol. 1994, 9, 202-208. 15. Tzakon O. i wsp.: Composition and antimicrobial activity of the essential oil of Salvia ringens. Planta Med. 2001, 67, 81-83. 16. Waloryszak B., Zawadzka R.: Ocena klinicznej przydatności preparatu Amol w leczeniu nieżytów górnych dróg oddechowych. Post. Fitoter. 2000, Nr 1, 23-27. 17. Wexler H.M., Finegold S.M.: Antimicrobial susceptibility tests: anaerobic bacteria. W: Manual of Clinical Microbiology (Red. A. Balows). 5th Ed. Am. Soc. Microbiol., Washington 1991, 1133-1152. 18. Yousef R.T., Taiwil G.: Antimicrobial activity of volatilve oils. Pharm. 1980, 11, 698-701.
