W dniach 23-26 czerwca 2004 r. odbył się już II z kolei Kongres pod hasłem „Żywność, żywienie a zdrowie w Polsce zintegrowanej z Unią Europejską”. Jego głównym organizatorem był Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie, a wśród 8 innych organizatorów znalazł się także Instytut Roślin i Przetworów Zielarskich w Poznaniu.

W kolejnych dniach Kongresu odbyły się 4 sesje plenarne i sesja plakatowa, podczas których przedstawiono zagadnienia dotyczące bezpieczeństwa i jakości żywienia, zachowań konsumentów na rynku żywności, prewencji chorób żywieniowozależnych, dietetyki, leczenia żywieniowego oraz ustawodawstwa żywnościowego.

Interesujące zagadnienia zaprezentowane zostały w sesji dotyczącej suplementów diety i żywności funkcjonalnej. Sesja ta przebiegała w dwóch częściach. W pierwszej z nich (25 czerwca) przedstawiono 7 referatów: „Regulacje prawne dotyczące suplementów diety w Wielkiej Brytanii” (V. Lund), „Zarządzanie ryzykiem przy stosowaniu witamin i składników mineralnych” (G. Krabichler), „Korzystne działanie składników roślinnych: rola i ocena ich bezpieczeństwa w oparciu o prawo żywnościowe” (P. Van Den Meerschen), „Nowe dodatki do żywności wpływające na ekspresję genów” (R. Burzyński), „Żywność funkcjonalna – zarys ogólny” (W. Kolanowski), „Ziołowa żywność funkcjonalna” (M. Górski i wsp.) oraz „Suplementy diety zawierające składniki roślinne” (M. Nalewczyńska i wsp.).

W drugiej części sesji, która odbyła się następnego dnia (26 czerwca), wygłoszonych zostało także 7 referatów: „Substancje o aktywności farmakologicznej pochodzenia ziołowego w żywności funkcjonalnej” (T. Klusek i wsp.), „Probiotyki jako żywność funkcjonalna” (Z. Libudzisz), „Fruktooligosacharydy jako najbardziej pożądane składniki żywności funkcjonalnej” (B. Król), „Suplementy ziołowe w preparatach wspomagających w sporcie” (M. Furtak i wsp.), „Problem czystości mikrobiologicznej surowców i leków roślinnych” (B. Kędzia, E. Hołderna-Kędzia), „Standaryzacja zielarskich przetworów spożywczych” (E. Segiet-Kujawa i wsp.), „Suplementy diety – możliwości ich wykorzystania w prewencji wybranych niedoborów żywieniowych” (L. Szponar i wsp.).

Z wyżej wymienionych tytułów referatów z pewnością zainteresują czytelników Postępów Fitoterapii niektóre z nich, ze względu na aspekt praktyczny i możliwości wykorzystania pod kątem ziołolecznictwa. W jednym z pierwszych referatów pt. „Nowe dodatki do żywności wpływające na ekspresję genów” Burzyński omawia nową generację substancji pochodzenia roślinnego i zwierzęcego o właściwościach zabezpieczających przed zmianami nowotworowymi. Liczne substancje pochodzące z surowców roślinnych odgrywają ważną rolę w regulacji onkogenów. Mogą one wpływać na ekspresję genów, przez „wyłączenie” nadmiernie czynnych onkogenów lub też przez „włączenie” wyciszonych antyonkogenów. Należy do nich między innymi genisteina z soi i EGCG z zielonej herbaty, których mechanizm działania polega na przerywaniu przekazywania sygnałów przez szlak AKT. Nieco inne swoiste działanie wywierają takie związki, jak kurkumina i gingerol z imbiru, kapsaicyna z papryki, resweratrol z winogron, czy też indolo-3-karbinol z kapusty. Do grupy substancji pochodzenia zwierzęcego zalicza się z kolei różne pochodne aminokwasów i kwasów organicznych występujących m.in. w mleku, białym serze i baraninie. Działają one na drodze aktywacji wyciszonych antyonkogenów, w wyniku czego zapobiegają powstawaniu nowotworów sutka, płuca i wątroby u zwierząt.

Należy dodać, że zarówno resweratrol, jak i substancje obecne w produktach zwierzęcych (A10 i PG) są dodatkowo stosowane w profilaktyce starzenia. Natomiast szeroko dostępne pożywki zawierające aktywne składniki roślinne i zwierzęce włączone do diety, są nadzieją na zmniejszenie zachorowalności na nowotwory związane z czynnikami dietetycznymi.

Obszerne dane odnośnie wykorzystania surowców zielarskich w żywności przedstawił Górski w referacie pt. „Ziołowa żywność funkcjonalna – próba zdefiniowania”. Ziołowa żywność funkcjonalna to specjalna grupa produktów utworzona przez wprowadzenie do pożywienia roślin i ziół, jak również wyizolowanych z nich substancji czynnych. W wyniku tego powstaje produkt spożywczy wzbogacony, o działaniu ukierunkowanym przez określony dodatek pochodzenia zielarskiego. Autor wymienia także rośliny, które nie powinny być stosowane jako dodatki do żywności, takie jak: Atropa belladonna, Ephedra chinensis, Kava-kava, Borago officinalis. Wśród roślin już stosowanych w postaci dodatków do żywności często znajduje się soja. Podsumowując autor stwierdza, że spożywanie pokarmów wzbogaconych o składniki wywodzące się ze świata roślin, może przyczynić się do ograniczenia wielu chorób cywilizacyjnych. Konieczne są jednak dalsze badania mające na celu określenie statusu tego typu produktów w codziennej diecie.