© Borgis - Postępy Fitoterapii 3-4/2005, s. 68-70
Kamil Hozyasz1, Magdalena Chełchowska2
Efekty wprowadzenia przypraw orientalnych do polskiej diety
Effects of the introduction of oriental species to polish diet
1Klinika Pediatrii, Instytut Matki i Dziecka w Warszawie
Kierownik Kliniki: prof. dr hab. med. A. Milanowski
2Zakład Biochemii, Instytut Matki i Dziecka w Warszawie
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. T. Laskowska-Klita
Summary
There is evidence that species are rich in bioactive compounds providing health benefits. The aim of our preliminary study was to investigate plasma cholesterol levels and total and antioxidant status (TAS) after consumption of oriental species. 12 healthy women (mean age 38.8±8.8 years) on not restricted Polish diet received one capsule with 1 g of powdered ginger, cinnamon, and clove (1:1:1) for 14 days. We observed reduction of mean levels of total cholesterol (6%) and LDL-cholesterol (16%). Surprisingly, TAS level also lowered (1.48±0.14 mmol/l vs. 1.15±0.15 mmol/l; p<0.0001). The question if it could be interpreted as a decreased need for oxidative defense mechanisms is an important issue for future research.
W piśmiennictwie znajdują się liczne opisy populacji o ponadprzeciętnym odsetku osób długowiecznych, których tradycja kulinarna kształtowała się przez wiele tysiącleci pod wpływem ożywionej wymiany handlowej z krajami często odległymi geograficznie. Szczegółowe analizy diety w tych populacjach wykazywały wysokie spożycie różnych przypraw i ziół (1-4). Przyprawy orientalne, jak kłącze imbiru ( Zingiberis rhizoma, rodzina Zingiberaceae), kora cynamonu ( Cinnamomi cortex, rodzina Lauraceae) i goździki ( Caryophylli flos, rodzina Myrtaceae) są powszechnie znane ale stosunkowo rzadko wykorzystywane w tradycyjnej kuchni polskiej, nie poddanej, w przeciwieństwie do kuchni państw zachodniej Europy, wielowiekowym oddziaływaniom kolonialnym. Sproszkowany imbir, cynamon oraz goździki są łatwe w przechowywaniu i powszechnie dostępne.
Przeciętne spożycie przypraw w Europie wynosi ok. 0,5 g/dobę, natomiast w Azji i północnej Afryce jest ono wielokrotnie większe. W ostatnich dziesięcioleciach wzrasta zainteresowanie dietami wegetariańskimi i korzystnym wpływem zmniejszenia spożycia produktów pochodzenia zwierzęcego na stan zdrowia ludzi. W kuchniach, w których tradycyjnie rzadko lub wcale nie wykorzystuje się mięsa stosowane są w dużych ilościach liczne przyprawy (5). Dodanie ich zmienia smak i barwę przygotowywanych posiłków, działa konserwująco. Wiele przypraw znajduje też zastosowanie w tradycyjnej medycynie, np. hinduskiej (Ayurveda).
Receptury niektórych dań w kuchni indyjskiej obejmują nawet do 60 różnych przypraw. W dyskusji nad prozdrowotną rolą przypraw prawdopodobnie należy uwzględniać ich synergistyczne działanie (6, 7). Zidentyfikowano około 5000 roślinnych substancji chemicznych, z których wiele wykazuje działanie przeciwnowotworowe i przeciwmiażdżycowe (6). W badaniach eksperymentalnych imbir działa przeciwzapalnie i przeciwzakrzepowo (8). Przyprawy mogą stanowić istotne źródło przeciwutleniaczy, np. polifenoli imbirowych (3, 9) oraz witamin (np. kwasu foliowego) (10).
Cynamon i goździki mają także silne właściwości przeciwutleniające i oddziaływują na liczne układy enzymatyczne (11, 12). W świetle badań Shobana i Naidu (13) potencjał przeciwutleniający alkoholowych ekstraktów maleje w kolejności: goździki, cynamon, imbir. Przyprawy te synergistycznie zapobiegają peroksydacji lipidów in vitro i co ważne z praktycznego punktu widzenia, nie tracą szybko swoich właściwości pod wpływem gotowania (13). Ekstrakty imbiru zapobiegają miażdżycy naczyń u gryzoni poprzez stymulację enzymów przekształcających cholesterol w kwasy żółciowe i obniżanie stężenia cholesterolu (14, 15). U ludzi szafran po kilku tygodniach codziennego stosowania w dawce 0,1 g zmniejsza wrażliwość lipoprotein na utlenianie (16). Ziccarelli i Basu (17) wykazali u ochotników z hipercholesterolemią, że codzienne spożywanie 15 g odpowiednio dobranych roślin zasobnych w przeciwutleniacze powoduje już po dwóch tygodniach zmniejszenie stężenia całkowitego cholesterolu oraz cholesterolu LDL.
Pacjenci, do których docierają informacje o leczniczych funkcjach diety (4), oczekują od lekarzy porad żywieniowych oraz wykorzystywania fitoterapii, która w popularnych poradnikach jest (niesłusznie) rekomendowana jako nigdy nie wywołująca skutków ubocznych (1, 18).
Celem pracy była wstępna ocena wpływu włączenia do diety mieszanki imbiru, cynamonu i poździków na gospodarkę lipidową oraz całkowitą aktywność przeciwutleniającą osocza krwi (plasma tatal antioxidant ststus, TAS) zdrowych kobiet.
Materiał i metody
Badaniami objęto 12 zdrowych ochotniczek w wieku od 25 do 48 lat (średnia 38,8 ± 8,8 lat). Wszystkie uczestniczki deklarowały spożywanie posiłków ad libitum przygotowywanych wg receptur kuchni polskiej i niestosowanie przypraw orientalnych, z wyjątkiem pieprzu oraz ziół (bazylia, rozmaryn itp.). Krew pobierano dwukrotnie: przed i po 14 dniach przyjmowania w czasie głównego posiłku 1 kapsułki zawierającej 1000 mg sproszkowanych przypraw azjatyckich (cynamon, imbir i goździki w stosunku 2:2:1).
Krew pobierano z żyły łokciowej do probówek heparynizowanych w 12 godzin po posiłku. Krwinki od osocza oddzielano natychmiast po pobraniu przez wirowanie w 2000 rpm (4°C, 10 min). Próbki osocza przechowywano zamrożone w temparaturze -20°C do czasu wykonania oznaczeń TAS (19).
Stężenia cholesterolu całkowitego oraz cholesterolu LDL i HDL (w mg/dl) oznaczano w osoczu krwi w dniu pobrania metodami enzymatycznymi (gotowe zestawy firmy Bio-Merieux, Francja) przy użyciu analizatora biochemicznego Cobas Mira (Roche, Szwajcaria). Pomiary TAS w osoczu wykonano metodą kolorymetryczną (TAS kit, Randox, Wielka Brytania).
Do przyjęcia lub odrzucenia hipotezy statystycznej przyjęto poziom istotności odpowiadający prawdopodobieństwu p<0,05 w teście t-Studenta.
Wyniki
Tolerancja mieszanki przyprawowej była dobra. Żadna z uczestniczek nie zgłaszała dolegliwości bólowych ze strony przewodu pokarmowego. U jednej z kobiet wystąpiło odbijanie z uporczywym posmakiem przypraw, gdy dwukrotnie przyjęła kapsułkę w trakcie jednodaniowego posiłku o niewielkiej objętości.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. El S.E., Karakaya S.: Radical scavenging and iron-chelating actovities of some greens used as traditional dishes in Mediterranean diet. Int. J. Food Sci. Nutr. 2004, 55, 67. 2. MacLennan R., Zhang A.: Cuisine: the concept and its health and nutrition implications - global. Asia Pac. J. Clin. Nutr. 2004, 13, 131. 3. Ninfali P., et al.: Antioxidant capacity of vegetables, spices and dressings relevant to nutrition. Br. J. Nutr. 2005, 93, 257. 4. Sho H.: History and characteristics of Okinawan longevity food. Asia Pac. J. Clin. Nutr. 2001, 10, 159. 5. Lampe J.W.: Spicing up a vegetarian diet: chemopreventive effects of phytochemicals. Am. J. Clin. Nutr. 2003, 78, 579. 6. Liu R.H.: Health benefits of fruit and vegetables are from additive and synergistic combinations of phytochemicals. Am. J. Clin. Nutr. 2003, 78 (Suppl.), 517S. 7. Messina M., et al.: Reductionism and the narrowing nutrition perspective: time for reevaluation and emphasis on food synergy. J. Am. Diet. Assoc. 2001, 101, 1416. 8. Thomson M., et al.: The use of ginger ( Zingiber officinale Rosc.) as a potential anti-inflammatory and antithrombotic agent. Prostaglandins Leukot. Essent. Fatty Acids 2002, 67, 475. 9. Kikuzaki H., Nakatani N.: Antioxidant effects of some ginger constituents. J. Food Sci. 1993, 58, 1407. 10. Olivares A.B., et al.: Processing effect on folates in green peas and gazpacho. First International Conference on Folates Analysis, Bioavailibity and Health. Book of Abstracts, Warsaw 2004, 61. 11. Dragland S., et al.: Several culinary and medicinal herbs are important sources of dietary antioxidants. J. Nutr. 2003, 133,1286. 12. Usta J., et al.: Comparitive study on the effect of cinnamon and clove extracts and their main components on different types of ATPases. Hum. Experim. Toxicol. 2003, 22, 355. 13. Shobana S., Naidu K.A.: Antioxidant activity of selected Indian spices. Prostaglandins Leukot. Essent. Fatty Acids 2000, 62, 107. 14. Fuhrman B., et al.: Ginger extract consumption reduces plasma cholesterol, inhibits LDL oxidation and attenuates development of atherosclerosis in atherosclerotic, apolipoprotein E-deficient mice. J. Nutr. 2000, 130, 1124. 15. Srinivasan K., Sambaiah K.: The effect of spices on cholesterol 7 alpha-hydroxylase activity and on serum and hepatic cholesterol levels in the rat. Int. J. Vitam. Nutr. Res. 1991, 61, 363. 16. Verma S.K., Bordia A.: Antioxidant property of Saffron in man. Indian J. Med. Sci. 1998, 52, 205. 17. Ziccarelli V.E., Basu T.K.: An in vivo study of the antioxidant potentials of a plant food concentrate. J. Am. Coll. Nutr. 2003, 22, 277. 18. Ho N.K.: Understanding traditional Chinese medicine - a doctor´s viewpoint. Singapore Med. J. 2001, 42, 487. 19. Rice-Evans C., et al.: Techniques in Free Radical Research; Elsevier, Amsterdam, London, New York, Tokio 1991. 20. Afzal M., et al.: Ginger: an ethnomedical, chemical and pharmacological review. Drug Metab. Drug Interact. 2001, 18, 159. 21. Bruce B., et al.: A diet high in whole and unrefined foods favorably alters lipids, antioxidant defenses, and colon function. J. Am. Coll. Nutr. 2000, 19, 61. 22. Miller N.J., et al.: A novel method for measuring antioxidant capacity and its application to monitoring the antioxidant status of premature neonates; Clin. Sci. 1993, 84, 407.
