© Borgis - Anestezjologia Intensywna Terapia 1/2006, s. 17-20
*Mariusz Czechowski, Ewa Karpel, Małgorzata Wąs, Izabela Duda, Konstancja Grzybowska, Bohdan Seifert
Anestezja do zabiegów neuroradiologii interwencyjnej
Anaesthesia for interventional neuroradiology
Katedra i Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Śl.AM w Katowicach
kierownik: prof. dr hab. n. med. E. Karpel
Summary
Background.The management of patients with cerebral haemorrhagic events is changing. The recent introduction of endovascular occlusion of cerebral vessels using detachable coils offers an alternative to craniotomy and surgical clipping of arteriovenous malformations for the prevention of recurrent haemorrhage. The aim of this study was to evaluate two methods of general anaesthesia in regard to their influence on cardiovascular stability that is essential for safe conduct of interventional neuroradiological procedures.
Methods. Forty adult patients, of both sexes, aged 18-74 years, and scheduled for embolisation of cerebral haemangiomas or arteriovenous malformations, were randomly allocated to two groups to receive either total intravenous propofol/fentanyl anaesthesia (P) or sevoflurane/fentanyl inhalation anaesthesia (S). Cis-atracurium was used for muscle relaxation in both groups. Heart rate, non-invasive blood pressure, end-tidal carbon dioxide concentration and pulse oximetry readings were noted before induction (T0), after induction (TINT) at 60 (T1), 120 (T2), 180 (T3), 240 (T4) minutes after induction, and after extubation (TEX).
Results. Cardiovascular and gas exchange parameters were similar in both groups. The recovery time was insignificantly longer in the sevoflurane group.
Discussion and conclusions. The results indicate that, contrary to some previous reports, both methods provide safe and stable anaesthesia for interventional neuroradiological procedures. Sevoflurane may offer a convenient alternative in cases when TIVA is contraindicated.
Neuroradiologia interwencyjna (NRI) to nowa gałąź medycyny powstała pod koniec XX wieku z połączenia tradycyjnej neurochirurgii oraz neuroradiologii. Jest ona stosowana coraz częściej w terapii patologii naczyń mózgowych. Wprowadzenie nowych materiałów i technik oraz postęp w diagnostyce obrazowej stworzyły nowe możliwości zaopatrzenia malformacji naczyniowych mózgu i alternatywę dla tradycyjnej techniki neurochirurgicznej – kraniotomii. Pierwsze doniesienia Luessenhopa i Spence´a [1] o możliwości zaopatrzenia przetoki naczyniowej w mózgu pod kontrolą radiologiczną pochodzą z 1960 r. W 1974 r. Serbinenko [2] opisał zastosowanie wewnątrznaczyniowego balona w celu selektywnego wyłączenia krążenia mózgowego. Przełomem w NRI stało się wprowadzenie na początku lat 90-tych XX wieku przez Guglielmi´ego [3, 4] specjalnej techniki embolizacji tętniaków poprzez wprowadzenie do ich światła metalowych sprężynek ( coiling). W chwili obecnej, w wiodących ośrodkach klinicznych zajmujących się diagnostyką i terapią chorób naczyniowych mózgu, małoinwazyjne procedury neuroradiologiczne stały się rutynowym postępowaniem terapeutycznym.
Neuroradiologia wewnątrznaczyniowa obejmuje embolizację malformacji tętniczo-żylnych, tętniaków, bogato unaczynionych guzów, angioplastykę naczyń oraz trombolizę. Zabiegi te wymagają odmiennego i specyficznego postępowania anestezjologicznego, które zawiera: 1) stabilizację układu krążenia w sytuacji długiego zabiegu bez stymulacji nocyceptywnej oraz w przypadku wystąpienia regionalnych (mózgowych) lub systemowych zaburzeń przepływu, 2) eliminację jakichkolwiek ruchów chorego z założonymi mikrocewnikami do naczyń mózgowych, 3) terapię przeciwzakrzepową, 4) wykrycie i natychmiastowe leczenie komplikacji, 5) szybkie wybudzenie chorego ze znieczulenia, co pozwala na wczesną ocenę stanu neurologicznego [5, 6, 7, 8]. Właściwe postępowanie anestezjologiczne odgrywa więc niekwestionowaną rolę w zapobieganiu ewentualnym powikłaniom i wpływa na ograniczenie śmiertelności w tej grupie chorych.
Celem pracy była ocena przydatności i porównanie dwóch metod znieczulenia ogólnego: wziewnej i całkowicie dożylnej do zabiegów neuroradiologii interwencyjnej ze szczególnym uwzględnieniem stanu układu sercowo-naczyniowego znieczulanych chorych.
Metodyka
Badania przeprowadzono, po uzyskaniu zgody Komisji Bioetycznej Śl.AM w Katowicach (NN-6501-125/05) w dwóch grupach chorych. Zostali oni przydzieleni losowo, do równych liczebnie grup badawczych: grupy P – znieczulenie ogólne całkowicie dożylne i grupy S – znieczulenie ogólne wziewne.
U wszystkich badanych indukcję znieczulenia prowadzono przy użyciu fentanylu (Fentanyl, Polfa W-wa, Polska) 2 mg kg-1, anestetyku dożylnego: w grupie P – 2-3 mg kg-1 propofolu (Diprivan, AstraZeneca, GB); w grupie S – 3-5 mg kg-1 tiopentalu (Thiopental, Biochemie GmbH, Austria) oraz cisatrakurium (Nimbex, GlaxoSmithKline, GB) 0,15 mg kg-1. Następnie chorych intubowano i wentylowano w układzie półzamkniętym mieszaniną powietrza z tlenem (FIO2 = 0,4). Znieczulenie ogólne podtrzymywano: w grupie P ciągłą dożylną infuzją propofolu 4-10 mg kg-1h-1, a w grupie S wziewnie sewofluranem (Sevorane, Abbott Laboratories, GB). U wszystkich chorych stosowano frakcjonowane dawki cisatrakurium 0,02-0,03 mg kg-1 i fentanylu 2 mg kg-1. Po zakończeniu zabiegu blok nerwowo-mięśniowy odwracano za pomocą neostygminy (Polstygminum, Pliva, Polska) 0,02-0,04 mg kg-1, poprzedzonej atropiną (Atropinum sulf, Polfa W-wa, Polska) 7-15 mg kg-1. Parametry wentylacji płuc dostosowywano tak by wartości ETCO2 mieściły się w granicach 34-40 mm Hg (4,53-5,35 kPa). U wszystkich chorych wartości SAP utrzymywano w granicach 100-160 mm Hg, a DAP <90 mm Hg. Płyny infuzyjne przetaczano w objętości 3-5 ml kg-1 h-1. W trakcie zabiegu stosowano terapię przeciwzakrzepową przy użyciu heparyny niefrakcjonowanej (Heparinum, Polfa W-wa, Polska) podawanej wstępnie w dawce 50-60 j. kg-1, a następnie co 90 min 1000 j. Wszyscy chorzy otrzymywali też deksametason (Dexaven, Jelfa, Polska) drogą dożylną 12-16 mg.
Monitorowaniem objęto: EKG, NIBP co 5 min, HR, jak również FIO2, VT i VM, f, SpO2 oraz stężenie wdechowe i wydechowe sewofluranu.
Wyniki pomiarów rejestrowano w następujących punktach czasowych: T0 – przed indukcją znieczulenia, TINT – po indukcji znieczulenia, T1 – 60 min, T2 – 120 min, T3 – 180 min, T4 – 240 min po indukcji znieczulenia oraz TEX – po ekstubacji. Uzyskane wyniki poddano analizie statystycznej za pomocą testu Shapiro-Wilka w celu oceny rozkładu normalnego badanego parametru, nieparametrycznego testu c2 dla oceny istotności różnic w zakresie zmiennych jakościowych oraz nieparametrycznego testu U Manna-Whitney´a dla oceny istotności w zakresie zmiennych ilościowych. Istotność statystyczną przyjęto na poziomie p <0,05. Obliczenia statystyczne wykonano w oparciu o program Statistica 6.0 PL (StatSoft, Inc., Tulsa, USA).
Wyniki
Badaniami objęto 40 chorych obojga płci, w wieku od 18 do 75 lat, ASA I-III. Każda grupa liczyła 20 osób o podobnych parametrach demograficznych i ogólnym stanie klinicznym. Nie wykazano istotnych różnic między grupami w zakresie płci, wieku, masy ciała i klasyfikacji ASA (tab. I).
Tab. I. Charakterystyka demograficzna badanych chorych (x±SD)
| Grupa | n | K | M | Masa ciała (kg) | Wiek (lata) | ASA |
| I | II | III |
| P | 20 | 13 | 7 | 67,06?19,69 | 47,69?12,41 | 8 | 8 | 4 |
| S | 20 | 11 | 9 | 70,11?10,14 | 48,5?12,06 | 8 | 7 | 5 |
| p | 0,518 | 0,122 | 0,446 | 0,915 |
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Luessenhop AJ, Spence WT: Artificial embolization of cerebral arteries: Report of use in a case of arteriovenous malformation. JAMA 1960; 172: 1153-1155.
2. Serbinenko FA: Balloon catheterization and occlusion of major cerebral vessels. J Neurosurg 1974; 41: 125-145.
3. Guglielmi G, Vinuela F, Sepetka I, Macellari V: Electrothrombosis of saccular aneurysms via endovascular approach. Part 1: Electrochemical basis, technique and experimental results. J Neurosurg 1991; 75: 1-7.
4. Guglielmi G, Vinuela F, Dion J, Duckwiler G: Electrothrombosis of saccular aneurysms via endovascular approach. Part 2: Preliminary clinical experience. J Neurosurg 1991; 75: 8-14.
5. Biebuyck JF, Pile-Spellman J, Young WL: Anesthetic considerations for interventional neuroradiology. Anesthesiology 1994; 80: 427-456.
6. Hashimoto T, Gupta DK, Young WL: Interventional neuroradiology – anesthetic considerations. Anesthesiol Clin North America 2002; 20: 347-359.
7. Osborn IP: Anesthetic considerations for interventional neuroradiology. Int Anesthesiol Clin 2003; 41: 69-77.
8. Stensrud PE: Anesthesia at remote locations. in: Miller´s Anesthesia vol. 2, (Ed.: Miller RD0 Elsevier Churchill Livingstone, Philadelphia, 2005: 2637-2663.
9. Manninen PH, Gignac EM, Gelb AW, Lownie SP: Anesthesia for interventional neuroradiology. J Clin Anesth 1995; 7: 448-452.
10. Manninen PH, Chan A, Papworth D: Conscious sedation for interventional neuroradiology: a comparison of midazolam and propofol infusion. Can J Anesth 1997; 44: 26-30.
11. Lai Y-Ch, Manninen PH: Anesthesia for cerebral aneurysms: a comparison between interventional neuroradiology and surgery. Can J Anesth 2001; 48: 391-395.
12. Münte S, Műnte TF, Kuche H-Ch, Osthaus A, Herzog T, Heine J, Leuwer M, Piepenbrock S: General anesthesia for interventional neuroradiology: propofol versus isoflurane. J Clin Anesth 2001; 13: 186-192.
13. Castagnini HE, Eijs van F, Salevsky FC, Nathanson MH: Sevoflurane for interventional neuroradiology procedures is associated with more rapid early recovery than propofol. Can J Anesth 2004; 51: 486-491.
14. Webb ST, Farling PA: Survey of arrangements for anaesthesia for interventional neuroradiology for aneurysmal subarachnoid haemorrhage. Anaesthesia 2005; 60: 560-564.
