© Borgis - Postępy Fitoterapii 4/2008, s. 191-196
*Anna Kędzia1, Andrzej W. Kędzia2
Aktywność preparatu Argol wobec grzybów drożdżopodobnych wyizolowanych z jamy ustnej i dróg oddechowych
THE ACTIVITY OF ARGOL AGAINST YEAST-LIKE FUNGI ISOLATED FROM INFECTIONS OF ORAL CAVITY AND RESPIRATORY TRACT
1Zakład Mikrobiologii Jamy Ustnej, Katedra Mikrobiologii Akademii Medycznej w Gdańsku
Kierownik Zakładu i Katedry: prof. ndzw. dr hab. Anna Kędzia
2II Katedra Pediatrii, Klinika Endokrynologii i Diabetologii Wieku Rozwojowego Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu
Kierownik Katedry: prof UM dr hab. n. med. Marek Niedziela
Summary
The sensitivity to Argol 31 strains of yeast-like fungi isolated from patients with infections of oral cavity and respiratory tract was tested. The susceptibility (MIC) of fungi to Argol was determined by means of plate dilution technique in Sabouraud agar. The inoculum containing 106 CFU per spot was seeded with Steers inoculator upon the surface of agar with drug and plate without drug (strains growth control). Incubation the plates was performed in aerobic conditions at 37°C for 24 or 48 h. The MIC was defined as the lowest concentration of the Argol inhibiting the growth of yeast. The results indicated, that the most susceptible to Argol were the strains from the genera of Candida, from genus of Candida mesenterica, Rhodotorula rubra and Geotrichum candidum (MICs for 100% these strains were = 125.0 to 250.0 μg/ml).The Argol was very active against the strains from genus of Candida albicans. The growth of 77% of these strains were inhibited within the range from = 125.0 to 375.0 μg/ml. In this study we obserwed that Argol has significant antifungal effect and may offer in preservative or treatment of fungal infections.
Roślinami, które wykazują właściwości lecznicze, interesowano się już w starożytności. Wiedza o ziołolecznictwie była uzupełniana przez kolejne wieki. Początkowo stosowano tylko wyciągi wodne lub alkoholowe z różnych roślin, a w późniejszym okresie włączono olejki eteryczne. Zaletą preparatów ziołowych jest ich znaczna skuteczność w wielu chorobach oraz rzadkość powodowania objawów niepożądanych. Leki zawierające wyciągi roślinne i olejki eteryczne często są stosowane w zapobieganiu i leczeniu różnych schorzeń w obrębie jamy ustnej. Wykazują one działanie antyseptyczne, przeciwzapalne, ściągające, przeciwobrzękowe i przeciwbólowe.
Choroby infekcyjne układu oddechowego stanowią poważny problem leczniczy. Nie leczone lub nieprawidłowo leczone zakażenia mogą prowadzić do stanów przewlekłych. Wiele preparatów roślinnych można stosować zarówno w profilaktyce, jak i terapii schorzeń dróg oddechowych. Jednym z nich jest Argol Essenca Balsamica (Alba Thyment, Poznań). Preparat zawiera mieszaninę olejków eterycznych (25,0 g) otrzymanych z liści melisy lekarskiej ( Oleum Melissae), kory cynamonowca chińskiego ( Oleum Cinnamomi Cassie), goździków ( Oleum Caryophylli), ziela tymianku pospolitego ( Oleum Thymi), owocni cytryny ( Oleum Citri), osnówki muszkatołowca ( Oleum Myristicae macidis), owocu kolendry siewnej ( Oleum Coriandri), liści mięty pieprzowej ( Oleum Menthae piperitae)oraz mentol (15,0 g) i alkohol etylowy 60% (do 1000,0 g). Skład preparatu został ustalony w oparciu o opisy farmakopealne esencji karmelitańskiej, leku stosowanego w lecznictwie już od 1611 r.
Argol jest stosowany w ostrych i przewlekłych schorzeniach dróg oddechowych, w stanach zapalnych gardła, krtani, w zakażeniach jamy ustnej i zatok przynosowych. Preparat ułatwia odksztuszanie, usuwanie wydzieliny i działa przeciwkaszlowo. Argol stosowany jest we wrzodziejącym zapaleniu jamy ustnej, zapaleniu dziąseł, języka, w chorobach przyzębia i w nawracających aftozach. Może być użyty do płukań i do inhalacji.
Ze względu na właściwości rozgrzewające i przeciwbólowe preparat ten ma też zastosowanie zewnętrzne w bólach stawowo-mięśniowych, reumatycznych i lumbago. Zastosowany w miejscu ukąszenia przez owady wywiera działanie antyseptyczne i zmniejsza podrażnienie skóry. Ponadto wieloskładnikowy preparat Argol wykazuje dużą aktywność przeciwdrobnoustrojową dzięki zawartości olejków eterycznych.
Jednym ze składników jest olejek melisowy zawierający: geraniol, neral, cytronelal, linalol, fenolokwasy, kwasy triterpenowe i flawonoidy. Działa on uspokajająco i spazmolitycznie. Badania wykazały także działanie cytotoksyczne i przeciwutleniające (1). Olejek melisowy charakteryzuje się aktywnością przeciwbakteryjną, przeciwgrzybiczną, przeciwwirusową i przeciwpasożytniczą (1-10). Wykazano też, że nie tylko olejek, ale i niektóre jego składniki, działają przeciwbakteryjnie.
Aktywność wobec szczepów z gatunku Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus aureus, Bacillus subtilis wykazały geraniol, nerol, citronalol i cytronelal (3). Inni autorzy (11) opisali wrażliwość szczepów Staphylococcus aureus, Escherichia coli i Corynebacterium na cytral, cytronelal i cytronelol, geraniol, linalol i nerol. Inouye (7) wykazał działanie cytralu i linalolu na szczepy wzorcowe: Streptococcus pyogenes ATCC 112344, Staphylococcus aureus ATCC 6538P i Escherichia coli ATCC 11775 (MIC w zakresie 800-3200 μg/ml). W innych badaniach pałeczki z gatunku Escherichia coli były wrażliwe na linalol i cytral w stężeniu wynoszącym 500 μg/ml. Pałeczki Listeria monocytogenes na cytral (MIC = 500 μg/ml) i geraniol (MIC = 1000 μg/ml), pałeczki Pseudomonas aeruginosa na geraniol (MIC = 375 μg/ml) i pałeczki Salmonella typhimurium na cytral i geraniol (MIC = 500 μg/ml) (6). Griffin i wsp. (12) wykazali działanie na szczepy Pseudomonas aeruginosa, Escherichia coli i Staphylococcus aureus cytronelolu (MIC 2100 – 16 700 μg/ml), cytronelalu (MIC 860-16 8000 μg/ml), geraniolu (MIC 890-17 400 μg/ml), linalolu (MIC 1700-17 100 μg/ml) i nerolu (MIC 880-17 200 μg/ml). Inouye i wsp. (13) stwierdzili też wysoką skuteczność geraniolu i linalolu wobec szczepów Haemophilus influenzae, Streptococcus pyogenes, Streptococcus pneumoniae, Staphylococcus aureus i Escherichia coli (MIC stężenia w zakresie 200-3200 μg/ml).
Aktywność przeciwgrzybiczną składników olejku melisowego wykazali różni autorzy (2, 3, 4, 6, 7, 11, 12, 14-18). Kędzia i wsp. (4) opisali działanie wobec grzybów Candida albicans cytronelalu, geraniolu i cytronelolu. Morris i wsp (11) wykazali wrażliwość szczepów Candida albicans na geraniol, cytronelal, nerol i linalol. W innych badaniach grzybów z gatunku Candida albicans aktywny był linalol (6). Oceniane przez Griffina i wsp. (12) szczepy z gatunku Candida albicans wykazały wrażliwość na citronelal (850 μg/ml), cytronelol (430 μg/ml), geraniol (440 μg/ml), linalol (1300 μg/ml) i nerol (880 μg/ml). Pattnaik i wsp. (18) wykazali, że citral, linalol i geraniol działały aktywnie wobec grzybów drożdżopodobnych z rodzaju Candida i grzybów pleśniowych. Natomiast z badań przeprowadzonych przez Kędzię i wsp. (19) wynika, że olejek melisowy hamował wzrost szczepów grzybów drożdżopodobnych z gatunku Candida albicans, Candida krusei i Geotrichum candidum w zakresie stężeń od 300 do 500 μg/ml.
Inny składnik preparatu Argol to olejek cynamonowy, który zawiera aldehyd cynamonowy, eugenol, linalol, kariofilen, kwas cynamonowy i garbniki. Stosowany jest w zaburzeniach trawienia, jako antyseptyk, środek poprawiający smak i zapach leków o gorzkim smaku. Badania przeprowadzone na zwierzętach przez Kim i wsp. (20) wykazały też, że ekstrakt z cynamonu ma działanie przeciwcukrzycowe. Cynamon jest stosowany w lecznictwie tradycyjnym w cukrzycy w Korei, Chinach i Rosji. Wykazuje silne działanie wobec różnych drobnoustrojów (2, 6, 11, 16, 20, 21-24). Morris i wsp. (11) stwierdzili, że alkohol cynamonowy i olejek cynamonowy są aktywne wobec bakterii Staphylococcus aureus, Escherichia coli, Corynebacterium (MIC 500 – = 1000 μg/ml) i szczepu z gatunku Candida albicans (MIC = 500 μg/ml). Działanie olejku na grzyby z rodzaju Candida, Epidermophyton i Malassesia wykazał Harris (8). Inni autorzy (25) również stwierdzili dużą aktywność olejku cynamonowego wobec grzybów powodujących zakażenie w obrębie dróg oddechowych, tj. Aspergillus niger, A. fumigatus, A. nidulans, A. flavus, Candida albicans, C. tropicalis, C. pseudotropicalis (obecnie C. kefyr) i Histoplasma capsulatum.
Kolejny składnik Argolu, olejek goździkowy, zawiera fenole (eugenol i izoeugenol), seskwiterpeny, terpeny (α- i β-pinen, limonen), garbniki i związki śluzowe. Działa antyseptycznie, przeciwskurczowo, przeciwbólowo i pobudza trawienie. Jako antyseptyk wykorzystywany jest w terapii stanów zapalnych błony śluzowej jamy ustnej, gardła, w przeziębieniach i katarze. Niektóre składniki olejku wykazują aktywność przeciwbakteryjną i przeciwgrzybiczą (2, 6, 8, 11, 14, 21, 22, 24, 26, 27, 28). Yousef i wsp. (22) wykazali wysoką aktywność olejku goździkowego wobec grzybów z rodzaju Candida, Aspergillus, Mucor i Rhizopus. Maruzzella i wsp. (14) także stwierdzili, że grzyby z rodzaju Saccharomyces, Candida, Streptomyces, Rhizopus, Cryptococcus, Aspergillus, Arternaria, Mucor i Penicillium są wysoce wrażliwe na ten olejek. Skuteczność działania składników olejku goździkowego, tj. karwakrol i eugenol, wobec grzybów drożdżopodobnych z rodzaju Candida, potwierdzili też Chami i wsp. (27).
Olejek tymiankowy zawiera tymol, karwakrol, monoterpeny (β-pinen, limonen, p-cymen) i alkohole terpenowe (linalol, borneol). Olejek działa wykrztuśnie, spazmolitycznie, antyseptycznie i przeciwzapalnie. Znalazł zastosowanie w stanach zapalnych jamy ustnej i dróg oddechowych. Jest dodawany do maści rozgrzewających stosowanych w chorobach reumatycznych. Olejek tymiankowy wykazuje aktywność wobec różnych bakterii (10, 11, 13, 29, 30, 31, 32). Działa też skutecznie na grzyby (2, 6, 11, 14, 15, 31). Inouye (7) opisał działanie olejku tymiankowego na grzyby z gatunku Trichophyton mentagrophytes (MIC 200 μg/ml) i Aspergillus fumigatus (MIC 400 μg/ml). Maruzzella i wsp. (14) wykazali aktywność olejku wobec grzybów z gatunku Saccharomyces cerevisiae, C. krusei, C. tropicalis, C. albicans, Cryptococcus neoformans, Aspergillus fumigatus. W innych badaniach (2, 6) szczepy z gatunku Cryptococcus neoformans były wrażliwe na tymol i karwakrol (50 μg/ml), Microsporum gypseum na olejek tymiankowy, a Candida albicans na tymol (MIC 50 μg/ml). Podobne wyniki uzyskali Kędzia i wsp. (19) oceniając działanie olejku tymiankowego na grzyby z gatunku Candida albicans, C. krusei i Geotrichum candidum (75-100 μg/ml). Natomiast Hammer i wsp. (31) wykazali wrażliwość na olejek szczepów z gatunku C. albicans (stężenie wynosiło 1200 μg/ml).
Następny składnik preparatu, olejek cytrynowy, zawiera terpeny, tj. (+)-limonen, α- i β-pinen, alkohole terpenowe (cytronelol i geraniol), aldehyd (cytral) i kumaryny. Charakteryzuje się działaniem rozkurczającym. Jest dodawany do preparatów leczniczych jako środek poprawiający zapach. Działa też przeciwdrobnoustrojowo (2, 3, 6, 7, 8, 11, 14, 16, 22, 23). Morris i wsp. (11) wykazali, że olejek hamuje wzrost szczepów z gatunku Candida albicans w stężeniu 500 μg/ml, a składniki olejku, takie jak cytronelol, w stężeniu wynoszącym 100 μg/ml i geraniol 500 μg/ml. Maruzzella i wsp. (29) stwierdzili aktywność olejku cytrynowego wobec grzybów z rodzaju Saccharomyces, Candida, Streptomyces, Rhizopus, Aspergillus, Cryptococcus, Mucor i Penicyllium. Natomiast Yousef i wsp. (15) wykazali, że cytral i citronelol w stężeniach 0,39-6,25 μg/ml hamował wzrost szczepów grzybów z gatunku Trichophyton mentagrophytes i Microsporum audouini.
Dalszy składnik to olejek muszkatołowy, który otrzymywany jest z wysuszonej osnówki muszkatołowca. Zawiera m.in. α- i β-pinen, kamfen, linalol, borneol, terpineol, safrol, skrobię i barwniki. Olejek działa uspokajająco i pobudza wydzielanie soku żołądkowego. Jest też wykorzystywany w przemyśle kosmetycznym i spożywczym (jako przyprawa).
Olejek kolendrowy zawiera następujące składniki: (+)-linalol, geraniol, cymol i ich pochodne w postaci estrów, limonen, α- i β-pinen oraz kamfen. Działa rozkurczająco na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, przeciwbólowo, rozgrzewająco i uspokajająco oraz pobudza wydzielanie soku żołądkowego. W przemyśle spożywczym i kosmetycznym używany jest jako środek poprawiający zapach. Badania wykazały, że owoce kolendry, dzięki zawartości olejku, odgrywają ważną rolę w ochronie jelit przed działaniem chemicznych czynników karcinogennych (33). Olejek kolendrowy wykazuje też aktywność przeciwdrobnoustrojową (6, 21, 23, 34, 35). Działanie na dermatofity wykazali w swoich badaniach Inouye i wsp. (35, 36). Natomiast brak aktywności wobec grzybów pleśniowych z gatunku Aspergillus niger stwierdzili Pawar i wsp. (37). Hili i wsp. (38) opisali działanie olejku kolendrowego na niektóre gatunki grzybów drożdżopodobnych, w tym Candida albicans i Saccharomyces cerevisiae. W badaniach Morrisa i wsp. (11) szczep z gatunku Candida albicans był wrażliwy na stężenie olejku wynoszące 500 μg/ml. Ponadto Hudson i wsp. (39) stwierdzili działanie przeciwwirusowe składników olejku.
Ostatni ze składników Argolu, olejek z mięty pieprzowej, zawiera mentol i jego izomery, ketony, monoterpeny, seskwiterpeny i mentofuran. Jest często stosowany w terapii, szczególnie w zaburzeniach czynności przewodu pokarmowego i dróg żółciowych, w nieżytach górnych dróg oddechowych, bólach mięśniowych i nerwobólach. Jest cenionym antyseptykiem używanym w zapaleniach błony śluzowej jamy ustnej i w chorobach przyzębia. Znalazł zastosowanie w przemyśle spożywczym i kosmetycznym. Olejek miętowy i niektóre jego składniki charakteryzują się silnym działaniem przeciwbakteryjnym (2, 6, 13, 18, 22, 23, 29, 40). Badania wskazują też na silne przeciwgrzybiczne właściwości tego olejku (2, 15, 16, 31, 36). Maruzzella i wsp. (14) stwierdzili aktywność olejku z mięty pieprzowej wobec szczepów grzybów z rodzaju Candida, Saccharomyces, Aspergillus, Cryptococcus, Mucor i Penicyllium. Natomiast Morris i wsp. (11) wykazali działanie hamujące wzrost szczepu C. albicans. Potwierdzono też wrażliwość na olejek grzybów z gatunku Trichophyton mentagrophytes (36).
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Sousa de AC, et al. Melissa officinalis L. essentials oil.: antitumoral and antioxidant activities. J Pharm Pharmacol 2004; 56:677. 2. Kalemba D. Przeciwbakteryjne i przeciwgrzybowe właściwości olejków eterycznych. Post Mikrobiol 1998; 38:185. 3. Megalla SE, El-Keltawi NEM, Ross SA. A study of antimicrobial action of some essentials oil constituents. Herba Pol 1980; 3:181. 4. Kędzia B i wsp. Skład i działanie przeciwdrobnoustrojowe olejku melisowego i jego składników. Herba Pol 1994; 40:5. 5. Sorensen JM. Melissa officinalis. Int J Aromather 2000; 10:7. 6. Kalemba D, Kunicka A. Antibacterial and antifungal properties of essentials oils. Curr Med Chem 2003; 10:813. 7. Inouye S. Laboratory evaluation of gaseous essentials oils. (part 1). Int J Aromather 2003; 13:95. 8. Harris R. Progress with superficial mycoses using essentials oils. Int J Aromather 2002; 12:83. 9. Allahveiyev A, et al. Antiviral activity of the volatile oils of Melissa officinalis L. against Herpes Simple virus type-2. Phytomedicine 2004; 11:657. 10. Wolbing RH, Leonhardt K. Local therapy of Herpes Simple with dried extract from Mellisa officinalis.Phytomedicine 1994; 1:25. 11. Morris JA, Khettry A, Seitz EW. Antimicrobial activity of aroma chemicals and essentials oils. J Am Oil Chem Soc. 1979; 56:595. 12. Griffin SG, et al. The role of structure and molecular properties of terpenoids in determining their antimicrobial activity. Flavour Fragr J 1999; 14:322. 13. Inouye S, Yamagouchi H, Takizawa T. Screening of the antibacterial effects of a variety of essentials oils on respiratory tract pathogens, using a modified dilution assay metod. J Infect Chemother 2001; 7:251. 14. Maruzzella JC, Liguori L. The in vitro antifungal activity of essentials oils. J Am Pharm Assoc 1956; 47:250. 15. Jousef RT, Aggag ME, Tawil GG. Evaluation of the antifungal activity of some components of volatile oils against Dermatophytes. Mycosen 1978; 21:190. 16. Pauli A. Antimicrobial properties of essentials oils constituents. Int J Aromather 2001; 11:126. 17. Kurita N, et al. Antifungal activity of components of essentials oil. Agric Biol Chem 1981; 45:945. 18. Pattnaik S, et al. Antibacterial and antifungal activity of aromatic constituents of essentials oils. Microbios 1997; 83:39. 19. Kędzia B, Hołderna-Kędzia E. Badanie wpływu olejków eterycznych na bakterie, grzyby i dermatofity chorobotwórcze dla człowieka. Post Fitoter 2007; 2:71. 20. Kim SH, Hyun SH, Choung SY. Anti-diabetic effect of cinnamon extract on blond glucose in db/db mice. J Ethnopharmacol 2006; 104:119. 21. Cowan MW. Plant products as antimicrobial agents. Clin Microbiol Rev 1999; 12:564. 22. Yousef RT, Tawil GG. Antimicrobial activity of volatile oils. Pharmazie 1980; 35:698. 23. Inouye S, Takizawa T, Yamaguchi H. Antibacterial activity and their major constituents against respiratory tract pathogens by gaseous contact. J Antimicrobial Chemother 2001; 47:565. 24. Saeki Y, et al. Antimicrobial action of natural substances on oral cavity. Bull Tokyo Dent Coll 1989; 30:129. 25. Singh HB, et al. Cinnamon bark oil, a potent fungitoxicant against fungi causing respiratory tract mycoses. Allergy 1995; 50:995. 26. Chaieb K, et al. The chemical composition and biological activity of clove essentials oils, Eugenia caryophylata ( Syzygium aromaticum L, Myrtaceae): A short review. Phytother Res 2007; 21:501. 27. Chami N, et al. Study of anticandidal activity of carvacrol and eugenol in vitro and in vivo. Oral Microbiol Immunol 2005; 20:106. 28. Kędzia A. Ocena działania przeciwbakteryjnego olejku goździkowego ( Oleum Caryophylli). Post Fitoter 2007; 8:66. 29. Maruzzella JC, Sicurella NA. Antibacterial activity of essentials oil vapors. J Am Pharm Assoc 1960; 49:692. 30. Fyfe I. Antimicrobial properties of plant essentials oils and essence against five import antifood-borne pathogens. Let Food Microbiol 1998; 26:118. 31. Hammer KA, Carson CF, Riley TV. Antimicrobial activity of essentials oils and other plant extract. J Appl Microbiol. 1999; 86:985. 32. Kędzia A. Ocena wrażliwości bakterii beztlenowych na olejek tymiankowy. Post Fitoter 2006; 3:131. 33. Chithra V, Leelamma S. Coriandrium sativum – effect on lipid metabolizm in 1,2-dimethyl hyrazine induced colon cancer. J Ethnopharmacol 2000; 71:457. 34. Lo Cantore P, et al. Antibacterial activity of Coriandrium sativum L. and Foeniculum vulgare Miller Var. Vulgare (Miller) essentials oils. J Agric Food Chem 2004; 52:7862. 35. Inouye S, Uchida K, Abe S. Vapour activity of 72 essential oils against a Trichophyton mentagrophytes. J Infect Chemother 2006; 12:210. 36. Inouye S, Uchida K, Abe S. Volatile composition and vapour activity against Trichophyton mentagrophytes of 36 aromatic herbs cultivated in Chichibu district in Japan. Int J Aromather 2006; 16:159. 37. Pawar VC, Thaker VS. In vitro efficacy of 75 essential oils against Aspergillus niger. Mycoses 2006; 49:316. 38. Hili P, Evans CS, Veness RG. Antimicrobial action of essentials oils: the effect of dimethylsulfoxide on the activity of cinnamon oil. Lett Appl Microbiol 1997; 24:269. 39. Hudson JB, Graham MJ. The ustal UVA- dependent antiviral properties of the furoisocoumarin coriandrin. Phytochem Photobiol 1993; 57:491. 40. Kędzia A. Działanie olejku z mięty pieprzowej ( Oleum menthe piperitae)na bakterie beztlenowe. Post Fitoter 2007; 4:182.
