© Borgis - Postępy Fitoterapii 2/2009, s. 129-134
*Anna Kędzia
Preparat Solaren – skład chemiczny, działanie i zastosowanie w lecznictwie
Solaren – chemical composition, biological activities and practical application
Zakład Mikrobiologii Jamy Ustnej, Katedra Mikrobiologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego
Kierownik Zakładu i Katedry: dr hab. Anna Kędzia, prof. ndzw.
Summary
This overview present the Solaren, a herbal drug, containing ethanol extract of Curcuma longa L. Curcuma longa (turmeric) is a member of the Zingiberaceae family. The plant growth and is cultivated extensively in Asia, India, China and other countries with tropical climate. Turmeric has a long tradition of use in the Chinese and Ayurvedic system of medicine. In medieval Europe turmeric was known as „Indian Saffron”. Curcuma longa was recently becomes popular in Western cultures. It play an important role as a colouring agents in foods, textiles, cosmetics and as spice.
The active constituents of Curcuma longa are curcumin (diferuilometane) and volatile oil (including turmerone, atlantone and zingiberone). Turmeric extract exhibit anticarminative, antiflatulence, antibechic, antidispepsia, hepatoprotective, antipeptic ulcer, antispasmodic, antioxidant, anti-inflammatory, anticarcinogenic, hypolipidemic and antimicrobial effect.
Preparat Solaren (Herbapol, Pruszków) jest produkowany w postaci płynu, który zawiera: wyciąg etanolowy (1:5,1) z kłącza ostryżu długiego. W 1 łyżeczce roztworu (5 ml) znajduje się 0,86 g kłącza kurkumy, co odpowiada 17,6-26,4 mg kurkuminy. Zawartość etanolu w preparacie wynosi 68-73% v/v. Surowcem do produkcji preparatu Solaren jest roślina z rodziny imbirowatych ( Zingiberaceae) (ryc. 1), która rośnie między innymi na terenie Indii Zachodnich (w Himalajach) i w południowych Chinach. Jest nim kłącze ostryżu długiego ( Rhizoma Curcuma longa L., syn. C. domestica Val.). Curcuma longa L. – w języku polskim zwana jest kurkumą, ostryżem długim, kłączem kurkumy i szafranem indyjskim. W innych językach nosi nazwy: kurkuma – w języku bułgarskim, czeskim, fińskim, węgierskim, ukraińskim, litewskim, rosyjskim, słowackim i duńskim; curcuma – w języku francuskim, włoskim, hiszpańskim i niemieckim; kurkum – w j. arabskim; haldi – w j. nepalskim; manjal – w j. tamilskim; gurkmeja – w j. szwedzkim i Indian Saffron w j. angielskim. Kłącze kurkumy ma intensywne żółte zabarwienie, pochodzące od barwników, tzw. kurkuminoidów, które obejmują związki, takie jak kurkumina (diferuilometan, stanowi ok. 70%), demetoksykurkumina (ok. 15%) i bis-dimetoksykurkumina (ok. 3%) (1, 2, 3). Ich wzory chemiczne zostały przedstawione na ryc. 2. Zawartość wymienionych związków w surowcu waha się od 2 do 5% (4, 5, 6).
Ryc. 1. Ostryż długi ( Curcuma longa L.), roślina i kłącze.
Ryc. 2. Wzory chemiczne głównych związków występujących w kłączu Curcuma longa L.
Kurkumina została opisana po raz pierwszy w 1815 r. przez Vogela i Pelletiera. Natomiast w 1910 r. polscy chemicy, Lampe, Miłobędzka i Kostanecki ustalili jej budowę podając, że jest to: 1,7-bis-1,6-dieno-3,5-metoksyfenolo)-hepta-1,6-dieno-3,5- dion (diferuilometan) (7). Jest to zatem dimeryczna pochodna kwasu ferulowego. Synteza chemiczna przeprowadzona w 1913 r. potwierdziła strukturę tego związku (7). Ponadto kłącze kurkumy zawiera 1,5-5,5% olejków eterycznych (turmeron, atlanton, zingiberon), kwas ferulowy, skrobię, cukry, sole mineralne, karoten i witaminę C (4, 6). Kurkumina, główny składnik wyciągu z kłącza ostryżu długiego, nie jest rozpuszczalna w wodzie. Dobrze rozpuszcza się w alkoholu i DMSO. Kurkumina wykazuje różne właściwości zarówno biologiczne, jak i farmakologiczne. Szeroko zakrojone badania dotyczące działania kłącza kurkumy rozpoczęły się w 1971 r., wraz z odkryciem przeciwzapalnych właściwości tej rośliny. W wielu krajach kurkuma (turmeric) jest używana jako przyprawa (składnik curry), jako środek barwiący, np. sery, ryż, lody, jogurty, musztardę, a także w przemyśle odzieżowym do barwienia tkanin bawełnianych.
Działanie farmakologiczne ostryżu długiego i jego składników
Przeprowadzone badania wskazują, że kurkumina posiada między innymi działanie żółciopędne, żółciotwórcze, przeciwzapalne, przeciwutleniające, przeciwskurczowe, przeciwdrobnoustrojowe, hamujące wydzielanie soku żołądkowego i przeciwnowotworowe (3, 8-13).
Działanie na przewód pokarmowy
Wykazano, że składniki zawarte w kłączu kurkumy wywierają działanie ochronne na przewód pokarmowy, a także działają przeciwskurczowo (1, 14) . Stwierdzono też, że olejek otrzymywany z Curcuma longa ma właściwości przeciwwzdęciowe i wiatropędne (2). Wiele doświadczeń wskazuje na korzystne działanie wyciągów z ostryżu długiego w łagodzeniu różnych objawów dyspeptycznych (3, 8, 15, 16). Przeprowadzone przez Rasyida i wsp. (3) oraz Thamilkilkula i wsp. (4) badania kliniczne udowodniły, że kurkuma zapobiega zaburzeniom trawienia związanym z wymiotami, wzdęciami i odbijaniem. Podobnie korzystne działanie w przypadku dyspepsji obserwowali Deitelhoff i wsp. (17) w badaniach przeprowadzonych na 440 pacjentach, którzy otrzymywali etanolowy wyciąg z kłącza kurkumy codziennie przez 4 tygodnie. Objawy dyspeptyczne cofnęły się u 66% pacjentów. Doświadczenia wykazały też, że kłącze kurkumy działa rozkurczowo na mięśnie gładkie żołądka (14, 18). Ammon i wsp. (2) podają, że olejek otrzymywany z kłącza kurkumy ma właściwości przeciwwzdęciowe i likwiduje związane z tym bóle brzucha. Z badań wynika też, że składniki ostryżu długiego działają przeciwwrzodowo (1, 14, 19). Zaobserwowano, że kurkumina w dawce 50 mg/kg masy ciała pobudza wydzielanie mucyny, która powleka ściany żołądka ochronną warstwą. Ponadto w badaniach na zwierzętach wykazano też, że olej z ostryżu długiego podany w dawce 0,75-0,3 g/kg masy ciała ochrania żołądek przed niekorzystnym działaniem kwasu solnego i indometacyny (14, 20-23). Z innych doświadczeń przeprowadzonych na szczurach wynika, że kurkuma zapobiega powstawaniu wrzodów żołądka spowodowanych działaniem stresu, indometacyny, alkoholu i rezerpiny (1).
Działanie na wątrobę
Niektóre składniki kłącza kurkumy, w tym kurkumina, wykazują działanie przeciwzapalne i ochronne na wątrobę (24-26). Stwierdzono, że wyciągi z ostryżu długiego mogą zmniejszać bóle żołądka związane z niestrawnością przez pobudzanie wydzielania żółci. Badania udowodniły też działanie żółciotwórcze i żółciopędne kurkuminy, która była podawana dożylnie w dawce wynoszącej 25 mg/kg masy ciała (9-12). Doświadczenia innych autorów (12) wykazały, że olejek eteryczny z kłącza kurkumy pobudza wydzielanie żółci. W badaniach przeprowadzonych przez Ramaprasada i wsp. (10) wydzielanie żółci pod wpływem kłącza kurkumy wzrastało ok. 100-krotnie i nie powodowało to żadnych działań ubocznych.
Działanie ochronne wyciągu z ostryżu długiego na wątrobę można porównać do działania sylimaryny. Wyciągi etanolowe z kłącza kurkumy stosowane są w zaburzeniach wydzielania żółci związanych z zapaleniem wątroby (np. wirusowym), uszkodzeniem polekowym, z marskością wątroby (zwłaszcza związanej z nadużywaniem alkoholu) oraz zatruciem spowodowanym działaniem rozpuszczalników organicznych, takich jak eter, benzen, chloroform, a także działaniem innych związków chemicznych (9, 11, 18, 24, 25, 27).
Badania wykazały ochronne działanie na komórki wątroby w stanach uszkodzeń tego narządu, spowodowanych działaniem różnych czynników hepatotoksycznych, w tym alkoholu, środków ochrony roślin, czterochlorku węgla, paracetamolu czy aflatoksyn, wytwarzanych przez grzyby pleśniowe z rodzaju Aspergillus (24, 28, 29-32). Somchit i wsp. (32) oceniali hepatoochronne działanie wyciągu etanolowego z kłącza kurkumy na zwierzętach, u których doszło do uszkodzenia wątroby przez paracetamol. Paracetamol podawany szczurom w dawce wynoszącej 600 mg/kg masy ciała powodował zwiększenie aktywności enzymów, tj. transaminazy (AlAT i AspAT) i alkalicznej fosfatazy (ALP) w surowicy. Po podaniu tym samym szczurom wyciągu alkoholowego z kłącza kurkumy w dawce wynoszącej 100 mg/kg masy ciała aktywność wymienionych wyżej enzymów w surowicy znacznie obniżyła się. Świadczy to o działaniu hepatoochronnym wyciągu. Dotychczas nie wyjaśniono mechanizmu ochronnego działania wyciągu z kłącza kurkumy na wątrobę. Przypuszcza się, że może on polegać na hamowaniu powstawania toksycznych metabolitów paracetamolu albo na pobudzaniu procesów regeneracji komórek wątrobowych (32).
W innym doświadczeniu, u szczurów wywoływano ostre lub podostre zapalenie wątroby, działając czterochlorkiem węgla. Podanie kurkumy powodowało znaczne obniżenie poziomu enzymów wątrobowych, w porównaniu z wynikami uzyskanymi u zwierząt z grupy kontrolnej (29).
Kolejne badanie zostało przeprowadzone na młodych kaczkach, które zostały zakażone grzybem z gatunku Aspergillus parasiticus, wytwarzającym aflatoksynę. Po podaniu wyciągu z kłącza kurkumy zaobserwowano zahamowanie wytwarzania przez grzyby toksycznej aflatoksyny u 90% kacząt. Stwierdzono też, że stosowanie samej kurkuminy nie zapobiega wytwarzaniu aflatoksyny (31).
Ponadto Ramprasad i wsp. (10) wykazali, że kurkuminian sodowy powoduje zwiększenie wydzielania żółci i zawartości soli żółciowych, cholesterolu i bilirubiny oraz zwiększa rozpuszczalność żółci, co prawdopodobnie zapobiega kamicy żółciowej.
Wyciągi etanolowe z kłącza kurkumy stosuje się w zapaleniu dróg żółciowych i pęcherzyka żółciowego, kamicy żółciowej, w stanach skurczowych dróg żółciowych, a także w pooperacyjnym zastoju żółci.
Działanie przeciwmiażdżycowe
Z przeprowadzonych badań wynika, że po jednorazowym podaniu per os szczurom etanolowego wyciągu z kłącza kurkumy (50% v/v) w dawce 300 mg/kg masy ciała znacznie obniżył się w surowicy krwi poziom cholesterolu całkowitego i triglicerydów, odpowiednio o 81 i 85% (p<0,001) (33).
Działanie przeciwzapalne
Właściwości przeciwzapalne kłącza kurkumy wiążą się z działaniem kurkuminy i jej pochodnych i zostały potwierdzone w wielu badaniach (4, 34-41).
Działanie przeciwzapalne różnych wyciągów, zarówno wodnych, jak i alkoholowych z ostryżu długiego oraz olejków eterycznych i kurkuminy, zostało ocenione w doświadczeniach na zwierzętach (34, 36, 42-44).
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Rafatullah S, Tariq M, Al.-Yahya MA i wsp. Evaluation of turmeric (Curcuma longa) for gastric and duodenal activity in rats. J Ethnopharmacol 1990; 29:25-34. 2. Ammon HP, Wahl MA. Pharmacology of Curcuma longa. Planta Med 1991; 57(1):1-7. 3. Rasyid A, Lelo A. The effect of curcumin and placebo in human gall-bladder function; an ultrasound study. Aliment Pharmacol Ther 1999; 13:245-9. 4. Jankowski J. Kurkuma jako lek przeciwzapalny i przeciwnowotworowy. Post Fitoter 2004; 2:87-90. 5. Cikrikci S, Mozioglu E, Yilmaz H. Biological activity of curcuminoids isolated from Curcuma longa. Rec Nat Prod 2008; 2(1):19-24. 6. Somchit MN, Sulaiman MR, Noratunlina R i wsp. Hepatoprotective effects of Curcuma longa rhizomes in paracetamol-induced liver damage in rats. Proceedings of the Regional Symposium and Environment and Natural Resources. 10-11th April 2002, Kuala Lumpur, Malaysia.vol.1,698-702. 7. Ożarowski A. Przygoda nie tylko z kurkuminą. Panacea 2006; 1:32-3. 8. Thamlikitkul V, Bunyapraphatsara N, Dechatiwongse T i wsp. Randomised double blind study of Curcuma domestica Val. for dyspepsia. J Med Assoc Thai 1989; 72:613-20. 9. Ramprasad C, Sirsi M. Indian medicinal plants Curcuma longa. Effect of curcumin and the essential oil of C. longa on bile secretion. J Sci Res 1956; 16C:262-5. 10. Ramprasad C, Sirsi M. Curcuma longa and bile secretion. Quantitative changes in the bile constituents induced by sodium curcuminate. J Sci Indust Res 1957; 16C:108-10. 11. Jentzsch K, Gonda T, Holler H i wsp. Paper chromathography and pharmacological action of the pigments of Curcuma. Pharm Acta 1959; 34:195-9. 12. Bell GD, Clegg RJ, Cohn MR. Terpene therapy for gallstone. Effect of individual terpenes on bile flow, bile composition and hepatic cholesterogenesis in the rat. Brit J Pharmacol 1981; 721:104-6. 13. Pari L, Tewas D, Eckel J. Role of curcumin in health and disease. Arch Physiol Biochem 2008; 114(2):127-49. 14. Permpipathat U, Kieatyingungsulee N, Anulakanapakom K i wsp. Pharmacological study of Curcuma longa. Symposium of the Department of Medical Science, Bankok, Thailand. Dec 3-4, 1990. 15. Srimal RC. Tumeric: a brief rewiev of its medical properties. Fitoterapia1997; 68(6):483-93. 16. Saller R, Iten F, Reichling J. Dyspeptische Beschwerden und Phytotherapie - eine Uberischt uber Traditionelle und Modern Phytotherapeutika. Forschend Komplementar-medizin und Klassische Naturnheilkunde 2001; 8:263-73. 17. Dietelhoff P, Petrowicz O, Muller B. Antidyspeptic properties of turmeric root extract. Phytomedicine 2000; 7(Suppl. 2):71. 18. Rumpel W. Zur pharmakologye des divanillal cyclohexane (DVC). Arch Pharm 1954; 287:350-2. 19. Kim DC, Kim SH, Choi BH i wsp. Curcuma longa extract protect against gastrin ulcers by blocking H2 histamine receptors. Biol Pharm Bull 2005; 28(2):2220-4. 20. Sinuha M, Mukherjee BP, Mukherjee B i wsp. Study of the mechanism of action of curcumin: an anticancer agent. Indian J Pharm 1976; 7:98-9. 21. Gujral ML, Chowdhury NK, Saxena PN. Effect of indigenous remedies on the healing of wounds and ulcers. JIMA 1953; 22(7):273-6. 22. Prasad DN, Gupta B, Srivastava GN. Studies on ulcerogenic activity of curcumin. Indian J Physiol Pharmacol 1976; 20(2):93-3. 23. Mudereji B, Zaidi SH, Singh GB. Spices and gastric function. Part I - Effect of Curcuma longa on the secretion in rabbits. J Sci Ind Res 1971; 20:25-8. 24. Kiso Y, Suzuki Y, Watanabe N i wsp. Antihepatotoxic principles of Curcuma longa rhizomes. Planta Med 1983; 49:185-7. 25. Shalini VK, Srinivas L. Lipid peroxide induced DNA damage: protection by turmeric (Curcuma longa). Molec Cell Biochem 1987; 77:3-10. 26. Luper S. A review of plants used in the treatment of liver disease. Part two, Alternative Medicine Review. J Clin Therapeut 1999; 4(3):178-88. 27. Hikino H. Antihepatotoxic activity of crude drugs. Yakugaku Zasshi 1985; 105(2):109-18. 28. Deshpande VR, Grade SG, Rasta AS i wsp. Protective effect on carbon tetrachloride-induced liver damage in rats. Indian J Exp Biol 1998; 36:573-7. 29. Park EJ, Jeon CH, Ko G i wsp. Protective effect of curcumin in a rat liver injury induced by carbon tetrachloride. J Pharm Pharmacol 2000; 52:437-40. 30. Donatus IA, Sardjoko P, Vermeulen NP. Cytotoxic and cytoprotective activities of curcumin. Effect on paracetamol - induced cytotoxicity, lipid peroxidation and glutathione depletion in rat hepatocytes. Biochem Pharmacol 1990; 39:1869-75. 31. Soni KB, Rajan A, Kuttan R. Reversal of alfatoxin induced liver damage by turmeric and curcumin. Cancer Lett 1992; 66:115-21. 32. Somchit MN, Sulaiman MR, Noratunlina R i wsp. Hepatoprotective effects of Curcuma longa rhizomes in paracetamol-induced liver damage in rats. Proceedings of the Regional Symposium on Environment and Nature Reseurces, 10-11 April 2002, Kuala Lumpur, Malaysia.Vol 1, 698-702. 33. Dixit VP, Jain P, Joshi SC. Hypolipidaemic effect of Curcuma longa L. and Nordostachys jatamansi DC in triton-induced hyperlipidaemic rats. Indian J Pharmacol 1988; 32:299-304. 34. Yagnanarayan R, Scraf AP, Balwani JH. Comparison of anti-inflammatory activity of various extracts of Curcuma longa (Linn). Indian J Med Res 1976; 64:601-8. 35. Rao TS, Basu N, Siddiqui HH. Anti-inflammatory activity of curcumin analogs. Indian J Med Res 1982; 75:574-8. 36. Mukhopadhyay A, Basu N, Ghatak N i wsp. Anti-inflammatory and irritant activities of curcumin analogues in rats Agents Actions 1982; 12:508-15. 37. Tripathi J, Gupta SS, Chandra D. Anti-trypsin and antihyaluronidase acivity of volatile oil of Curcuma longa (Haldi). Indian J Pharmacol 1973; 5:260-1. 38. Ghatak N, Basu N. Sodium curcuminate as an protective anti-inflammatory agent. Indian J Exp Biol 1972; 10:235-6. 39. Chandra D, Gupta SS. Anti-inflammatory and antiarthritic activity of volatile oil of Curcuma longa. Indian J Med Res 1972; 60(1):138-42. 40. Chuthaputti A, Permpipat U. Anti-inflammatory activity of Curcuma longa Linn. rhizomes. Bull Dept Med Sci 1994; 36(4):197-209. 41. Ammon HPT, Anazodo MI, Safayhi H i wsp. Curcumin a potent inhibitor of leukotriene B4 formation in rat peritoneal polymorphonuclear netrophils (PMNL). Planta Med 1992; 58:226-9. 42. Srimal RC, Dhawn BN. Pharmacology of diferuloyl methane (curcumin) a non-steroidal anti-inflammatory analogs in rats. J Pharmacol 1973; 25(6):447-52. 43. Sreejayan N, Rao MNA. Free radical scavenging activity of curcumin. Arzneim Forsch/Drug Res 1996; 46:169-71. 44. Arora RB, Basu N, Kapoor V i wsp. Anti-inflammatory studies on Curcuma longa (turmeric). Indian J Med Res 1971; 59:1289-95. 45. Kundu S, Biswas TK, Das P i wsp. Tumeric (Curcuma longa) rhizome paste and honey show similar wound healing potential. A preclinical study in rabbits. Int J Love Extremity Wounds 2005; 4(4):205-13. 46. Sartoskar RR, Shah SSG. Evaluation of anti-inflammatory property of curcumin (diferuloyl methane) in patient with postoperative inflammation. Inter J Clin Pharmacol Ther Toxicol 1986; 24(12):651-4. 47. Deodhar SD, Sethi R, Srimal RC. Preliminary study on antirheumatic activity of curcumin (diferoyl methane) Indian J Med Res 1980; 71:632-4. 48. Toda S, Miyase T, Arich H. Natural antioxidans. Antioxidative compounds isolated from rhizome of Curcuma longa L. Chem Pharmacol Bull 1985; 33:1725-8. 49. Kunchandy E, Rao MNA. Oxygen radical scavenging activity of curcumin. Int J Pharm 1990; 58(3):237-40. 50. Sharma OP. Antioxidant activity of curcumin and related compounds. Biochem Pharmacol 1976; 25:1811-2. 51. Ramsewak RS, De Witt DL, Nair MG. Cytotoxicity, antioxidant and anti-inflammatory activities of curcumin I-III from Curcuma longa. Phytomedicine 2000; 7(4):3003-8. 52. Watanabe S, Fukui T. Suppressive effect of curcumin on trichloroethylene induced oxidative stress. J Nutr Sci Vitamino (Tokyo) 2000; 46(5):230-4. 53. Shalink VK, Srinicas L. Lipid peroxide induced DNA damage: protection by turmeric (Curcuma longa). Molec Cellul Biochem Biophys 1992; 292:627-33. 54. Saudamini KK, Unnikrishnan MC, Soci KB. i wsp. Inhibition of lipid peroxidation and cholesterol levels in mice by curcumin. Indian J Physiol Pharmacol 1992; 36:239-43. 55. Mortellini R, Foresti R, Bassi R i wsp. Curcumin, and antioxidant and anti-inflammatory agent, induced heme oxygenase-1 and protect endothelial cell against oxidative stress. Free Radic Biol Med 2000; 28:1303-12. 56. Noguchi N, Kamura E, Niki E i wsp. Action of curcumin as an antioxidant against lipid peroxidation. J Japan Oil Chem Soc (Yukagaku) 1994; 43:1045-51. 57. Nishiguschi E, Suzuki Y, Yama S, Todoki K i wsp. Study of antioxidation activity of the Curcuma longa. J Kanagawa Odontological Soc 2004; 39(4):139-48. 58. Pulla Reddy Ach, Lokesh BR. Studies on spice principles as antioxidants in the inhibition of lipid peroxide of liver microsomes. Mol Cell Biochem 1992; 11:117-24. 59. Ramires-Bosca A, Soler A, Gutierrez MAC i wsp. Antioxidant Curcuma extracts decrease the blood lipid peroxidise levels of human subjects. Age 1995; 18:167-9. 60. Polasa K, Raghuram TC, Krishna TP i wsp. Effect of tumeric on urinary mutagens in smokers. Mutagenesis 1992; 7:107-9. 61. Nakabhushan M, Amonkar AJ, Bhide SV i wsp. In vitro antimutagenicity of curcumin against environment mutagens. Fol Chem Toxic 1987; 25(7);545-7. 62. Soni KB, Lahri M, Chackradeo P i wsp. Protective effect of food addititives on aflatoxin-induced mutagenicity and hepatocarcinogenicity. Cancer Lett 1997; 115(2):129-33. 63. Lutomski J, Kędzia B, Dębska W. Effect of an alcohol extract and active ingredient from Curcuma longa on bacteria and fungi. Planta Med 1974; 26(1):9-16. 64. Shankar TNB, Murthy VS. Effect of turmeric Curcuma longa fractions on the growth of some intestinal an pathogenic bacteria in vitro. Indian J Expl Biol. 1979; 17(12):1363-6. 65. Huktenen CN. Inhibition of Clostridium botulinum by spice extracts and aliphatic alcohols. J Food Prot 1980; 43(3):195-6. 66. Banerjee A, Nigram SS. Antimicrobial efficacy of essential oil of Curcuma longa Indian J Med Res 1978; 68:864-6. 67. Shankar TBN, Murthy VS. Effect of turmeric (Curcuma longa) on the growth of some intestinal bacteria in vitro. J Food Sci Technol 1978; 15(4):152-3. 68. Iamthammachard S, Sukchotiratana N. Effect of some medicinal plants in the family Zingiberaceae on the growth of some bacteria. Symposium on Science and Technology of Thailand 13th, Songkhla, Thailand, Oct 20-22, 1978. 69. Kim KJ, Yu HH, Cha JD i wsp. Antibacterial activity of Curcuma longa L. against methicillin-resistant Staphylococcus aureus. Phytother Res 2005; 19:599-604. 70. Bhavanisankar TN, Murthy S. Effect of turmeric (Curcuma longa) fractions on the growth of some pathogenic bacteria in vitro. Indian J Expl Biol 1979; 17:1363-6. 71. Kędzia B, Hołderna-Kędzia E. Badania wpływu olejków eterycznych na bakterie, grzyby i dermatofity chorobotwórcze dla człowieka. Post Fitoter 2007; 2:71-7. 72. Apisariyakul A, Vanittanakan N, Buddhasunk H. Antifungal activity of tumeric oil extracted from Curcuma longa (Zingiberaceae). J Ethnopharmacol 1995; 49:163-9. 73. Kiranbabu GD, Shanmugram V, Ravidranath SD i wsp. Comparison of chemical composition and antifungal activity of Curcuma longa L. leaf oils produced by different water distillation techniques. Flour Fragr J 2007; 22:191-6. 74. Mazumder A, Raghavan K, Weinstein J i wsp. Inhibition of human immunodeficiency virus type-1 integrase by curcumin. Biochem Pharmacol 1995; 49:1165-70. 75. Tawatchasin A, Tawara U, Techadamrongsin Y. Curcuma longa Linn. Efficiency in prevention and killing mosquitoes. Ann Thai Med Plants Confference Curcuma longa Linn Dep. 76. Sittisomwag N, Leelasangluk V, Chivapat S i wsp. Acute and subchronic toxicity of turmeric. Bull Dep Med Sci 1990; 32(8):101-11. 77. Bhavanishankar TN, Santha NV, Ramesh HP i wsp. Toxicity studies on turmeric (Curcuma longa): Acute toxicity studies in rats, guinea pigs and monkeys. Indian J Exp Biol 1980; 18:73-5. 78. Azuine MA, Kayal JJ, Bhide SV. Protective role of aqueous turmeric extract against mutagenicity of direct-acting carcinogenous as well as benzo(a)pyrene-induced genotoxicity and carcinogenicity. J Cancer Res Clin Oncol 1992; 118:447-52. 79. Jensen NJ. Lack of mutagenic effect of turmeric oleoresin and curcumin in the Salmonella/mammalian microsome test. Mutation Res 1982; 105:393-6.
