© Borgis - Postępy Fitoterapii 4/2009, s. 222-228
Barbara Sparzak, *Mirosława Krauze-Baranowska
Liściokwiaty – egzotyczne rośliny lecznicze
SPECIES FROM THE GENUS PHYLLANTUS – EXOTIC MEDICINAL PLANTS
Katedra i Zakład Farmakognozji z Ogrodem Roślin Leczniczych, Gdański Uniwersytet Medyczny
Kierownik Katedry: dr hab. n. farm. Mirosława Krauze-Baranowska prof. nadzw.
Summary
Plants belonging to the genus Phyllantus are widely distributed in tropical and subtropical regions of Asia and South America. Many species of this genus have been used for centuries in folk medicine of India and China in the treatment of liver and urinary tract diseases. During the last years several in vivo and in vitro experiments confirmed their antiviral, anti-inflammatory, analgesic and stimulant urinary stones dissolution properties. Among them, the inhibition of hepatic virus type B replication is special of interest. The article summarizes the results of research on pharmacological activity of different Phyllantus extracts, particularly obtained from two medicinal plants P. amarus and P. niruri.
Rodzaj Phyllanthus (liściokwiat) należący do rodziny Euphorbiaceae (Wilczomleczowate) liczy około 800 gatunków i jest podzielony na 11 podrodzajów: Isocladus, Kirganelia, Cicca, Emblica, Conani, Gomphidium, Phyllanthodendron, Xylophylla, Botryanthus, Ericocus i Phyllanthus (1). Liściokwiaty są szeroko rozpowszechnione w krajach tropikalnych i subtropikalnych na obu półkulach. Większość z nich to niewielkie krzewy osiągające około 50 cm wysokości (ryc. 1) (2). Linneusz opisał rodzaj Phyllanthus w 1737 roku, jednak pierwsze wzmianki o liściokwiatach i ich właściwościach leczniczych pochodzą z hinduskiej Ayurvedy sprzed około 2000 lat (1). Napary z części nadziemnych (liście, ziele) i korzeni licznych gatunków m.in. P. niruri i P. amarus od dawna stosowano w medycynie ludowej Indii, Chin oraz krajów Ameryki Południowej w leczeniu schorzeń wątroby, układu moczowego oraz w cukrzycy i łagodzeniu bólu. Dotychczasowe badania fitochemiczne przedstawicieli rodzaju Phyllanthus ujawniły obecność kilku grup związków chemicznych, mianowicie: lignanów (ryc. 2), flawonoidów, alkaloidów (ryc. 3), steroidów, terpenów oraz tanin (1, 2, 3). Obecnie wiele gatunków liściokwiatów jest obiektem intensywnych badań farmakologicznych, które potwierdzają m.in. aktywność przeciwwirusową w stosunku do wirusa zapalenia wątroby typu B oraz ich właściwości hepatoprotekcyjne, immunomodulujące i przeciwzapalne (1, 4, 5).
Ryc. 1. Phyllanthus niruri: a – ziele, b – owoce.
Ryc. 2. Wzory strukturalne lignanów występujących w rodzaju Phyllanthus.
Ryc. 3. Wzory strukturalne alkaloidów występujących w rodzaju Phyllanthus.
Aktywność przeciwwirusowa
Aktywność wobec wirusa zapalenia wątroby
Wirusowe zapalenie wątroby typu B jest wynikiem zakażenia wirusem HBV ( hepatitis B virus), z grupy wirusów DNA (tzw. hepadenawirus). Na świecie żyje około 350 milionów ludzi będących jego nosicielami, co stanowi 5% populacji. HBV nie jest bezpośrednio cytopatyczny dla komórki wątrobowej. Martwica komórek wątrobowych zależy od odpowiedzi immunologicznej organizmu, skierowanej przeciwko determinantom wirusowym występującym na błonie hepatocytów. Początkowe stadium choroby przybiera postać ostrych, nadostrych lub przewlekłych zapaleń. Skutkiem przewlekłego zapalenia wątroby jest marskość narządu, ale najpoważniejszym powikłaniem wirusowego zapalenia wątroby typu B jest pierwotny rak wątroby (6, 7). W leczeniu przewlekłego zapalenia wątroby typu B stosuje się interferon-a lub lamiwudynę, jakkolwiek skuteczność terapii sięga zaledwie 30-50% (5).
Badania in vivo oraz in vitro potwierdzają, że ekstrakty z gatunków rodzaju Phyllanthus mają zdolność hamowania replikacji wirusa HBV, przypuszczalnie przez inhibicję odwrotnej transkryptazy i polimerazy DNA (8). Badania ujawniają blokowanie oddziaływań na etapie transkrypcji, pomiędzy wzmacniaczem wirusa HBV (enhancer I – HBEnI), a komórkowymi czynnikami transkrypcji. HBEnI jest najlepiej poznanym białkiem uczestniczącym w procesie transkrypcji i regulującym wszystkie cztery otwarte ramki odczytu wirusa (9, 10).
Wnikanie wirusa do komórki jest kontrolowane przez powierzchniowe receptory komórkowe oraz przez białkowe czynniki transkrypcji, które zarządzają ekspresją genów wirusa (11). Ekspresja wirusa HBV jest ograniczona do wyspecjalizowanych komórek nabłonka zlokalizowanych m.in. w wątrobie (11, 12). Badania potwierdzające mechanizm zakłócania interakcji pomiędzy wzmacniaczem I wirusa HBV (HBEnI), a komórkowymi czynnikami transkrypcji, przeprowadzono na ludzkich komórkach nowotworowych raka wątroby HuH-7 transfekowanych plazmidem zawierającym sekwencje kodujące HBEnI i HBpreS1 – promotora pre-S1 oraz gen reporterowy lucyferazy (pGL2-luc) (13). Komórki te poddano działaniu ekstraktu z Phyllanthus amarus w stężeniach 50, 100 lub 200 mg/ml. Stwierdzono, że w sposób zależny od stężenia, wyciągi powodowały inhibicję promotora pre-S1 i wzmacniacza HBEnI w wyniku hamowania wiązania czynników transkrypcji C/EBP do zgodnej sekwencji występującej w genomie wirusa. W badaniach wykazano specyficzność działania wyciągu z P. amarus w stosunku do wzmacniacza HBEnI (5).
W dalszym etapie badań poszukiwano grupy związków odpowiedzialnych za aktywność przeciwwirusową wyciągów z liściokwiatów (14). Do badań przesiewowych użyto 25 substancji izolowanych z gatunków P. virgatus, P. tenellus, P. multiflorus, P. niruri. Badania przeprowadzono na komórkach linii MS-G2, wytwarzających wirusowe antygeny HBcAg, HBeAg i HBsAg, otrzymanych z wątrobiaka płodowego (hepatoblastomy HepG2) i transfekowanych dwoma kopiami całkowitego genomu wirusa HBV (14). Tylko 4 związki były aktywne, a mianowicie nirtetralina, hinokinina i nirantyna należące do grupy lignanów oraz geranina należąca do grupy tanin. Związki te powodowały supresję antygenów HBsAg i HBeAg w zakresie 26-74%. Spośród nich nirantyna charakteryzowała się najwyższą aktywnością wobec wirusa HBV (EC50 = 33,6 mM), przewyższając aktywność interferonu-a (EC50 = 960,8 j/ml) (15). Badania kliniczne potwierdzają pozytywne efekty stosowania wodnych ekstraktów z P. amarus w zakażeniu wirusem HBV, przy jednoczesnym braku skutków ubocznych (15, 16). W badaniach na linii komórkowej HepG2 obserwowano odwracalne hamowanie proliferacji komórkowej i supresję powierzchniowego antygenu HBsAg pod wpływem wodnych wyciągów P. amarus (17). Doniesienia na temat efektywności ekstraktów z różnych gatunków są jednak rozbieżne. W badaniach klinicznych ekstraktu z P. urinaria,przeprowadzonych na 80 ochotnikach z podwójnie ślepą próbą, nie wykazano jego skuteczności w leczeniu zakażeń WZW B (18).
Pierwsze dobrze udokumentowane badania kliniczne przeprowadzono w 1988 roku. Sproszkowane ziele P. amarus podawano przez okres 30 dni i obserwowano u 22 z 37 pacjentów (59%) zanik antygenu HbsAg we krwi w porównaniu do 4% w grupie kontrolnej (16). W 2001 roku Liu i wsp. (19) dokonali przeglądu badań klinicznych, aby ocenić skuteczność i bezpieczeństwo stosowania w przewlekłym wirusowym zapaleniu wątroby typu B różnych gatunków z rodzaju Phyllanthus. Brano pod uwagę randomizowane badania, porównując wyniki uzyskane w przypadku stosowania ekstraktów z liściokwiatów z wynikami stosowania placebo, środków niespecyficznych, np. witamin, innych roślinnych surowców leczniczych oraz w przypadku braku leczenia. Porównano też wyniki leczenia interferonem oraz interferonem w połączeniu z zielem Phyllanthus. Jako kryterium oceny przyjęto obecność we krwi antygenu powierzchniowego HBsAg i/lub antygenu HBeAg przez okres dłuższy niż 6 miesięcy, z podwyższonym lub nie poziomem aminotransferazy alaninowej (ALT) i/lub aminotransferazy asparaginianowej. Ostatecznie porównano 22 odrębne randomizowane badania kliniczne, spośród których 6 zawierało informacje na temat efektów terapii po czasie dłuższym niż 3 miesiące od zakończenia leczenia. W 13 z nich brano pod uwagę efekt działania pojedynczego surowca, a w 9 mieszanki surowców z kilku gatunków. Średnia liczba pacjentów biorących udział w pojedynczym badaniu wynosiła 88 osób (od 10 do 213 pacjentów). W żadnym z badań nie przedstawiono danych na temat śmiertelności, jakości życia pacjenta lub częstotliwości występowania marskości wątroby lub raka wątroby.
W rezultacie wykazano korzystne efekty terapii wyciągami z różnych gatunków z rodzaju Phyllanthus w porównaniu do innych surowców pochodzenia roślinnego lub braku leczenia, leczenia niespecyficznego i placebo. Nie stwierdzono natomiast różnic w porównaniu do leczenia interferonem. Należy podkreślić jednak, że oba preparaty podawane równocześnie były bardziej skuteczne w porównaniu do monoterapii. Istotny jest również fakt, że w 12 próbach, w których donoszono o działaniach niepożądanych, nie zanotowano poważnych efektów ubocznych. W trakcie terapii, trwającej od 20 do 40 dni, 42 pacjentów spośród 100 skarżyło się na lekkie nudności i wzrost apetytu, a 4 z nich na bóle brzucha (19).
Działanie przeciw wirusowi HIV
Ludzki wirus braku odporności (HIV – human immunodefficency virus) wykryto w latach osiemdziesiątych ubiegłego stulecia. Według szacunków Światowej Organizacji Zdrowia obecnie nosicielami wirusa HIV jest około 39 mln chorych, a tylko w 2007 roku ponad 2 mln osób zmarło z powodu AIDS ( Acquired Immune Deficiency Syndrome – zespół nabytego niedoboru odporności), stanowiącego końcowe stadium zakażenia wirusem HIV (20).
Właściwości hamujące replikację wirusa HIV są opisane dla wielu związków pochodzenia roślinnego, w tym również dla substancji wyizolowanych z gatunków rodzaju Phyllanthus (21, 22). Z wodnego ekstraktu z P. niruri wyodrębniono sól sodową kwasu repandusynowego A, który powoduje inhibicję odwrotnej transkryptazy (HIV-1-RT), natomiast z ekstraktu metanolowego z liści P. niruri otrzymano nirurizyd, który blokuje wiązanie białka REV do miejsca odpowiedzi w RNA (RRE RNA – REV responsive element RNA) (1, 22). Działanie anty-HIV wykazano także dla frakcji alkaloidowej otrzymanej z wyżej wymienionego gatunku. W małych dawkach ekstrakt ograniczał replikację wirusa, natomiast w wyższych zupełnie hamował jego namnażanie (23). Hamowanie odwrotnej transkryptazy wirusa HIV obserwowano również dla wyciągów metanolowych z P. emblica, zawierających związek o nazwie putranjiwaina A, obok flawonoidów oraz kwasu digalusowego (1). Zbliżony mechanizm działania udowodniono dla retrojustycydyny B oraz fyllamycyny B – związków otrzymanych z P. myrtifolius (24), a także dla gallotanin – korylaginy i geraniny otrzymanych z P. amarus (25).
Działanie na układ moczowy
Kamica układu moczowego jest jedną z częściej występujących chorób urologicznych i dotyka 1-5 % populacji w krajach rozwiniętych. Ryzyko powstania kamicy moczowej sięga do 20%, a częstość nawrotów wynosi aż 50% w ciągu 5 lat od rozpoznania choroby (26).
Badania wskazują na możliwość stosowania liściokwiatów w leczeniu kamicy nerkowej i kamicy pęcherza moczowego. Wykazano, że wodne ekstrakty z P. niruri hamują tworzenie kamieni nerkowych oraz zmniejszają ich masę i zapobiegają agregacji (1). Jednocześnie obserwowano, że ekstrakty wpływają na diurezę oraz klirens kreatyniny. Podobne działanie potwierdzono dla ekstraktów z gatunków P. corcovadensis, P. sellowianus i P. amarus (27). U pacjentów, którzy otrzymywali przez 45 dni ekstrakt z P. niruri w dawce 5 g dziennie, odnotowano wzrost szybkości przesączania kłębuszkowego i poprawę klirensu kreatyniny, z jednoczesną eliminacją kamieni nerkowych (1).
Kamienie moczowe w około 70-80% przypadków powstają wskutek odkładania się szczawianu i fosforanu wapnia w drogach moczowych (26). Hiperkalciuria występuje u około 60% chorych z kamicą wapniową i jest uważana za istotny czynnik wpływający na powstawanie kamieni. Po podaniu ekstraktu suchego z P. niruri w dawce 450 mg obserwowano znaczne obniżenie poziomu wapnia w moczu osób z hiperkalciurią, bez zmiany jego poziomu w moczu osób zdrowych (28). Dodatkowo wykazano, że podawanie ekstraktu z P. niruri stymulowało działanie glikoaminoglikanów, które hamowały wzrost kamieni nerkowych i ich agregację (29). Korzystne efekty podawania preparatu z P. niruri udowodniono w przypadku pacjentów po litotrypsji falami generowanymi pozaustrojowo (ESWL – extracorporeal shock wave lithotripsy) (30). Do eliminacji kamieni moczowych może przyczyniać się działanie spazmolityczne na mięśnie gładkie wywierane przez ekstrakty z P. niruri i innych gatunków liściokwiatów (30). W czasie terapii u zdrowych ochotników, którzy otrzymywali wodny ekstrakt z P. niruri w dawce 20 g dziennie, nie stwierdzono żadnych skutków ubocznych. Jednocześnie nie obserwowano toksyczności przewlekłej u ludzi i szczurów w wyniku podawania wysokich dawek P. niruri (31).
Działanie rozkurczające
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Calixto JB, Santos ARS, Filho VC i wsp. A review of the plants of the genus Phyllanthus: Their chemistry, pharmacology, and therapeutic potential. Med Res Rev 1998; 18:225-58. 2. Żurowska K. Ziołolecznictwo amazońskie i andyjskie. Tower Press, Gdańsk 2001; 55. 3. Sparzak B, Krauze-Baranowska M, Pobłocka-Olech L. HPTLC determination of catechins in in vitro cultures of two species of the genus Phyllanthus. J Planar Chromatogr – Mod TLC 2008; 21:103-6. 4. Ihantola-Vormisto A, Summanen J, Kankaanranta H i wsp. Anti-inflammatory activity of extracts from leaves of Phyllanthus emblica. Planta Med 1997; 63:518-24. 5. Otto M, Thyagarajan SP, Gupta MB. Phyllanthus amarus suppresses hepatitis B virus by interrupting interactions between HBV enhancer 1 and cellular transcription factors. Eur J Clin Invest 1997; 27:908-15. 6. http://www.wzwb.pl/. 7. Polański J. Hepatologia – kompendium, Medical Tribune Group, Warszawa 2004. 8. Venkateswaran PS, Millman I, Blumberg BS. Effects of an extract from Phyllanthus niruri on hepatitis B and woodchuck hepatitis viruses: In vitro and in vivo studies. Proc Nat Acad Sci USA 1987; 84:274-8. 9. Antonucci TK, Rutter WJ. Hepatitis B virus (HBV) promoters are regulated by the HBV enhancer in a tissue-specific manner. J Virol 1989; 6:579-83. 10. Su H, Yee JK. Regulation of hepatitis B virus gene expression by its two enhancers. Proc Nat Acad Sci USA 1992; 92:2708-12. 11. Ishikawa T, Ganem D. The pre-S domain of the large viral envelope protein detennines host rang in avian hepatitis B viruses. Proc Nat Acad Sci USA 1995; 92:6259-63. 12. Argona E, Burk RD, Ott M i wsp. Cell-type specific mechanisms regulate hepatitis B virus transgene expression in liver and other organs. J Path 1996; 180:441-9. 13. Nakabayashi H, Taketa K, Miyano M i wsp. Growth of human hepatoma cells lines with differentiated functions in chemically defined medium. Canc Res 1982; 42:3858-63. 14. Huang RL, Huang YL, Ou JC i wsp. Screening of 25 compounds isolated from Phyllanthus species for anti-human hepatitis B virus in vitro. Phyt Res 2003; 17:449-53. 15. Blumberg BS, Millman I, Yenkateswaran PS i wsp. Hepatitis B virus and hepatocellular carcinoma – treatment of HBV carriers with Phyllanthus amarus. Canc Detect Prev 1989; 14:195-201. 16. Thyagarajan SP, Subramanian S, Thirunalasundari T i wsp. Effect of Phylanthus amarus on chronic carriers of hepatitis B virus. Lancet 1988; 2:764-6. 17. Yeh SF, Hong CY, Huang YL i wsp. Effect of an extract from Phyllanthus amarus on hepatitis B surface antigen gene expression in human hepatoma cells. Antiviral Res 1993; 20:185-92. 18. Chan HLY, Sung JJY, Fong WF i wsp. Double-blinded placebo-controlled study of Phyllanthus urinaria for treatment of chronic hepatitis B. Alim Pharm Therap 2003; 18:339-45. 19. Liu J, Lin H, McIntosh H. Genus Phyllanthus for chronic hepatitis B virus infection: A systematic review. J Viral Hepat 2001; 8:358-66. 20. www.aids.gov.pl. 21. De Clecq E. Current lead natural products for the chemotherapy of human immunodeficiency virus (HIV) infection, Med Res Rev 2000; 20:323-49. 22. Qian-Cutrone J, Huang S, Trimble J i wsp. Niruriside, a new HIV REV/RRE binding inhibitor from Phyllanthus niruri. J Nat Prod 1996; 59:196-9. 23. Naik AD, Juvekar AR. Effects of alkaloidal extract of Phyllanthus niruri on HIV replication. Indian J Med Sci 2003; 57:387-93. 24. Wang CY, Sun S-W, Lee S-S. Pharmacokinetic and metabolic studies of retrojusticidin B, a potential anti-viral lignan, in rats. Planta Med 2004; 70:1161-5. 25. Notka F, Meier G, Wagner R. Concerted inhibitory activities of Phyllanthus amarus on HIV replication in vitro and ex vivo. Antivir Res 2004; 64:93-102. 26. Wright CI, Van-Buren L, Kroner CI i wsp. Herbal medicines as diuretics: A review of the scientific evidence. J Ethnopharm 2007; 114:1-31. 27. Antczak A. Kamica górnego odcinka układu moczowego. Przew Lek 2001; 4:10,89-92. 28. Nishiura JL, Campos AH, Boim MA. Phyllanthus niruri normalizes elevated urinary calcium levels in calcium stone forming (CSF) patients. Urol Res 2004; 32:362-6. 29. Gürocak S, Küpeli B. Consumption of historical and current phytotherapeutic agents for urolithiasis: A critical review. J Urol 2006; 176:450-5. 30. Micali S, Sighinolfi MC, Celia A i wsp. Can Phyllanthus niruri affect the efficacy of extracorporeal shock wave lithotripsy for renal stones? A randomized, prospective, long-term study. J Urol 2006; 176:1020-2. 31. Paulino N, Filho VC, Yunes RA i wsp. The relaxant effect of extract of Phyllanthus urinaria in the guinea-pig isolated trachea. Evidence for involvement of ATP-sensitive potassium channels. J Pharm Pharmacol 1996; 48:1158-63. 32. Dias MA, Campos AH, Filho VC i wsp. Analysis of the mechanisms underlying the contractile response induced by the hydroalcoholic extract of Phyllanthus urinaria in the guinea-pig urinary bladder in vitro. J Pharm Pharmacol 1995; 47:846-51. 33. Gorski F, Correa CR, Filho VC i wsp. Potent antinociceptive activity of a hydroalcoholic extract of Phyllanthus corcovadensis. J Pharm Pharmacol 1993; 45:1046-9. 34. Santos ARS, Filho VC, Yunes RA i wsp. Analysis of the mechanisms underlying the antinociceptive effect of the extracts of plants from the genus Phyllanthus. Gen Pharmacol 1995; 26:1499-506. 35. Catapan E, Otuki MF, Viana AM i wsp. Pharmacological activity and chemical composition of callus culture extracts from selected species of Phyllanthus. Pharmazie 2000; 55:945-6. 36. Tchórzewski H. Zapalenie: patofizjologia i klinika. Wyd Med Medpress, Warszawa 1998. 37. Kiemer AK, Hartung T, Huber C i wsp. Phyllanthus amarus has anti-inflammatory potential by inhibition of iNOS, COX-2, and cytokines via the NF-kB pathway. J Hepat 2003; 38:289-97. 38. Bourdi M, Masubuchi Y, Reilly TP i wsp. Protection against acetaminophen-induced liver injury and lethality by IL-10: role of inducible nitric oxide synthase. Hepatology 2002; 35:289-98. 39. Kato M, Ikeda N, Matsushita E i wsp. Involvement of IL-10, an anti-inflammatory cytokine in murine liver injury induced by concanvalin. Hepat Res 2001; 20:232-43. 40. Kumaran A, Karunakaran RJ. In vitro antioxidant activities of methanol extracts of five Phyllanthus species from India. LWT – Food Sci Technol 2007; 40:344-52. 41. Williams GT. Programmed cell death: apoptosis and oncogenesis. Cell 1991; 65:1097-8. 42. Huang ST, Yang RC, Pang JHS. Aqueous extract of Phyllanthus urinaria induced apoptosis in human cancer cells. J Chin Med 2004; 32:175-83. 43. Sripanidkulchai B, Tattawasart U, Laupatarakasem P i wsp. Antimutagenic and anticarcinogenic effects of Phyllanthus amarus. Phytomedicine 2002; 9:26-32. 44. Mensah JL, Lagarde I, Ceschin C i wsp. Antibacterial activity of the leaves of Phyllanthus discoideus. J Ethnopharm 1990; 28:129-33. 45. Mazumder A, Mahato A, Mazumder R. Antimicrobial potentiality of Phyllanthus amarus against drug resistant pathogens. Nat Prod Res 2006; 20:323-6. 46. Ramesh N, Viswanathan MB, Tamil S i wsp. Antimicrobal and phythochemical studies on leaves of Phyllanthus singampattiana (Sebastine and A.N. Henry) kumari and chandrabose from India. Med Chem Res 2004; 13:348-60. 47. Olliaro PL, Yuthavog Y. An overview of chemotherapeutic targets for antimalaria drug discovery. Pharm Therap 1999; 81:91-110. 48. Tona L, Cimanga RK, Mesia K i wsp. In vitro antiplasmoidal activity of extracts and fractions from seven medical plants used in the Democratic Republic of Congo. J Ethnopharm 2003; 93:27-32. 49. Cimanga RK, Tona L, Luyindula N i wsp. In vitro antiplasmodial activity of callus culture extracts and fractions from fresh apical stems of Phyllanthus niruri L. ( Euphorbiaceae). Part 2. J Ethnopharm 2004; 95:399-404. 50. Luyindula N, Tona L, Lunkebila S i wsp. In vitro antiplasmodial activity of callus culture extracts from fresh apical stems of Phyllanthus niruri. Part 1. Pharm Biol 2004; 42:512-8.
