Ryzyko wystąpienia napadu padaczkowego przy zastosowaniu leków przeciwdepresyjnych (1,19, 26).
Tabela 6. Interakcje między lekami przeciwdepresyjnymi oraz przeciwpadaczkowymi (1, 8, 12).
Lek przeciwpadaczkowy | Lek przeciwdepresyjny |
↑ Karbamazepina, fenytoina | Fluwoksamina, fluoksetyna |
↑ Fenytoina, kwas walproinowy | Fluwoksamina |
Fenobarbital | ↓ Fluoksetyna, paroksetyna |
Fenobarbital, fenytoina, karbamazepina, okskarbazepina | ↓ SSRI, Fluwoksamina |
Fenobarbital, fenytoina, karbamazepina, okskarbazepina | ↓ TLPD |
Kwas walproinowy | ↑ Dezypramina |
↑ Fenytoina | Imipramina, dezypramina |
Karbamazepina | ↓ Klomipramina |
Karbamazepina | ↓ Dezypramina |
Karbamazepina, fenytoina | ↓ Mirtazapina |
↑ Fenytoina | Paroksetyna |
Karbamazepina | ↑ Lit |
4. Zwykle jako lek pierwszego rzutu stosujemy leki z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI). Można wprowadzić także moklobemid, wenlafaksynę, mirtazapinę, tianeptynę.
5. Jako leki drugiego rzutu stosujemy trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (TLPD).
6. W przypadku dystymii zalecane są leki z grupy SSRI, moklobemid, tianeptyna.
Wiadomo, że najbardziej epileptogennym lekiem jest amitryptylina z grupy TLPD. Imipramina również wykazuje duże ryzyko wystąpienia napadów padaczkowych, szczególnie przy dawce większej niż 200 mg. Blumer i Zieliński (1988) stosowali małe dawki imipraminy 100-150 mg u pacjentów z międzynapadowymi zaburzeniami dysforycznymi obserwując lekooporność u 15% pacjentów. Uważa się, że imipramina nie powinna być stosowana jako lek pierwszego rzutu w leczeniu zaburzeń psychicznych u pacjentów chorych na padaczkę. Jeśli jest konieczność jej zastosowania, należy wprowadzać lek powoli i w małych dawkach (4).
Klomipramina i maprolityna istotnie obniżają próg drgawkowy, stosowanie klomipraminy niesie ze sobą także niebezpieczeństwo wystąpienia zespołu serotoninowego. Podobnie bupropion jest lekiem wysoce epileptogennym i należy go uznać za przeciwwskazany u pacjentów chorych na padaczkę.
Maprotylina ma wysoki potencjał epileptogenny, niesie ze sobą 7-krotnie podwyższone ryzyko drgawek, jest zatem przeciwwskazana u pacjentów z współwystępującą padaczką.
Na tle TLPD dezypramina charakteryzuje się umiarkowaną epileptogennością, jednak w badaniach na zwierzętach obniża próg drgawkowy. Ze względu także na 18% ryzyko wystąpienia napadów po przedawkowaniu powyższy lek powinien być stosowany u pacjentów z padaczką z wyjątkową ostrożnością.
Wydaje się, że doksepina niesie ze sobą niskie ryzyko wystąpienia napadu padaczkowego, ale ilość danych na temat potencjału epileptogennego powyższego leku jest niewielka. Wydaje się jednak, że u pacjentów chorych na padaczkę jest lekiem z wyboru, jeśli są wskazania do zastosowania leków z grupy TLPD. Podobnie mianseryna wydaje się lekiem względnie bezpiecznym, choć są doniesienia o występowaniu niedrgawkowych stanów padaczkowych po tym leku, a w badaniach na zwierzętach stwierdzono działanie obniżające próg drgawkowy.
Za stosunkowo bezpieczne uważane są leki z grupy SSRI, moklobemid, mirtazapina, wenlafaksyna, tianeptyna. W badaniach wieloośrodkowych moklobemidu jedynie sporadycznie opisywano występowanie napadów po zastosowaniu tego leku. Brak też istotnych interakcji między nim a lekami przeciwpadaczkowymi. Ze względu na bezpieczeństwo może być uważany za lek z wyboru w leczeniu depresji u pacjentów chorych na padaczkę. Leki z grupy SSRI uważane są za najbezpieczniejsze. Mają jeden z najniższych wskaźników epileptogenności oraz najmniej interakcji z lekami przeciwpadaczkowymi. Wydaje się, że najbardziej optymalnym wyborem u pacjenta z padaczką, jeśli chodzi o grupę SSRI jest citalopram oraz sertralina, w dalszej kolejności fluoksetyna (ze względu na interakcje z karbamazepiną oraz fenytoiną), fluwoksamina (podobnie jak fluoksetyna), paroksetyna (ze względu na interakcje z fenytoiną). Wenlafaksyna jest lekiem mało epileptogennym o znikomych interakcjach z lekami przeciwpadaczkowymi oraz skutecznym w niskich dawkach. Wysokie dawki niosą ze sobą ryzyko niepokoju, akatyzji oraz zwiększenia częstości napadów u pacjentów z padaczką, dlatego warto zachować ostrożność przy stosowaniu tego leku w powyższej grupie chorych. Mirtazapina ma porównywalną do wenlafaksyny skuteczność oraz brak istotnych interakcji z lekami przeciwpadaczkowymi. Wydaje się bezpiecznym lekiem przeciwdepresyjnym w tej grupie chorych (13, 14, 18, 19, 20).
Elektrowstrząsy są bezpiecznym i skutecznym sposobem leczenia niepoddającej się farmakoterapii depresji lub wskazane tam, gdzie leczenie lekami przeciwdepresyjnymi jest niewskazane. Szczególne wskazania to (12):
– ciężka lub psychotyczna depresja z tendencjami samobójczymi przy braku skuteczności farmakoterapii,
– duże ryzyko próby samobójczej u chorego odmawiającego przyjęcia leków,
– ciężka lub psychotyczna depresja u pacjenta z padaczką wyraźnie związana z okresem ustąpienia napadów padaczkowych.
Bezwzględnymi przeciwwskazaniami do terapii elektrowstrząsami są (20):
– guz mózgu,
– świeży zawał mięśnia sercowego,
– tętniak mózgu,
– przebyte powikłania podczas wcześniejszej terapii elektrowstrząsami.
Przeciwwskazania względne to:
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Barry J., i wsp.: Affective disorders in epilepsy. W: A.B. Ettinger, A.M. Kanner (red.), Psychiatric Issues in Epilepsy. A Practical Guide to Diagnosis and Treatment. Lippincott Williams & Wilkins, Filadelfia, 2001,45-71.
2. Bijak M., Lasoń W.: Neuropsychofarmakologia: dziś i jutro. Instytut Farmakologii PAN, Kraków, 2000.
3. Bilikiewicz T.(red.): Psychiatria kliniczna. PZWL, Warszawa, 1989.
4. Blumer D., Zieliński J.J.: Pharmacologic treatment of psychiatric disorders associated with epilepsy. J. Epilepsy, 1988,1:135-150.
5. Fernandez H.H., i wsp.: Pharmacotherapy of dementia with Lewy bodies. Expert Opin Pharmacother, 2003; 4(11):2027-2037.
6. Goldberg J.F., i wsp.: Rapid titration of mood stabilizers predict remission from mixed or pure mania in bipolar patients. Journal of Clin Psych, 1998; 59(4):151-158.
7. Goldstein L.H.: Effectiveness of psychological interventions for people with poorly controlled epilepsy. J Neurol Neurosurg Psychiatry, 1997; 63:137-43.
8. Harden C.L.: The co-morbidity of depression in epilepsy: epidemiology, etiology and treatment. Neurology, 2002; 24(59):48-55.
9. Hirsch E., i wsp.: Epilepsy, antiepileptic drugs (AEDs) and cognition. Acta Neurol Scan, 2003; 180:23-32.
10. Jaracz J.: Zaburzenia psychiczne spowodowane uszkodzeniem lub dysfunkcją mózgu. W:Psychiatria.T.II.Bilikiewicz A. i wsp. (red.), Urban &Partner, Wrocław; 2002;122-123.
11. Jędrzejczak J., Zwoliński P.: Leczenie farmakologiczne w padaczce. Warszawa, PZWL, 1996.
12. Ketter T.A.: Anticonvulsant withdrawal - emergent psychopathology. Neurology, 1994; 44:55-61.
13. Lambert M.V., Robertson M.M.: Depression in epilepsy: etiology, phenomenology and treatment. Epilepsia, 1999,40(10):21-47.
14. Landowski J.: Wybór leku przeciwdepresyjnego. Dyskusje o depresji, 2001,10:2-11.
15. Majkowski J. (red.): Padaczka. PZWL, Warszawa, 1986.
16. McConnel H.W., Duncan D.: Treatment of psychiatric comorbidity in epilepsy. W: McConnel H.W., Snyder JP (red.): Psychiatric comorbidity in epilepsy. Basic mechanism, diagnosis and treatment. Waszyngton, American Psychiatric Press Inc., 1998.
17. Monaco F., Cicolin A.: Interactions between anticonvulsant and psychoactive drugs. Epilepsia, 1999, 40(10):71-76.
18. Pużyński S.: Choroby afektywne nawracające. W: Bilikiewicz A. i wsp. (red.): Psychiatria.T.II. Urban & Partner, Wrocław; 2002;343-415.
19. Rosenstein DL., i wsp.: Seizures associates with antidepressants: a review. J of Clin. Psych, 1993;54(8):289-99.
20. Rzewuska M.: Farmakoterapia w zaburzeniach afektywnych. W: M. Rzewuska (red.), Leczenie zaburzeń psychicznych. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2000, 161-193.
21. Schmitz B.: Depressive disorders in epilepsy. W:Trimble M.R., Schmitz B.(red.): Seizures, affective disorders and anticonvulsant drugs. Clarius Press Ltd, Guildford, 2002; 19-34.
22. Skowron DM., Stimmel G.L.: Antidepressants and risk of seizures. Pharmac, 1992;12(1):18-22.
23. Torta R., Keller R.: Behavioral, psychotic and anxiety disorders in epilepsy: etiology, clinical features and therapeutic implications. Epilepsia, 1999; 40(10):2-20.
24. Trimble M.R.: Dementia in epilepsy. Comparison of phenobarbital, carbamazepine, sodium valproate, primidone and phenytoin. Acta Neurol Scand, 1984; 69(99):99-104.
25. Trimble M.R.: Anticonvulsant drugs: mood and cognitive functions. W: Trimble M.R., Reynolds E.H.(red.): Epilepsy, Behaviour and Cognitive Functions, John Wiley, Chichester, 1988, 135-144.