© Borgis - Anestezjologia Intensywna Terapia 2/2006, s. 94-96
*Sylweriusz Kosiński
Analgezja z wykorzystaniem technik znieczulenia przewodowego w ratownictwie górskim
Analgesia with the use of regional block techniques in mountain rescue
SPZOZ Ratownictwo Medyczne TOPR w Zakopanem
kierownik: lek. med. J. Janczy
Summary
Background.Regional anaesthesia techniques, though seldom used at the site of an accident, can provide fast and reliable pain relief in trauma patients. We describe two cases of regional blocks performed in prehospital settings, during rescue operations in a mountain area.
Case report 1. A 20-year-old hiker dislocated his right patella after falling over on a marked mountain path. The rescue team reached the site of the accident by helicopter. The victim rated his pain level at 7 points on the numeric rating scale (NRS), with no improvement after 100 ?g intravenous fentanyl. A fascia illiaca compartment block, with 25 ml of 1.5% lidocaine, resulted in a decrease of the NRS score to 2-3 and spontaneous reposition of the patella.
Case report 2. A 50-yr-old woman had broken her left tibia after slipping on wet rock on a marked path. Due to strong winds, fog and bad visibility, the helicopter could not reach the site of the accident. About 2.5 h after the accident, the rescue team reached the hypothermic victim who had a visible deformity just above her left ankle. She rated her pain level at 6 NRS. About 45 min earlier, she had taken 1000 mg of paracetamol orally. A popliteal block with 30 ml of 1% lidocaine via a 22 G spinal needle was performed, resulting in satisfactory analgesia. During more than two hours of overland transportation on a stretcher, the victim was relaxed and did not report discomfort. During the second stage of evacuation by ambulance, when the block was wearing off, she received 100 mg of tramadol intramuscularly, with poor result.
Discussion and conclusions. This is the first report on the use of regional techniques in the mountain area of Poland. In both cases, adequate uncomplicated analgesia was achieved. In certain circumstances, local analgesia can be more effective and useful than other methods of analgesia in the prehospital setting, if performed by an expert in this field.
Techniki znieczulenia przewodowego są w stanie zapewnić szybką i skuteczną analgezję u chorych z obrażeniami ciała już na miejscu wypadku. Skuteczne leczenie bólu posiada szczególne znaczenie w medycynie górskiej. Długotrwały, niekiedy kilkugodzinny i uciążliwy, pieszy transport do szpitala jest zazwyczaj dla ofiary wypadku skrajnie nieprzyjemnym doświadczeniem. Uraz, który w warunkach aglomeracji miejskich powoduje niewielki dyskomfort, może stać się w takich okolicznościach poważnym problemem i przyczyną dużego cierpienia fizycznego i psychicznego. W pracy przedstawiono dwa przypadki skutecznej analgezji przewodowej wykonanej w warunkach polowych.
Opisy przypadków
Przypadek 1. W dniu 13.08.2005 r. dyżurny ratownik Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego (TOPR) przyjął zgłoszenie o wypadku na szlaku górskim, na wysokości około 2300 m npm. Dwudziestoletni mężczyzna wskutek wypadku doznał urazu prawego kolana i zwichnięcia rzepki. Trzyosobowy zespół, w skład którego wchodziło dwóch ratowników i lekarz dotarł na miejsce zdarzenia śmigłowcem. Ocena bólu przez poszkodowanego wynosiła 7/11 pkt wg skali numerycznej (NRS); osłaniał rękami kolano, nie pozwalał przeprowadzić badania. Podano dożylnie 100 mg fentanylu bez zauważalnego efektu. Mężczyzna nie wyrażał zgody na repozycję kości. Kończynę unieruchomiono przy użyciu dwóch szyn metalowych Kramera i pięciu opasek elastycznych w pozycji wyprostnej, z pozostawieniem odsłoniętej okolicy rzepki. Ponieważ warunki meteorologiczne uległy znacznemu pogorszeniu uniemożliwiając ewakuację śmigłowcem, podjęto przygotowania do transportu chorego metodą tradycyjną. Jednocześnie zadecydowano o wykonaniu znieczulenia przewodowego.
Na podstawie analizy koniecznego zakresu znieczulenia, ryzyka powikłań, dostępnych środków i wcześniejszych doświadczeń, podjęto decyzję o wykonaniu blokady przedziału powięzi biodrowej. Po odsłonięciu okolicy pachwiny, określeniu punktów orientacyjnych i odkażeniu skóry podano do przestrzeni podpowięziowej 25 ml roztworu 1,5% lidokainy, techniką opisaną przez Dalens i wsp. [1]. Nie dysponując igłą z krótkim ścięciem ani igłą Tuohy, zastosowano igłę standardową o grubości 18 G i długości 3,8 cm. Do określenia głębokości wstrzyknięcia wykorzystano metodę zaniku oporu. Około 15 min od podania roztworu ocena bólu przez chorego wynosiła 2-3/11 pkt wg NRS; wyraźnie się uspokoił i wyraził zgodę na przemieszczenie go na nosze. Uzyskano zniesienie czucia bólu w zakresie unerwienia nerwu udowego i skórnego bocznego uda oraz częściową blokadę motoryczną w zakresie mięśnia czworogłowego uda. Po ułożeniu na noszach doszło do spontanicznej repozycji zwichnięcia, które chory odczuł jako szarpnięcie. Ponieważ na krótką chwilę ustąpiła mgła i poprawiła się widoczność, ewakuację przeprowadzono śmigłowcem. Chory został przewieziony do Szpitala Powiatowego w Zakopanem, skąd po niezbędnej diagnostyce został wypisany do domu. Analgezja trwała około 2 h.
Przypadek 2. W dniu 16.09.2005 r. pięćdziesięcioletnia turystka doznała urazu podudzia w wyniku poślizgnięcia na szlaku górskim, na wysokości około 2100 m npm. Z powodu silnego wiatru i zamglenia śmigłowiec nie mógł dotrzeć na miejsce wypadku. Grupę ratowników z lekarzem desantowano około 400 m poniżej. Od wypadku do dotarcia ratowników i udzielenia pierwszej pomocy upłynęło około 2,5 h. Poszkodowana była źle przygotowana do wysokogórskiej wycieczki. Lekkie, przemoczone okrycie przy temperaturze powietrza +7°C i wietrze wiejącym z prędkością około 20 m s-1 nie stanowiło adekwatnej ochrony przed wychłodzeniem. Wyraźne zniekształcenie tuż powyżej kostki wskazywało na złamanie kości lewego podudzia. Około 45 min wcześniej poszkodowana przyjęła 1000 mg paracetamolu. Ocena bólu w chwili badania wynosiła 6/11 pkt wg NRS.
Podjęto decyzję o wykonaniu blokady nerwu kulszowego w okolicy podkolanowej z dostępu bocznego. Po określeniu punktów orientacyjnych i odkażeniu skóry, 8 cm powyżej bruzdy podkolanowej wstrzyknięto 30 ml 1% roztworu lidokainy używając igły do znieczuleń podpajęczynówkowych o rozmiarze 22 G. Około 20 min później natężenie bólu zmniejszyło się do wartości 3/11 pkt wg NRS; chora została przeniesiona na nosze i okryta. Do unieruchomienia zastosowano szynę metalową Kramera i 4 opaski elastyczne. Podczas około dwugodzinnego pieszego transportu stromym szlakiem poszkodowana była spokojna i nie zgłaszała bólu. Po dojściu do schroniska podjęto drugą fazę ewakuacji samochodem terenowym. Ponieważ natężenie bólu wzrosło do wartości 4-5/11 pkt NRS, wstrzyknięto domięśniowo 100 mg tramadolu, ale nie osiągnięto zadowalającego poziomu analgezji. Po dotarciu do Szpitala Powiatowego w Zakopanem rozpoznano złamanie dystalnego odcinka kości piszczelowej z przemieszczeniem, oraz złamanie proksymalnego odcinka strzałki.
Dyskusja
Pomimo szeregu zalet, metody znieczulenia przewodowego są rzadko stosowane w okresie przedszpitalnym. Spośród krajów europejskich jedynie we Francji zyskały większą popularność [2, 3, 4, 5, 6, 7]. W warunkach górskich, techniki analgezji regionalnej stosowane były szerzej jedynie w Alpach Francuskich [8].
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Dalens B, Vanneuville G, Tanguy A:Comparison of the fascia iliaca compartment block with the 3-in-1 block in children. Anesth Analg 1989; 69: 705-713.
2. Burnod A, Duchateau FX, Legoff S, Juvin P, Mantz J:Intéręt du bloc iliofascial préhospitalier en cas de rupture du tendon quadricipital. Ann Fr Anesth Reanim 2005; 24: 833.
3. Gozlan C, Minville V, Asehnoune K, Raynal P, Zetlaoui P, Benhamou D:Bloc iliofascial en médecine préhospitaličre pour les fractures du fémur. Ann Fr Anesth Reanim 2005; 24: 617-20.
4. Lopez S, Gros T, Bernard N, Plasse C, Capdevila X:Fascia iliaca compartment block for femoral bone fractures in prehospital care. Reg Anesth Pain Med 2003; 28: 203-207.
5. Lopez S, Gros T, Deblock N, Capdevila X, Eledjam JJ:Blocs tronculaires au pli du coude en urgence préhospitaličre. Ann Fr Anesth Reanim 2002; 21: 816-819.
6. Gros T, Hatterer E, Plasse C, de la Coussaye JE:Bloc iliofascial en médecine préhospitaličre. Ann Fr Anesth Reanim 1999; 18: 282-283.
7. Barthelet Y, Morau D:Réflexions sur la pratique de l´anesthésie locorégionale en médecine préhospitaličre. Ann Fr Anesth Reanim 1999; 18: 280-281.
8. Ledoux X:Regional anesthesia in mountain medicine. Congress of International Comission of Alpine Rescue, Zakopane 2005.
9. Capdevila X, Biboulet P, Bouregba M, Barthelet Y, Rubenowitch J, d´Athis F:Comparison of the three-in-one and fascia iliaca compartment blocks in adults: clinical and radiographic analysis. Anest Analg 1998; 86: 1039-1044.