Od pięciu lat prowadzone są rozmowy przedstawicieli polskiego środowiska anestezjologicznego z reprezentantami Europejskiej Akademii Anestezjologii (EAA) a ostatnio Europejskiego Towarzystwa Anestezjologów (ESA) nad stopniowym ujednolicaniem naszego krajowego egzaminu specjalizacyjnego z europejskim egzaminem specjalistycznym z anestezjologii i intensywnej terapii.

O Europejski Dyplom Specjalisty Anestezjologa (EDA – European Diploma in Anaesthesiology) mogą ubiegać się obecnie anestezjolodzy, którzy uzyskali tytuł specjalisty w tej dziedzinie w swoim kraju. Otrzymanie EDA jest uznawane jako potwierdzenie wysokich umiejętności w zakresie anestezjologii, przekraczających prawem i etyką wymagane minimum i uznawane za wysoki, wzorcowy poziom europejski. W ostatnich latach stopniowo coraz więcej krajów próbuje połączyć lokalny specjalistyczny egzamin z anestezjologii z egzaminem europejskim. Zrobiła to już przed paroma laty Szwajcaria, obecnie wprowadzają część pisemną egzaminu europejskiego jako egzamin krajowy Austria i Węgry a planują to także Czesi i Słowacy. Niemcy, których system uniwersyteckiego kształcenia medyków i organizacja ochrony zdrowia ma swoje odbicie w Polsce, licznie zdają egzaminy europejskie celem potwierdzenia jakości swego wykształcenia. Obiektywizację oceny wykształcenia anestezjologów i obowiązek zdawania egzaminów specjalistycznych wprowadzono w Niemczech znacznie, bo blisko 20 lat później niż w Polsce.

W naszym kraju, od początku rozwoju nowej specjalności lekarskiej, jaką była anestezjologia, obowiązywały egzaminy początkowo dwustopniowe a w ostatnich latach, w związku z dostosowywaniem krajowych systemów kształcenia do norm europejskich, jednostopniowe. System ten wprowadził prof. Stanisław Pokrzywnicki, który w czasie ostatniej wojny był wykładowcą w Polskiej Szkole Medycznej w Edynburgu a po wojnie, świadom wielu zagrożeń, powrócił do Polski i przy współudziale prof. Antoniego Arońskiego, prof. Witolda Jurczyka, doc. Mieczysława Justyny, prof. Bogdana Kamińskiego, prof. Marka Sycha a później kolejnych nauczycieli akademickich i praktyków anestezjologii i intensywnej terapii, zbudował system egzaminów, funkcjonujący, ze stopniowymi zmianami, do dzisiaj.

Polski system egzaminów medycznych zmienia się w ostatnich latach i Centrum Egzaminów Medycznych prowadzi organizację i dokonuje oceny wyników egzaminów w sposób wysoce profesjonalny, nie odbiegający poziomem od najlepszych ośrodków.

Naszą słabością są niedobory w polskim piśmiennictwie medycznym z anestezjologii i intensywnej terapii. Prowadzone są starania by przetłumaczyć na język polski standardowe podręczniki na poziomie światowym, ale potrwa to około 3 lat. Inną słabością jest brak wieloletniej tradycji w układaniu pytań testowych według jasnych dla zdających reguł. W moim odczuciu trudność jeszcze większą, a do końca nieuświadomioną, stanowi stosunkowo słaby poziom wiedzy lekarzy anestezjologów w zakresie nauk podstawowych, zwłaszcza fizjologii, patofizjologii, farmakokinetyki, biochemii, genetyki, statystyki i innych. Zasługą polskich pionierów anestezjologii było to, że przykładali wielką wagę, do znajomości fizjologii oddychania, krążenia krwi, farmakologii anestetyków, praw fizyki, zwłaszcza gazów i cieczy, mających odniesienie do funkcjonowania ciała człowieka. W ostatnich latach bagatelizowano tę wiedzę jako uciążliwy i nazbyt teoretyczny balast. Niestety, brak pełnej orientacji w zakresie nauk podstawowych ogranicza możliwość pełnego, logicznego rozumowania przy ocenie stanów klinicznych. Dodatkowo, przestarzały system kształcenia w naszych uczelniach medycznych, z ich szufladkowym porcjowaniem wiedzy i ograniczonym wykształcaniem umiejętności, zwłaszcza umiejętności samodzielnego, logicznego myślenia powoduje, iż nie zawsze jesteśmy w stanie wykorzystać nasz potencjał dobrej woli i potencjał intelektualny – tak przy chorym jak i na egzaminach.