Znieczulenie ogólne jest podstawowym sposobem ochrony chorego przed cierpieniem związanym z procedurą leczenia chirurgicznego. Proste w swej istocie przed laty, stało się ono obecnie złożoną i wysoce specjalistyczną metodą postępowania, opartą o głęboką wiedzę teoretyczną i bogate doświadczenie kliniczne. Najczęściej stosowaną techniką znieczulenia ogólnego jest dziś jego indukcja przy użyciu anestetyku dożylnego, podtrzymywanie za pomocą środków podawanych drogami: wziewną i dożylną, które służą również dla ich eliminacji lub neutralizacji w okresie ustępowania znieczulenia. Lista środków wykorzystywanych celem uzyskania znieczulenia złożonego jest bogata i stale uzupełniania.

Zasada uzyskiwania określonego efektu klinicznego w następstwie podawania leku w formie pojedynczego wstrzyknięcia dożylnego jest w medycynie powszechnie znana. Była też inspiracją do opracowania nowej metody indukcji znieczulenia ogólnego przy pomocy anestetyków podawanych drogą wziewną. Właściwości fizykochemiczne i farmakokinetyczne niektórych eterów halogenowych czynią z indukcji wziewnej alternatywę wobec indukcji dożylnej. Co więcej, dają one wyjątkową okazję kontynuowania znieczulenia tą samą drogą i tym samym środkiem. Takie postępowanie określa się mianem wziewnej indukcji i podtrzymywania znieczulenia, znane pod nazwą VIMA ( Volatile Induction and Maintenance Anaesthesia).

Jedną z najważniejszych właściwości fizykochemicznych anestetyków wziewnych jest ich rozpuszczalność we krwi. Większość z nich charakteryzuje się względnie dobrą rozpuszczalnością, wyrażaną wysoką wartością współczynnika rozdziału krew/gaz. Jednak dobra rozpuszczalność to zarazem potrzeba podania większej dawki dla uzyskania określonego stężenia środka we krwi i zamierzonego efektu klinicznego. W odniesieniu do indukcji znieczulenia oznacza to konieczność stosowania anestetyku w wyższym stężeniu (co może wywoływać miejscowy efekt drażniący) lub w krótkim przedziale czasowym (co nie jest łatwe z uwagi na ograniczony zakres wentylacji pęcherzykowej). Z tych powodów, jedynie środki o słabej rozpuszczalności są przydatne w indukcji. Kryterium to spełnia niewiele z nich, w tym przede wszystkim sewofluran, którego współczynnik rozdziału krew/gaz jest na tyle niski, że umożliwia szybkie wyrównywanie stężeń pomiędzy powietrzem pęcherzykowym a krwią oraz krwią i tkankami. Tym samym może być stosowany techniką VIMA.

VIMA jest techniką znieczulenia ogólnego opartą na podawaniu anestetyku wziewnego, jako podstawowego środka zarówno w fazie wprowadzenia jak i podczas podtrzymywania znieczulenia.

Prosta i szybka indukcja znieczulenia anestetykiem wziewnym oraz podtrzymywanie znieczulenia tym samym środkiem umożliwia jego najbardziej efektywne wykorzystanie zarówno pod względem klinicznym jak i ekonomicznym.

Przyjęta sekwencja postępowania powinna zapewniać gładki przebieg znieczulenia bez zaburzeń funkcji organizmu. Anestetyk wziewny jako podstawowy element znieczulenia umożliwia bardzo dużą elastyczność postępowania przez szybkie sterowanie głębokością znieczulenia a w razie potrzeby łatwe przejście do bardziej złożonych technik z użyciem opioidów i środków zwiotczających mięśnie poprzecznie prążkowane. Umożliwia również szybkie wyprowadzenia ze stanu znieczulenia.

Podstawowym warunkiem stosowania VIMA jest dostępność anestetyku wziewnego, który:

– posiada niski współczynnik rozdziału krew/gaz (poniżej 1,0) co warunkuje szybkie wprowadzenie do znieczulenia,

– nie drażni dróg oddechowych i nie posiada nieprzyjemnego zapachu,

– nie powoduje znaczącej depresji czynności układu krążenia i oddychania,

– jest bezpieczny.

Technika ta może być stosowana tylko wówczas, gdy stanowisko znieczulenia spełnia wszystkie wymogi określone w aktualnym rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie wymagań jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej.

1. Dorośli:

– chorzy otyli lub w wieku podeszłym,

– przewidywana trudna intubacja (przy zachowaniu własnego oddechu chorego),

– akceptacja przez chorego wziewnej indukcji znieczulenia,

– trudności z wprowadzeniem kaniuli do żyły przed indukcją znieczulenia,

– pożądane skrócenie okresu budzenia i wczesnego okresu pooperacyjnego, między innymi w warunkach ambulatoryjnych.

2. Dzieci:

– akceptacja przez dziecko maski twarzowej,

– przewidywana trudna intubacja,

– lęk przed igłą,

– trudności z wprowadzeniem kaniuli do żyły.

– brak akceptacji wziewnej indukcji znieczulenia,

– ryzyko aspiracji treści żołądkowej do dróg oddechowych. Technika VIMA może być stosowana gdy istnieje zagrożenie niedrożnością dróg oddechowych, a zachowanie własnego oddechu decyduje o bezpieczeństwie chorego,

– podwyższone ciśnienie wewnątrzczaszkowe,

– ryzyko wystąpienia hipertermii złośliwej.

1. Premedykacja:

podanie w premedykacji leku obniżającego lęk i poprawiającego współpracę z chorym jest pożądane.

2. Wprowadzenie do znieczulenia:

– preoksygenacja – maska tlenowa. Zaleca się wykonywanie natlenienia chorego przy użyciu odrębnego źródła tlenu,