Streszczenie
Wiele osób corocznie doznaje różnego rodzaju form przemocy, która niezależnie od tego, kogo dotyczy i w jakiej formie występuje, wywołuje zawsze utratę poczucia bezpieczeństwa, strach i osamotnienie. Przemoc objawiać się może pobiciem, uszkodzeniami ciała, maltretowaniem psychicznym, wyzyskiem materialnym, czy też zaniedbaniem opieki. Jednym z zadań pracowników służby zdrowia jest umiejętność rozpoznawania przejawów przemocy, jakiej mogą ulegać zgłaszający się do nich poszkodowani oraz metod postępowania w takich przypadkach. Dotyczy to szczególnie lekarzy stykających się z osobami, które doznały różnego rodzaju urazów. Oznacza to, iż wiedza o rozpoznawaniu objawów przemocy jest również przydatna personelowi przychodni i oddziałów neurologicznych, którzy zwykle, jako jedni z pierwszych, spotykają ofiary przemocy i kontaktują się z ich rodziną czy też opiekunami. Z tego powodu pracownicy opieki zdrowotnej, a zwłaszcza lekarze i pielęgniarki są zobowiązani do rozpoznawania przemocy i zaniedbań i powinni być wyczuleni na wszelkiego rodzaju niejasności we wzajemnych relacjach pacjenta i jego opiekuna. Brak czujności ze strony personelu medycznego może doprowadzić do przeoczenia nawet wyraźnych oznak przemocy i zaniedbań. Podejrzana jest zwłaszcza sytuacja, gdy opiekun nie odstępuje swojego podopiecznego podczas badania lub jest niechętny pomocy z zewnątrz. Istotnych informacji może nam też dostarczyć zaobserwowanie relacji opiekuna i podopiecznego, zwłaszcza jeśli spostrzegamy strach podopiecznego. Kolejnym ważnym objawem jest wystąpienie istotnych różnic pomiędzy wywiadem zebranym od ofiary i jej opiekuna lub też sytuacja, gdy wyjaśnienia są niejasne lub niewystarczające. Alarmującym sygnałem jest również sytuacja, gdy u tej samej osoby występują kolejne złamania i urazy a wywiad dotyczący okoliczności ich wystąpienia jest niejasny. Uwagę powinno przyciągnąć opóźnienie lub nieuzasadniona zwłoka w poszukiwaniu pomocy i zgłoszenie się do lekarza w kilka dni po doznanym urazie czy urazach. Należy pamiętać, że przemoc zwykle wywierana jest okresowo i ustaje w obecności świadków. Czasami objawem jest szybkie niewytłumaczalne pogorszenie stanu zdrowia lub liczne hospitalizacje i zgłoszenia do ośrodków opieki otwartej z powodu różnorodnych urazów oraz również częste zmiany miejsc, w których pacjent chce uzyskać pomoc lekarską.
Ofiarami przemocy powinien zajmować się zespół osób w składzie: lekarz, pielęgniarka, psycholog, pracownik socjalny, prawnik i policjant oraz w przypadku podejrzenia zaburzeń psychicznych – psychiatra. Zespół ten powinien sprawdzić, czy wcześniej były już podejmowane próby niesienia pomocy w związku z przemocą. W przypadku, gdy były one nieudane, powinni ocenić przyczyny niepowodzeń, w celu uniknięcia tych samych błędów. Końcowym etapem powinno być skonstruowanie planu postępowania, przy czym w zależności od sytuacji, ofiarę przemocy zdolną do czynności prawnych należy powiadomić o możliwościach postępowania i umożliwić jej dokonanie zgodnego z jej wolą wyboru.

Summary
Many people is afflicted by different types of violence every year, which causes lack of safeness, fear and feeling of loneliness, regardless of whom it touches, and in what form it does exist. The evidence of violence can be beating, injuries of body, mental maltreatment, material extortion and neglect. One of the tasks of health care workers is to recognize signs of violence, that are visible in case of our patients, and methods of proceedings in that cases. It concerns mostly the doctors that come in contact with different variations of injuries. In conclusion, the knowledge of recognizing the signs of violence is helpful to the personnel of ambulatories and neurological units, as they are one of the first that meet victims of violence and come in contact with their families and wardens. Due to this, medical personnel especially doctors and nurses are required to recognize signs of violence and negligence, and should be very sensitive to any ambiguity in patient – guardian relationship. The lack in medical personnel vigilance can lead to overlooking even the most visible signs of violence and negligence. Particularly suspicious situation is when the guardian refuses to leave the patient during medical examination or is reluctant to any help from outside. Additional information may be gathered by observing the patient – guardian relationship especially if we are able to see that patient is afraid of his or hers warden. Another important sign is an occurrence of visible differences between interview taken from the victim and his/her guardian or if the explanation of existing situation is blurry or insufficient. We should be alarmed if following fractures and injures occur and the interview concerning circumstances of their appearance is blurry. Our attention should be attracted to unjustified delay in seeking help and arriving at the doctor few days after the, resulting in injury, accident occurred. It is important to remember, that violence usually occurs periodically and ceases in presence of witnesses. Sometimes the symptoms are fast and inexplicable worsening of patients health, or numerous hospitalizations and applications to clinics due to various injures, as well as frequently changing places in which the patient can obtain the medical help. The victims of violence should be taken care of by a team composed of doctor, nurse, psychologist, social worker, lawyer, and a policemen. In case of suspicion of mental illness or disturbances a psychiatrist should be include as well. This teams aim is to check if ever before any action was taken in order to help the patient. If the actions taken before were insufficient, they are required to find out what was the reason of failure, so that previous mistakes won´t be repeated. The finishing phase should be constructing a plan of actions, depending on the situation, the victim able to carry out his or hers legal activities should be informed of possibilities of proceeding the case and allow her or him to make a choice consistent with his will.