Zabieg gwoździowania śródszpikowego jest stosunkowo trudny technicznie i wymaga dużego doświadczenia zespołu operacyjnego. Znajomość fizjologii gojenia się złamań wydaje się być kluczową w uzyskaniu dobrego wyniku leczenia. Gwoździowanie śródszpikowe zamknięte jest zabiegiem mało inwazyjnym, gdyż nie wymaga otwarcia środowiska złamania. Leczenie operacyjne złamań wiąże się zwykle z bezpośrednią ingerencją chirurga w środowisko urazu, wpływającą na naturalny przebieg zrostu kostnego. Na podstawie piśmiennictwa dotyczącego operacyjnego leczenia złamań kości przedramienia u dorosłych można wywnioskować, że pomimo stosowania różnych metod osteosyntezy i uzyskiwania dobrych wyników leczenia groźba miejscowych powikłań jest duża, szczególnie braku zrostu i/lub zrostu opóźnionego. W celu ich uniknięcia lub zredukowania do minimum należy wybrać najmniej inwazyjną metodę leczenia operacyjnego, w której proces gojenia się złamania jest najbardziej zbliżony do naturalnego i jednocześnie taką, która w krótkim czasie zapewnia bardzo dobrą czynnościową wydolność kończyny. Wybór metody najbardziej skutecznej uwarunkowany jest szeregiem czynników. Typ złamania, wiek i stan ogólny chorego, stan tkanek miękkich otaczających uszkodzoną kość, zestaw posiadanych implantów i wreszcie doświadczenie zespołu operacyjnego należą do szczególnie istotnych. Wydaje się, że osteosynteza śródszpikowa ryglowana zamknięta jest metodą w znacznej mierze spełniającą kryteria operacji skutecznej, obarczonej stosunkowo małym ryzykiem powikłań miejscowych i ogólnych. O ile zastosowanie gwoździa śródszpikowego ryglowanego w złamaniu kości łokciowej przy zachowanej prawidłowej technice ich zakładania nie stanowi problemu dla wprawnego operatora, o tyle leczenie złamania kości promieniowej gwoździem śródszpikowym ryglowanym może przysporzyć problemów nawet doświadczonemu chirurgowi. Gwoździe śródszpikowe przeznaczone do zaopatrywania złamań kości przedramienia są sztywne, nieelastyczne, co w przypadku kości promieniowej często utrudnia, a czasami uniemożliwia ich zastosowanie, szczególnie że wprowadza się je od nasady, od strony grzbietowej co wywołuje naprężenia gwoździa i z dużą siłą oddziaływuje na warstwę korową kości. Poza tym kość promieniowa posiada fizjologiczną krzywiznę, która utrudnia wprowadzenie gwoździa, co może doprowadzić do złamania gwoździa lub kości. Pomimo to gwoździowanie kości przedramienia stanowi dobrą alternatywę dla zespolenia płytkowego i powinno być rozważane jako metoda polecana, szczególnie przy złamaniach kości łokciowej.

W naszej Klinice wykonaliśmy 14 zespoleń kości przedramienia (ryc. 1A-D). Użyliśmy gwoździa śródszpikowego ryglowanego w złamaniach trzonów obu kości przedramienia. W trakcie zabiegu czasami była konieczność otwierania miejsca złamania. Gwóźdź ryglowano w odłamie bliższym i dalszym. Pacjentów prowadzono po operacji bezgipsowo.

Rys historyczny:

• Pierwsze publikacje dotyczące gwoździowania śródszpikowego – początek XX w.

• 1913 r. – Schöne zaproponował stabilizację za pomocą drutów metalowych.

• Dalsze prace Lambotte i Danis.

• Lata 20 XX w. – Kirschner zastosował gwoździowanie śródszpikowe drutami własnego pomysłu.

• Lata 30 XX w. – Rush proponuje masywniejsze zespolenie gwoździem o śr. 3 mm i trójkotnym kształcie.

• Lata 40 XX w. – Küntscher stosuje sztywny gwóźdź śródszpikowy (częste złamania nasady dalszej przy wprowadzaniu gwoździa).

• W tym samym czasie Steinmann tworzy gwóźdź rynienkowy o śr. 3 mm.

• Lata 50 XX w. – Street – gwóźdź śródszpikowy o kwadratowym przekroju i śr. 4 mm (wprowadzany do jamy szpikowej po rozwierceniu).

• Gwóźdź Schiwier'a – wprowadzany proksymalnie ryglowany przy pomocy śruby w okolicy nadgarstka.

Obecnie w leczeniu złamań kości przedramienia stosowane są dwa sposoby leczenia: zachowawczy i operacyjny. Na operacyjne metody leczenia składają się zespolenia:

– prętami Rush'a,

– drutami Kirschner'a,

– osteosynteza płytkowa,

– gwoździe śródszpikowe,

– stabilizatory zewnętrzne.

Nie wszystkie z dostępnych metod spełniają warunki osteosyntezy stabilnej, co powoduje konieczność założenia unieruchomienia zewnętrznego, wydłuża leczenie i w znacznym stopniu ogranicza możliwość rehabilitacji. Uważamy, że wskazaniami do gwoździowania śródszpikowego są:

• złamania trzonów kości przedramienia, w tym złamania wieloodłamowe,

• złamania nasad bliższej i dalszej obu kości przedramienia,

• złamania wielopoziomowe,

• złamania typu Monteggia,

• złamania z towarzyszącym masywnym uszkodzeniem powłok,

• złamania otwarte,