© Borgis - Postępy Nauk Medycznych 4/2010, s. 324-328
*Sławomir Lech Czaban1,4, Iwona Jakubowska2, Marzena Wojewódzka-Żelezniakowicz3,4, Jerzy Robert Ładny3,4, Bogusław Poniatowski3,4
Zakażenia układu moczowego u pacjentów chorujących na cukrzycę w okresie niewyrównania metabolicznego, leczonych w szpitalnym oddziale ratunkowym (SOR)
Urinary tract infections in diabetic patients in metabolic impairment period, treated in Emergency Department
1Zakład Anestezjologii i Intensywnej Terapii Wydziału Nauk o Zdrowiu
Kierownik Zakładu: dr n. med. Sławomir Lech Czaban
2Oddział Diabetologii, Endokrynologii i Chorób Wewnętrznych, SP ZOZ Wojewódzki Szpital Zespolony im. Jędrzeja Śniadeckiego w Białymstoku
Ordynator Oddziału: dr n. med. Iwona Jakubowska
3Zakład Medycyny Ratunkowej i Katastrof, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. med. Jerzy Robert Ładny
4Szpitalny Oddział Ratunkowy, Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Białymstoku
Kierownik Oddziału: dr n. med. Bogusław Poniatowski
Streszczenie
Wstęp. Pacjenci chorujący na cukrzycę są szczególnie narażeni na rozwój infekcji. Ryzyko wystąpienia zakażenia wzrasta w miarę nasilania się stopnia niewyrównania metabolicznego cukrzycy. Jedną z najczęściej występujących postaci powikłań infekcyjnych w tej grupie chorych jest zakażenie układu moczowego.
Celem pracy była ocena czynników etiologicznych zakażenia układu moczowego u chorych z niewyrównaną cukrzycą leczonych w SOR.
Materiał i metody. Badaniami objęto grupę 20 chorych z cechami niewyrównania metabolicznego cukrzycy, hospitalizowanych w SOR USK w Białymstoku. Z badań wykluczono pacjentów, którzy byli leczeni szpitalnie w okresie 30 dni, poprzedzających przyjęcie do SOR. Analizie poddano etiopatogeny zakażeń układu moczowego stwierdzone przy przyjęciu do SOR i porównano je z patogenami zakażeń układu moczowego chorych leczonych w oddziale diabetologicznym.
Wyniki. Stwierdzono, że u chorych w stanie niewyrównania metabolicznego cukrzycy dominującymi uropatogenami były pałeczki Gram ujemne zarówno w grupie chorych leczonych w SOR, jak i u pacjentów leczonych w oddziale diabetologii.
Wnioski. Wstępne obserwacje przeprowadzone w dwóch niezależych szpitalach wskazują, że w pozaszpitalnym środowisku województwa podlaskiego występują chorzy skolonizowani wieloopornymi uropatogenami, a zakażenie rozwija się w następstwie niewyrównania metabolicznego cukrzycy.
Summary
Introduction. Diabetic patients are particularly exposed to infection development. Risk of infection occurrence increases in course of escalation of diabetes metabolic impairment. One of most frequent forms of infectious complications in this group of patients is urine tract infection.
Assessment of etiological factors of urine tract infections in patients with impaired diabetes treated in ER was the goal of this study.
Material and methods. The investigation included group of 20 patients with metabolic impairment of diabetes hospitalized in ER of UCS in Bialystok. Patients hospitalized during period of 30 days preceding admission to ER were excluded. Etiology of urinary tract infection at the admission to ER was analysed, and it was compared to pathogens urinary tract infections in patients of diabetic ward.
Results. It was shown, that in patients with metabolic impairment of diabetes, the dominating uropathogen was G (-) bacteria in the group treated in ER and in the group treated in diabetic ward.
Conclusions. Preliminary observations kept in two independent hospitals reveal, that in out – hospital enviroment of Podlasie district, appear patients colonised with multiresistant uropathogens, and infections develops in the repercussion of diabetic metabolic impairment.
Wstęp
Zakażenia i cukrzyca to jednostki chorobowe, które współistnieją ze sobą i wpływają na siebie niekorzystnie. W przebiegu ciężkich infekcji u chorych z cukrzycą dochodzi często do rozwoju ketonowej śpiączki cukrzycowej, jak również do nasilenia się przewlekłych powikłań cukrzycy. Cukrzyca natomiast zwiększa podatność na zakażenia, które na ogół mają cięższy przebieg, niż u chorych bez cukrzycy (1). Do przyczyn powodujących ciężki przebieg zakażenia u chorych z cukrzycą należą odwodnienie, niedożywienie, niedokrwienie i niedotlenienie tkanek rozwijające się w wyniku angiopatii cukrzycowej oraz neuropatii wegetatywnej (1). W niewyrównanej cukrzycy dochodzi do wielokierunkowych zmian w czynności układu odpornościowego (2). Pacjenci chorujący na cukrzycę są wielokrotnie leczeni w warunkach szpitalnych, a tym samym narażeni na kolonizację szczepami szpitalnymi. Ponadto często mają stosowaną antybiotykoterapię, która może być również istotnym czynnikiem indukowania oporności wśród bakterii zasiedlających ustrój chorego na cukrzycę i przyczyną przewlekłego nosicielstwa flory wieloopornej na antybiotyki.
Cel pracy
Celem pracy była analiza czynników etiologicznych zakażenia układu moczowego u chorych z niewyrównaną cukrzycą leczonych w warunkach szpitalnego oddziału ratunkowego.
Materiał i metody
Pierwszy etapem niniejszej pracy było rozpoznanie sytuacji epidemiologicznej Oddziału Diabetologii, Endokrynologii i Chorób Wewnętrznych SP ZOZ Szpitala Wojewódzkiego w Białymstoku w aspekcie występowania w nim drobnoustrojów chorobotwórczych cechujących się opornością na wiele antybiotyków, a stanowiących czynniki zakażeń układu moczowego u chorych z cukrzycą.
W tym celu przeanalizowano posiewy materiału biologicznego pobieranego od hospitalizowanych w nim chorych w okresie 30 miesięcy. Następnie analizie poddano grupę 20 chorych z cukrzycą hospitalizowanych w SOR USK w Białymstoku w aspekcie oceny drobnoustrojów kolonizujących układ moczowy lub wywołujących zakażenia tego układu. Wszyscy pacjenci z badanej grupy charakteryzowali się glikemią wyższą niż 200 mg% określaną w chwili przyjęcia do SOR.
W dokumentacji ambulatoryjnej z leczenia cukrzycy odczytywano najświeższe zapisy wartości stężenia hemoglobiny glikozowanej – HbA1C, które w badanej grupie chorych zawierały się w przedziale od 8,5 do 10% i powyżej. Pozostałe dane kliniczne charakteryzujące badanych pacjentów z niewyrównaną cukrzycą leczonych w SOR przedstawiono w tabeli 1 oraz tabeli 2. Z badań wykluczono pacjentów, którzy leczeni byli szpitalnie w okresie 30 dni poprzedzających przyjęcie do SOR lub w tym okresie mieli przeprowadzane inwazyjne zabiegi diagnostyczne lub lecznicze, chorych z przewlekle cewnikowanym pęcherzem moczowym oraz pacjentów po zabiegach operacyjnych, w czasie których założone zostały implanty. W badanej grupie chorych pobierano mocz na badanie ogólne i mikrobiologiczne w okresie 1-2 godzin od chwili przyjęcia do SOR. Mocz na badanie ogólne i mikrobiologiczne uzyskiwany był drogą cewnikowania pęcherza moczowego, wykonanego zgodnie z procedurą (3). Identyfikacja drobnoustrojów przeprowadzana była w Zakładzie Diagnostyki Mikrobiologicznej USK w Białymstoku. Zakażenie rozpoznawano na podstawie objawów klinicznych, badania przedmiotowego, badań radiologicznych, badań laboratoryjnych, zgodnie z wytycznymi CDC (4) oraz na podstawie interpretacji wyniku mikrobiologicznego badania ilościowego moczu (5).
Tabela 1. Ogólna charakterystyka grupy pacjentów z niewyrównaną cukrzycą, leczonych w Szpitalnym Oddziale Ratunkowym USK w Białymstoku.
| Ogólna liczba chorych leczonych w SOR z niewyrównaną cukrzycą | Płeć | Wiek chorych (lata) | Czas trwania cukrzycy (lata) | Liczba chorych w zależności od typu cukrzycy |
| Kobiety | Mężczyźni | typ 1 | typ 2 |
| n | % | n | % | n | % | Średnia | SD | Średnia | SD | n | % | n | % |
| 20 | 100 | 11 | 55 | 9 | 45 | 59,0 | 18,44 | 8,6 | 7,67 | 4 | 20 | 16 | 80 |
Tabela 2. Sposób leczenia pacjentów z cukrzycą w okresie poprzedzającym przyjęcie do Szpitalnego Oddziału Ratunkowego USK w Białymstoku.
| Stosowane leki | Liczba chorych |
| n | % |
| Insulina | 7 | 35 |
| Insulina + metformina | 4 | 20 |
| Insulina + pochodne sulfonylomocznika | 1 | 5 |
| Pochodne sulfonylomocznika | 3 | 15 |
| Metformina | 2 | 10 |
| Pochodne sulfonylomocznika + metformina | 3 | 15 |
Wyniki
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Jakubowska I, Łukasiewicz D: Cięższy przebieg posocznicy u pacjentów z cukrzycą. Przegl Epidemiol 2006; 60: 46-50.
2. Stapleton A: Urinary tract infections in patients with diabetes. Am J Med 2002; 113 (1A): 80S-84S.
3. Dzierżanowska D, Gzyl A, Łopaciuk U et al.: Diagnostyka mikrobiologiczna. [W:] Dzierżanowska D, Jeliaszewicz J. (red.): Zakażenia szpitalne. Bielsko-Biała, alfa-medica press, 1999; 407-486.
4. Horan TC, Andrus M, Dudeck MA: CDC/NHSN surveillance definition of health care-associated infection and criteria for specific types of infections in the acute care setting. Am J Infect Control 2008; 36: 309-332.
5. Dzierżanowska D: Diagnostyka i leczenie zakażeń. [W:] Dzierżanowska D: Antybiotykoterapia praktyczna. Wydanie IV. Bielsko-Biała, alfa-medica press, 2008; 474-492.
6. Hryniewicz K, Szczypa K, Sulikowska A et al.: Antibiotic susceptibility of bacterial strains isolated from urinary tract infections in Poland. J Antimicrob Chemother 2001; 47: 773-780.
7. Farrel DJ, Morrissey I, De Rubeis D: UK multicentre study of the antimicrobial susceptibility of bacterial pathogens causing urinary tract infection. J Infect 2003; 46: 94-100.
8. Staszków E, Wójkowska-Mach J, Kuthan R et al.: Dominant etiological factors of urinary tract infections in various hospital departments and their resistance to chemotherapeutic agents. Przegl Epidemiol 2000; 54: 271-279.
9. Ronald A: The ethiology of urinary tract infection: traditional and emerging pathogens. Am J Med 2002; 113 (1A): 14S-19S.
10. Patterson JE, Andriole VT: Bacterial urinary tract infections in diabetes. Infect Dis Clin North Am 1995; 9: 25-51.
11. Wright SW, Wrenn KD, Haynes ML: Trimetoprim-sulfametoksazole resistance among urinary coliform isolates. J Gen Intern Med 1999; 14: 606-609.
12. Wright SW,Wrenn KD, Haynes M, Haas DW: Prevalence and risk factors for multidrug resistant uropathogens in ED patients. Am J Emerg Med 2000; 18: 143-146.
