Streszczenie
Wyznacznikiem skuteczności systemu ratownictwa medycznego jest obniżenie wskaźników śmiertelności wczesnej. Udało się to osiągnąć w wielu krajach, w których system ratownictwa medycznego działa dłużej niż w Polsce. W naszym kraju problematyka zgonów chorych w SOR jest jeszcze mało poznana, dlatego podjęto ten temat badawczy.
Materiał i Metody. Retrospektywna analiza zgonów w populacji chorych leczonych w SOR USK w Białymstoku w latach 2006-2008.
Wyniki. Badana grupa liczyła 115 zmarłych pacjentów spośród 5428 hospitalizowanych chorych. Mężczyźni stanowili 62,6%, kobiety 37,4% badanej grupy. Średnia wieku wynosiła 69,06 ± 15,68 lat. 65,2% zgonów dotyczyło osób w wieku 65 lat i powyżej. 13 zmarłych osób (11,3%) hospitalizowano z powodu urazu. 102 zgony (88,7%), dotyczyły pacjentów nie urazowych. Wśród wstępnych rozpoznań, dominowały przyczyny związane z chorobami układu oddechowego (92,1%), krążenia (91,2%) i stany po nagłym zatrzymaniu krążenia (68,6%). Współczynnik śmiertelności wczesnej w poszczególnych latach wynosił odpowiednio: 2,17% w 2006 r., 1,57% w 2007 r. i 1,39% w 2008 r.
Wnioski. Wczesna śmiertelność w SOR częściej występuje u osób w wieku starszym, w większym odsetku dotyczy mężczyzn, co wskazuje na konieczność modyfikacji procedur profilaktycznych i diagnostyczno-terapeutycznych w tej grupie chorych. Najczęstszą przyczyną hospitalizacji pacjentów zmarłych w SOR była niewydolność krążeniowo-oddechowa i NZK, co potwierdza, że choroby układu sercowo-naczyniowego stanowią podstawowe zagrożenie zdrowotne w populacji mieszkańców Podlasia. Wysoka średnia wieku pacjentów zmarłych w SOR może potwierdzać proces starzenia się społeczeństwa polskiego. Malejący w latach współczynnik śmiertelności wczesnej może wskazywać na coraz lepsze działanie systemu ratownictwa medycznego w województwie podlaskim.

Summary
The effectiveness determinant of the emergency medical system is to reduce the early mortality rates. In many countries where the medical emergency system functioning longer than in Poland these lower indicators of death have been achieved. The mortality problem in ED in our country hospitals is still not well recognize, that's why researching of that point seems to be very important.
Materials and Methods. Retrospective analysis of patients death in a population treated on ED in University Hospital in Bialystok during years 2006 to 2008.
Results. From 5428 hospitalized sick persons the examination group consist 115 dead patients including 62.6% – men and 37.4% – women. The average age is 69.06 ± 15.68 years. 65.2% deaths concern people aged 65 years and above. 11.3% consist 13 death patients hospitalized from injury causes. Others 102 (88.7%) are not traumatic cases. The most dominating in the midst of the initial diagnosis are cases connected with: respiratory diseases (91.2%), cardiovascular illnesses (91.2%) and also conditions after cardiac arrest (68.6%). The indicator of early mortality in testing years are adequately 2.17% in 2006, 1.57% in 2007 and 1.39% in 2008.
Conclusions. The early mortality in ED concern in bigger part men in elderly age and that indicating the need of modification the prevented, diagnostic and therapy procedures in this group of patients. The most common death cases in ED are treated by causes of cardiopulmonary failure, respiratory and cardiac arrest. This confirm that diseases of cardiovascular system are major risks for population of Podlasie. The high average of patients age who died in the ED may confirm the aging process of the Polish society. Decreasing rate of early mortality in examination years may indicate growing effectiveness of emergency medical system functioning in Podlasie.