Streszczenie
Zatrucia cyjankami charakteryzują się znaczną śmiertelnością, sięgającą nawet 95%. Zatrucia te zdarzają się znacznie częściej niż wykazują to statystyki medyczne, a największą grupę pacjentów stanowią ofiary pożarów. Właściwie przeprowadzona dekontaminacja, wczesne zastosowanie odtrutek oraz odpowiednia intensywna terapia objawowa mogą znacznie poprawić rokowanie w tych zatruciach.
W oparciu o dane z literatury i własne doświadczenie zawodowe omówiono w pracy źródła jonów cyjankowych, mechanizm ich toksycznego działania, sytuacje w jakich należy podejrzewać zatrucie cyjankami oraz objawy zatrucia.
W ciężkim zatruciu cyjankami zgon może nastąpić w ciągu minut i specyficzne leczenie odtrutką powinno być wdrożone jak najszybciej – najlepiej na miejscu zdarzenia lub w trakcie transportu do szpitalnego oddziału ratunkowego. Za najbezpieczniejszą, skuteczną odtrutkę wiążącą jony cyjankowe uważa się hydroksokobalaminę. Hydroksokobalamina może być stosowana u wszystkich zatrutych cyjankami, bez względu na drogę intoksykacji i ich źródło (także u ofiar pożarów) oraz empirycznie, u osób, u których istnieje mocne podejrzenie takiego zatrucia. Biorąc pod uwagę pozytywne doświadczenia Francuzów z przedszpitalnym stosowaniem hydroksokobalaminy, pozytywną ocenę FDA, a także znaczną dynamikę i wysoką śmiertelność zatruć cyjankami, autorzy uważają, za uzasadnione umożliwienie ratownikom medycznym stosowania hydroksokobalaminy w przedszpitalnym leczeniu ciężkich zatruć cyjankami. Decyzja ta może okazać się szczególnie korzystna w przypadku zatruć masowych, zwłaszcza w następstwie aktów terrorystycznych.

Summary
Cyanide poisoning is characterized by a considerable mortality, reaching up to 95%. These poisonings occur more often than medical statistics show that as the largest group of patients are victims of fires. Properly carried out decontamination, early use of antidotes and adequate intensive symptomatic treatment can greatly improve the prognosis in these poisonings.
Based on data from literature and own experience are discussed in paper: source of cyanide ions, the mechanism of their toxicity, in which situations intoxication should be suspected and the signs of cyanide poisoning.
In severe cyanide poisoning death can occur within minutes, and specific antidote therapy should be implemented as soon as possible – preferably on the spot intoxication or during transport to the hospital emergency department. For the safest, effective cyanide antidote binding ions hydroxocobalamin is considered. Hydroxocobalamin can be used in all of cyanide poisoning, regardless of the route of intoxication, and the source (including the victims of fires) and empirically in patients in whom there is a strong suspicion of such poisoning. Given the positive experience of the French with prehospital administration of hydroxocobalamin, a positive assessment of the FDA, as well as the significant momentum and a high mortality rate of cyanide poisoning, the authors believe to be reasonable to allow the medical use of rescuers prehospital hydroxocobalamin use as the treatment of severe cyanide poisoning. This decision may be particularly advantageous in the case of mass poisoning, especially following the terrorist acts.