© Borgis - Postępy Fitoterapii 2/2010, s. 71-74
*Anna Kędzia1, Andrzej Kufel2, Maria Wierzbowska1
Ocena wrażliwości szczepów Helicobacter pylori wyizolowanych z blaszek miażdżycowych na preparat Citrosept
The estimation of susceptibility of Helicobacter pylori strains isolated from the atherosclerotic plaque to Citrosept
1Zakład Mikrobiologii Jamy Ustnej, Katedra Mikrobiologii GUMed
Kierownik Zakładu i Katedry: dr hab. Anna Kędzia, prof. nadzw.
2Oddział Chirurgii Naczyniowej, Pomorskie Centrum Traumatologii im. M. Kopernika w Gdańsku
Ordynator Oddziału: dr n. med. Marek Ciecierski
Summary
In this study 10 strains of Helicobacter pylori isolated from atherosclerotic plaques obtained from during surgery from femoral artery common (3 strains), external iliac artery (2 strains), carotid (5 strains) and 3 reference strains were tested. The susceptibility (MIC) rods to Citrosept (grapefruit extract) was determined by means of plate dilution technique in Brucella agar with 5% defibrinated sheep blood. The inoculums containing 105 CFU per spot was seeded with Steers replicator upon the surface of agar. Incubation the plates was performed in anaerobic conditions in anaerostat with Campy Pak Plus, at 37°C for 48 h. MIC was defined as the lowest concentrations of the Citrosept inhibiting the growth of tested rods. The results showed, that extract of grapefruit were very active against Helicobacter pylori. The growth of 90% the strains was inhibited at concentrations of Citrosept in ranges ≤ 15-250 ?g/ml.
Drzewo grejpfrutowe ( Citrus paradisi) należy do rodziny Rutaceae. Rośnie do wysokości ok. 15 m i wytwarza żółte owoce zawierające miąższ barwy od żółtej do czerwonej o gorzkokwaśnym smaku. Właściwości lecznicze grejpfrutów znane były już w Starożytności. O ich zastosowaniu leczniczym pisali w swoich dziełach Teofrast (310 r. p.n.e.) oraz Pliniusz starszy, żyjący w latach 23-79 n.e. Owoc grejpfruta został dokładnie opisany na wyspie Barbados (1750 r.) gdzie był uprawiany. Na początku XIX wieku rozpoczęto uprawę drzew grejpfrutowych na Florydzie, a potem w Południowej Afryce, krajach basenu Morza Śródziemnego, w Meksyku, na Jamajce, w Brazylii i Południowo-Wschodniej Azji.
W latach 80-tych ubiegłego stulecia zainteresowano się właściwościami i związkami chemicznymi występującymi w tych owocach. Badania wykazały, że grejpfrut zawiera kilkadziesiąt różnych substancji, wśród których są obecne flawony, flawonole i flawanony (1-9) (tab. 1). Według badań przeprowadzonych przez Petersen i wsp. (3) wśród występujących tu flawonoidów dominuje naryngina.
Tabela 1. Ważniejsze związki flawonoidowe występujące w grejpfrucie.
| Grupa flawonoidów | Składniki |
| Flawony | Nobiletyna, tangeretyna, skutellareina, sinensetyna, haptametoksyflawon, apigenina |
| Flawanony | Naryngenina, narirutyna, naryngina, hesperydyna, neohesperydyna, didymina, poncirina, eriocytyna neoeriocytyna |
| Flawanole | Kemferol, kwercetyna |
Poza wcześniej wymienionymi związkami, w owocu grejpfruta występują też pochodne kumaryny, tj. furanokumaryny, metoksykumaryny i aurapten. Gorzki smak soku grejpfruta związany jest z obecnością związków flawonoidowych, głównie naryngeniny i hesperydyny (9). Zwiazki flawonoidowe poza miąższem występują też w owocni zewnętrznej i nasionach (5). Ponadto owoce grejpfruta zawierają też monoterpeny i seskwiterpeny (pinen, limonen, linalol) oraz karotenoidy, pektyny, błonnik, witaminy B1, C, PP i sole mineralne (8, 9). W skórce owoców znajduje się olejek eteryczny o zapachu pomarańczowym i silnych właściwościach przeciwdrobnoustrojowych. Wśród składników tego olejku obecne są m.in. pinen, linalol i limonen. Natomiast nasiona grejpfruta zawierają flawonoidy, tj. glikozydy naryngeniny (rutynozyd), didyminę, hesperydynę, neohesperydynę, glikozydy dihydrokemferolu i dihydrokwercetyny, glikozydy kemferolu i kwercetyny, poncirynę, rutynozyd apigeniny i nobiletynę (8, 9).
Ekstrakt z nasion grejpfruta wykorzystywany jest do produkcji preparatów leczniczych (Citrosept) oraz leków stosowanych w weterynarii. Jest on także dodawany do żywności, środków kosmetycznych i stosowanych do ochrony roślin (np. Biosept, Bios, Biocitro) (2, 8-11). Dzięki zawartości różnych składników chemicznych owoce grejpfruta wykazują szereg właściwości farmakologiczych. W warunkach in vitro i in vivo stwierdzono przeciwmutagenne i przeciwnowotworowe działanie flawonoidów (8, 9, 12-20). Badania wykazały, że flawonoidy, naryngina i naryngenina są silnymi przeciwutleniaczami (2, 6, 13, 18, 21). Działanie to wiąże się z zapobieganiem powstawania wolnych rodników tlenowych poprzez tworzenie chelatów jonów metali ciężkich (np. miedzi i żelaza), wychwytywaniem wolnych rodników w celu tworzenia mniej aktywnych połączeń lub ich unieczynnienia oraz hamowaniem peroksydacji lipidów (2, 19, 21-26).
Flawonoidy charakteryzują się właściwościami przeciwzapalnymi i przeciwalergicznymi (13, 27-30). Zawartość w grejpfrucie flawonoidów i innych związków korzystnie oddziaływuje na układ krążenia, a także wpływa na obniżenie poziomu cholesterolu w surowicy krwi i hamowanie rozwoju blaszki miażdżycowej (9, 13, 30, 31). Badania in vitro wykazały, że sok z grejpfruta obniża w surowicy krwi poziom cholesterolu całkowitego o 16%, a LDL-cholesterolu o 21% w porównaniu z grupą kontrolną (31). Inni autorzy (32) także uzyskali podobne wyniki u osób zdrowych, którym przez 3 tygodnie podawano po 250 ml soku dziennie. Zaobserwowano znaczne obniżenie poziomu LDL-cholesterolu w surowicy krwi w grupie badanej w porównaniu z grupą kontrolną, którą stanowiły osoby spożywające sok jabłkowy.
Doświadczenia wskazują też na obniżanie przez wyciąg z pestek grejpfruta ciśnienia krwi i korzystne oddziaływanie u pacjentów chorych na cukrzycę (33). Di Majo i wsp. (34) oraz Hertog i wsp. (35) uważają, że flawonoidy obniżają ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Ponadto na podstawie przeprowadzonych badań sugeruje się, że spożywanie przez dłuższy czas soku z grejpfruta może zapobiegać chorobie Alzheimera (36). Wyniki innych doświadczeń wskazują na możliwość zapobiegania kamicy nerkowej przez sok z grejpfruta. Po podaniu kobietom od 1/3 do 1 litra dziennie soku z grejpfruta lub pomarańczy stwierdzono obniżenie wartości pH moczu i wzrost wydzielania kwasu cytrynowego, co znacznie obniżyło ryzyko kamicy szczawianowo-wapniowej (33).
Zaobserwowano, że wyciąg z nasion grejpfruta podawany przez 2 tygodnie działał skutecznie w zakażeniach dróg moczowych wywołanych przez Klebsiella spp., Staphylococcus aureus oraz Escherichia coli, natomiast nie był aktywny wobec pałeczek Pseudomonas aeruginosa (37). Z kolejnych badań wynika, że wyciągi z grejpfruta zwiększają odporność organizmu na zakażenia (8). Stwierdzono też insektobójcze działanie olejku eterycznego otrzymanego z nasion grejpfruta (6, 38). Ponadto wyniki wielu badań potwierdziły działanie przeciwdrobnoustrojowe wobec bakterii, grzybów, wirusów i pierwotniaków (6, 9, 13, 37, 39-52). Sporadycznie ukazują się publikacje dotyczące wpływu wyciągu z grejpfruta lub jego składników na pałeczki Helicobacter pylori (37, 41). Mechanizm działania tych ekstraktów polega na uszkodzeniu błony komórkowej, hamowaniu syntezy aminokwasów i procesów oddychania komórek oraz wycieku składników cytoplazmy na zewnątrz, co w konsekwencji prowadzi do śmierci drobnoustroju (5, 8, 13, 40, 50, 51).
Zwrócono także uwagę na możliwość interakcji między sokiem z grejpfruta i niektórymi przyjmowanymi lekami. Stwierdzono, że pewne składniki soku mogą oddziaływać na farmakokinetykę leków w organizmie i wpływać na końcowy efekt kliniczny. Wykazano, że interakcja polega na podwyższeniu stężenia niektórych leków w surowicy krwi po równoczesnym wypiciu soku z grejpfruta, przy czym efektu tego nie obserwuje po podaniu leku drogą pozajelitową. Wśród leków podlegających interakcji z sokiem z Citrus paradisi wymienia się: cyklosporynę, terfenadynę, steroidy, antagonistów kanałów wapniowych (np. nifedypina, felodipina, nimodipina), statyny, glikozydy i niektóre leki nasercowe (8, 9, 48, 53, 54).
Preparat Citrosept firmy Cintamani zawiera ekstrakt z grejpfruta, którego składnikami są flawonoidy (19,37%), witamina C (1,0 g w 100 ml preparatu) oraz wodny roztwór glicerolu. Płyn charakteryzuje się gorzkim smakiem i przyjemnym zapachem owoców cytrusowych. Jest produkowany w postaci roztworu i kapsułek. Znalazł zastosowanie w profilaktyce i leczeniu chorób przewodu pokarmowego (nieżyty, wrzody żołądka lub dwunastnicy, stany zapalne błony śluzowej, choroba Crohna, zakażenia bakteryjne i grzybicze), zakażeniach dróg oddechowych, jamy ustnej, skóry oraz w celu podniesienia odporności organizmu.
Celem pracy było oznaczenie wrażliwości szczepów Helicobacter pylori wyizolowanych z blaszek miażdżycowych na Citrosept.
Materiały i metody
Gram-ujemne pałeczki z gatunku Helicobacter pylori zostały wyizolowane z blaszek miażdżycowych pobranych od pacjentów w trakcie zabiegu operacyjnego. Pochodziły one z blaszek, które występowały w tętnicy udowej wspólnej (3 szczepy), tętnicy biodrowej zewnętrznej (2 szczepy) i tętnicy szyjnej (5 szczepów). Pałeczki Helicobacter pylori zostały zidentyfikowane na podstawie typowej morfologii kolonii, wyglądu komórek w preparacie barwionym metodą Grama, w oparciu o cechy biochemiczne, oznaczone testem API Campy (bioMerieux), które obejmowały, m.in. wytwarzanie katalazy, oksydazy, ureazy i inne. Oceny dokonywano zgodnie z zaleceniami producenta. Wrażliwość 10 wyhodowanych szczepów H. pylori oraz 3 szczepów wzorcowych: Campylobacter jejuni ATCC 29428, Enterococcus faecalis ATCC 29212 i Staphylococcus aureus ATCC 25923 przeprowadzono w warunkach mikroaerofilnych (Campy Pak Plus, Becton Dickinson) w temp. 37°C przez 48 godzin. Za MIC przyjęto takie najmniejsze stężenie preparatu, które całkowicie hamowało wzrost testowanych bakterii.
Wyniki
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Benavente-Garcia GO, Castillo J, Martin FR i wsp. Uses and properties of Citrus flavonoids. J Agric Food Chem 1997; 45:2740-43. 2 Giamperi L, Fraternale D, Bucchini A i wsp. Antioxidant activity of Citrus paradise seeds glyceric extract. Fitoter 2004; 75:221-24. 3. Petersen JJ, Beecher GR, Bhagwat SA i wsp. Flavanones in grapefruit, lemons and limes: A compilation and review of the data from the analytical literature. J Food Comp Analal 2006; 19:S74-S80. 4. Felgines C, Texier O, Morand C i wsp. Bioavailability of the flavanone naryngenin and its glycosides in rats. Am J Physiol Gastrointest Liver Physiol 2000; 279:G1148-G1154. 5. Del Rio LA, Arcas MC, Benavente-Garcia GO i wsp. Citrus polymethoxy-lated flavones. Can Center Resistance against Phytophthora citrophtora, Penicillium digitatum and Geotrichum species. J Agric Food Chem 1998; 46:4423-28. 6. Tirillimi B. Grapefruit: the last decade acquisition. Fitoter 2000; 71: Supl 1: S29-S37. 7. Ross SA, Ziska DS, Zhao K i wsp. Variance of common flavonoids by brand of grapefruit juice. Fiototer 2000; 71:154-61. 8. Sharon S, Bagiński GJ. Das Wunder in Kern der Grapefruit. 2nd ed. Windpferal Verlagsgellschaft mbH, Aitrang 1997. 9. Lamer-Zarawska E. Owoce cytrusowe. Wiad Lek 2001; 3:17-19. 10. Kozłowski R, Walentynowska J. Role of biocides from plant original in protection of natural fibres against biodeterioration. FAO/ESCORENA International Conference on Flax and other Bast Plants. Saskaton, Canada, July 21-23, 2008. 11. Xiong H, Li Y, Slavik MF i wsp. Spring chicken skin with selected chemicals to reduce attached Salmonella typhimurium. J Food Prot 1998; 61:272-75. 12. Galnaty A, Janeczko Z. Badanie wpływu Citroseptu na przeżywalność komórek nowotworowych in vitro. Post 2003; 1:16-8. 13. Benavento O, Castillo J, Martin FR i wsp. Uses and properties of citrus flavonoids. J Agric Food Chem 1997; 45:4505-15. 14. Middleton E, Kandasami C. The impact of plant flavonoids and mammalian biology: implications for immunity, inflammation and cancer. In: The flavonoids: Advances in Research Science. Harborne JB ed. Chapman and Hall, London 1994; 619-52. 15. Gao K, Henning SM, Niu Y i wsp. The citrus flavonoid naringenin stimulates DNA repair in prostate cancer cells. J Natur Biochem 2006; 17;89-95. 16. Monroe KR, Murphy SP, Kolonel LN i wsp. Prospective study of greipfruit intake and risk of breast cancer in postmenopausal women; the Multiethnic Cohort Study. Br J Cancer 2007; 97:440-05. 17. Suzuki Kohno H, Sugie S, Murkami A i wsp. Citrus nobiletin inhibits azoxymethane- induced rat colon carcinogenesis. The 228th ACS National Meeting, Philadelphia, Pa, August, 24-26, 2004. 18. Kale A, Gawande S, Kotwal S. Cancer phytotherapeutics: Role of flavonoids at the cellular level. Phytother Res 2008; 22:567-77. 19. Kim HK, Bang CS, Choi YM i wsp. Antioxidant and antiproliferative activities of methanol extracts from leafy vegetables consumed in Korea. Food Sci Biotechnol 2007; 16:802-06. 20. Pierini R, Gee JM, Belshaw NJ i wsp. Flavonoids and intestinal cancers. Br J Nutr 2008; 99(Supl. 1) ES53-ES59. 21. Cao G, Sofic E, Prior RL. Antioxidant and prooxidant behaviour of flavonoids: structure-activity relationshiops. Free Radic Biol Med 1997; 22:749-60. 22. Bors W, Heller W, Michel C i wsp. Flavonoids as antioxidants: Determination of radical-scavenging efficacies. Methods Enzymol 1990; 186:343-55. 23. Bravo L. Polyphenols: Chemistry, dietary sources metabolism, and nutritional significance. Nutr Rev 1998; 56:317-38. 24. Jovanovic SV, Simic MG. Mechanisms of inactivation of oxygen radicals by dietary antioxidants and their models. Basic Live Sci 1990; 52:127-37. 25. Jovanovic SV, Simic MG. Antioxidants and redox cycling of phenolic antioxidants. Am N Y Acad Sci 1998; 899:326-34. 26. Kogan VE, Tyurina YY. Recicling and redox cycling of phenolic antioxidants. Am N Y Acad Sci 1998; 854:425-27. 27. Havsteen B. Flavonoids, a class of natural products of high pharmacological potency. Biochem Pharmacol 1993; 32:1141-48. 28. Harborne JB, Baxter H. The handbook of natural flavonoids. Vols 1-2. Chichester UK, John &Wiley and Sons. 1999. 29. Middleton Jr E, Chithan w. The impact of plant flavonoids on mammalian biology: implications for immunity, inflammation and cancer. In: Harborne IB ed. The flavonoids: advances in research since 1986. Chapman and Hall, London 1993. 30. Gorinstein S., Caspi A, Libman I i wsp. Red grapefruit positively influence serum triglyceride level in patients sufferin from coronary atherosclerosis: studies in vitro and in humans. J Agric Food Chem 2006; 54:1887-92. 31. Gorinstein S, Caspi A, Liberman I i wsp. Fresh Israel Jaffa Sweetie juice consumption improves lipid metabolism and increases antioxidant capacity in cholesterolemic patients suffering from coronary artery disease: studies in vitro and in humans and positive changes in albumin and fibrinogen fractions. J Agric Food Chem 2004; 52:5215-22. 32. Jonsson C, Ellegard L. Grapefruit juice and serum lipids in healthy adults. Scan J Food Nutr 2006; 50:118-23. 33. Lans C. Ethnomedicines used in Trinidad and Tobago for urinary problems and diabetes mellitus. J Ethanobiol Ethnomed 2006; 2:45-55. 34. Di Majo D, Giammanaco M, La Guardia M i wsp. Flavanones in citrus fruit: structure-antioxidant activity relationships. Food Res Intern 2005; 38:1161-66. 35. Hertog MGL, Feskeens EJM, Holmans CH i wsp. Dietary antioxidant flavonoids and risk of coronary heart disease: The Zutphen ederly study. Lancet 1993; 342:1007-11. 36. Dai Q, Borenstein AR, Wu Y i wsp. Fruit and vegetable juices and Alzheimer's disease: the Kame Project. Am J Med 2006; 119:751-59. 37. Qyelami OA, Agbakwurn EA, Adeyami GB. The effectivenes of grapefruit ( Citrus paradisi) seeds in treatment urinary tract infections. J Alternative Compl Med 2005; 2:369-371. 38. Shalaby AA, Allam KA, Mostafa AA i wsp. Insecticidal properties of citrus oil against Culex pipiens and Musca domestica. J Egypt Soc Parasitol 1998; 28:595-606. 39. Negi PS, Jayaprakasha GK. Antibacterial activity of grapefruit ( Citrus paradisi) peel extract. Eur Food Res Technol 2001; 213:484-7. 40. Cretnic Z, Vladimir-Knezevic V. Antimicrobial activity of grapefruit seed and pulp ethanolic extract. Acta Pharm 2004; 54:243-50. 41. Ng TB, Ling JML, Wang ZT i wsp. Examination of cumarins, flavonoids and polysaccharopeptide for antibacterial activity. Gen Pharmac 1996; 27:1237-40. 42. Bergonzelli GE, Donnicola D, Porta N i wsp. Essential oils as components of a diet-based approach to management of Helicobacter infection. Antimicrob Agents Chemother 2003; 47:3240-6. 43. Bylka W, Matlawska I, Pilewski NA. Natural flavonoids as antimicrobial agents. JANA 2004; 7:24-31. 44. Kędzia A. Działanie Citroseptu na bakterie beztlenowe występujące w zakażeniach dróg oddechowych. Post Fitoter 2000; 1:11-14. 45. Krajewska-Kułak E, Niczyporuk W, Łukaszuk C i wsp. Ocena wpływu Citroseptu na wzrost grzybów drożdżopodobnych. Mik Lek 2001; 8:5-8. 46. Kędzia A. Aktywność Citroseptu (Cintamani) wobec grzybów drożdżopodobnych wyizolowanych z zakażeń jamy ustnej. Post Fitoter 2005; 1:2-6. 47. Vinda-Martos M, Ruiz-Navajas Y, Fernandez-Lopez J i wsp. Antifungal activity lemon ( Citrus lemon L.), mandarin ( Citrus reticulata L.), grapefruit ( Citrus paradisi L.) and orange ( Citrus sinensis L.) essential oils. Food Contr 2008; 19:1130-8. 48. Kędzia A. Działanie Citroseptu (Cintamani) na grzyby drożdżopodobne z rodzaju Candida wyizolowane z zakażeń dróg oddechowych. Mik Lek 2001; 8:1-4. 49. Wilson CL, Solar JM, El Ghaouth A i wsp. Rapid evaluation of plant extracts and Essentials oils for antifungal activity against Botrytis cinerea.Plant Dis 1997; 81:204-210. 50. Heggers JP, Cottingham J, Gusman J i wsp. The effectiveness of processed grapefruit-seed extract as an antibacterial agents: II. Mechanism of action and in vitro toxicity. J Altern Complement Med 2002; 8:333-40. 51. Reagor L, Gusman J, McCoy L i wsp. The effectiveness of processed grapefruit-seed extract as an antibacterial agent: I: An in vitro agar assay. J Altern Complement Med 2002; 8:325-32. 52. Akroun S, Satta D, Lalaoui K. Antimicrobial, antioxidant, cytotoxic activities and phytochemical screening of some Algerian oils. Eur J Sci Res 2009; 31:289-95. 53. Fuhr U. Drug interactions with grapefruit juice. Extent, probable mechanism and clinical revelance. Drug Saf 1998; 18:251-72. 54. Hollander AA, van Rooij J, Lentjes GW i wsp. The effect of grapefruit juice on cyclosporine and prednisolone mechanism in transplant patients. Clin Pharmacol Ther 1995; 57:318-24. 55. Pieniążek P, Karczewska E, Duda A i wsp. Association of Helicobacter pylori infection with coronary heart disease. J Physiol Pharmacol 1999; 50:743-51. 56. De Luis D, Laherera M, Cantin R i wsp. Association of Helicobacter pylori infection with cardiovascular and cerebrovascular disease in diabetic patients. Diabetes Care 1998; 21:1129-32.
