© Borgis - Nowa Pediatria 4/2010, s. 124-127
*Paweł Łaguna1, Maciej Trzaska2
Charakterystyka i podział rekombinowanych preparatów krzepnięcia zarejestrowanych w Polsce w leczeniu hemofilii A i B z uwzględnieniem nowej klasy czynnika uzyskiwanego z komórek ludzkich
Characteristics and generation of recombinant factor concentrates in the treatment of haemophilia A and B registered type of clotting factor derived from human cells
1Katedra i Klinika Pediatrii Hematologii i Onkologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Kierownik Katedry i Kliniki: prof. dr hab. n. med. Michał Matysiak
2Octapharma AG S.A. Przedstawicielstwo w Polsce
Summary
Developments in haemophilia treatment during last 30 years are an example of spectacular medical success. The introduction of new drugs in clinical practice and treatment of children, as well as regular prophylaxis, has made a significant improvement in patients quality of life. Progress has been observed not only in methods of treatment but also in factor concentrates. Lyophilised plazma-derived factors were followed by recombinant factors. New generations of these recombinant factors differed amongst themselves by amounts of plasma content. As a result, virological safety of rFVIII concentrates in replacement therapy in haemophilia. A patients has greatly improved and the risk of blood-borne pathogen transmission in these patients has virtually been abolished. Currently clinical studies are being performed on a new generation of recombinant products fully derived from human cells. This article reviews characteristics of different generations of recombinant factors VIII and IX registered in Poland.
WSTĘP
Wzrastająca ilość zakażeń wirusem HIV, która pod koniec lat 70. i na początku lat 80. dotknęła populację pacjentów z hemofilią, stała się impulsem do rozpoczęcia prac nad opracowaniem rekombinowanych czynników krzepnięcia (1, 2). Zakażenia wirusem HIV w tej grupie chorych były efektem stosowania głównie nisko oczyszczonych, osoczopochodnych czynników krzepnięcia, a także braku rutynowych testów wykrywających obecność wirusa HIV i innych patogenów mogących przenosić się przez krew i jej składniki (3).
W 1984 roku udało się po raz pierwszy sklonować gen kodujący białko czynnika VIII (4) i wprowadzić go do komórek jajowych chomika chińskiego (CHO – Chinese hamster ovary), co dało początek działaniom zmierzającym do produkcji rekombinowanych czynników krzepnięcia. Powtarzalny proces namnażania komórek odbywa się w bioreaktorach w kontrolowanych warunkach fizyko-chemicznych. Podział czynników rekombinowanych stosowanych w leczeniu hemofilii A i B na poszczególne klasy związany jest z technologią ich wytwarzania i uwzględnia stopień zawartości składników osoczopochodnych lub zwierzęcych. Wspólnym mianownikiem dotychczas zarejestrowanych w Polsce czynników rekombinowanych jest wykorzystanie do ich produkcji komórek zwierzęcych (jajniki i komórki nerki chomika).
Rekombinowane czynniki krzepnięcia I generacji
Preparaty te zostały wprowadzone do praktyki klinicznej w późnych latach 80. Przykładem takiego czynnika zarejestrowanego w Polsce jest Recombinate. Do jego wytwarzania używane są albuminy zarówno zwierzęce (proces hodowli komórkowej w bioreaktorze), jak i ludzkie (jako stabilizator gotowego leku). W biotechnologicznym procesie produkcji staranna selekcja zwierząt oraz rygorystyczne zasady oczyszczania ograniczają do minimum ryzyko przeniesienia czynników zakaźnych (5, 6). Albumina ludzka uzyskiwana jest z osocza ludzkiego metodą frakcjonowania Cohna. Proces produkcji tego czynnika zapewnia bezpieczeństwo chorym, o czym świadczy fakt, iż do tej pory nie jest znany ani jeden przypadek przeniesienia wirusa HIV, HBV i HCV tą drogą (7).
Tabela 1. Porównanie generacji czynników rekombinowanych.
| Generacja | Produkt | Linia komórkowa | Produkowane białko | Osoczowe lub zwierzęce składniki wykorzystywane do hodowli komórek | Stabilizator | Technologia oczyszczania i inaktywacji wirusów | Zarejestrowane w Polsce wskazania do stosowania |
| I generacja | Recombinate (12) | CHO | Czynnik VIII | Tak | Albumina ludzka | Chromatografia immunoabsorbcyjna; Nanofiltracja; Chromatografia jonowymienna (kationowa i anionowa) | Leczenie i profilaktyka krwawień u chorych na hemofilię A (wrodzony niedobór czynnika VIII) |
| II generacja | Kogenate (13) | BHK | Czynnik VIII | Tak | Sacharoza, Polisorbat 80 | Chromatografia immunoabsorbcyjna; Nanofiltracja; Chromatografia jonowymienna (kationowa i anionowa); Metoda solvent/detergent | Leczenie i profilaktyka krwawień u chorych na hemofilię A (wrodzony niedobór czynnika VIII) |
| III generacja | Advate (14) | CHO | Czynnik VIII | Nie | Mannitol, Polisorbat 80 | Chromatografia immunoabsorbcyjna; Nanofiltracja; Chromatografia jonowymienna (kationowa i anionowa) | Leczenie i profilaktyka krwawień u pacjentów z hemofilią A (wrodzony niedobór czynnika VIII) |
| Refacto AF (15) | CHO | Czynnik VIII pozbawiony domeny B | Nie | Sacharoza, Polisorbat 80 | Chromatografia jonowymienna; Metoda solvent/detergent; Chromatografia immunoabsorbcyjna z wykorzystaniem syntetycznego ligandu; Nanofiltracja | Leczenie i profilaktyka krwawień u pacjentów z hemofilią A (wrodzony niedobór czynnika VIII) |
| BeneFIX (16) | CHO | Czynnik IX | Nie | Sacharoza, Polisorbat 80 | Chromatografia jonowymienna; Metoda solvent/detergent; Nanofiltracja | Leczenie i zapobieganie krwawieniom u pacjentów z hemofilią B (wrodzony niedobór czynnika IX) |
| |
Wskazania w trakcie badań
|
| IV generacja | Human-cl rhFVIII (19) | HEK 293F | Czynnik VIII pozbawiony domeny B | Nie | | Metoda solvent/detergent; Nanofiltracja (Planova 20) | Leczenie i profilaktyka krwawień u pacjentów z hemofilią A (wrodzony niedobór czynnika VIII). Profilaktyka krwawień po zabiegach chirurgicznych |
Rekombinowane czynniki krzepnięcia II generacji
Proces produkcji tej grupy czynników zbliżony jest do metody uzyskania czynników I generacji. W stosunku do niej wyeliminowano zawartość albuminy ludzkiej w gotowym produkcie. Albumina ludzka została zastąpiona sacharozą, co wpływa na podwyższenie bezpieczeństwa mikrobiologicznego gotowego leku (8). Przykładem tej klasy czynnika krzepnięcia zarejestrowanego w Polsce jest Kogenate.
Rekombinowane czynniki krzepnięcia III generacji
W porównaniu do poprzedniej klasy czynników, po raz kolejny poprawiono margines bezpieczeństwa przed potencjalnymi zakażeniami patogenami. Z całego etapu przygotowania, produkcji i formulacji czynnika wyeliminowano dodatek jakichkolwiek komponentów osoczopochodnych zarówno ludzkich, jak i zwierzęcych (9, 10). Reprezentantem tej klasy czynników krzepnięcia zarejestrowanego w Polsce jest na przykład Refacto AF.
Rekombinowane czynniki krzepnięcia IV generacji
Rekombinowane czynniki krzepnięcia IV generacji stanowią zupełnie nową klasę preparatów będącą obecnie w trakcie badań klinicznych w wielu krajach, w tym w Polsce. Rekombinowany czynnik VIII IV generacji pozbawiony domeny B, jako pierwszy na świecie uzyskiwany jest z komórek ludzkich (Human-cl rhFVIII). Medium hodowlane stanowią komórki HEK 293F (Human Embrionic Kidney). Komórki te pochodzą z embrionalnej tkanki nerki ludzkiej. W celu uzyskania nieśmiertelnych klonów komórki te zmodyfikowano genami pochodzącymi z adenowirusów. Następnym etapem syntezy była transfekcja z wykorzystaniem ludzkiego cDNA kodującego wytwarzanie czynnika VIII. W drodze selekcji, do dalszej hodowli wybrano klon oznaczony numerem 293. Jest on przystosowany do trwałego wytwarzania ludzkiego czynnika krzepnięcia VIII oraz do wzrostu na pożywkach wolnych od dodatków komponentów osoczopochodnych lub zwierzęcych, tzw. serum free (F). Jako substraty wzrostowe służą białka pochodzenia roślinnego (tzw. peptony) będące głównie źródłem związków azotowych oraz rekombinowana insulina ludzka (11).
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Pipe SW: Implication of emerging pathogens in the management of haemophilia. Haemophilia 2006; 12 (Suppl 1): 1-2. 2. Arnold DM et al.: Mortality Rates and Causes of Death among all HIV – positive individuals with Heamophilia in Canada over 21 Years of Follow-up. Blood 2006; vol. 108 no 2. 3. Evatt B: Infectious Disease in the Blood Supply and the Public Health Response. Semin Hematol 43 (suppl 3): S4-S9, 2006. 4. Toole JJ et al.: Molecular cloning of a cDNA encoding human antihaemophilic factor. Nature 1984; 312 (5992): 342-347. 5. Koplove HM: Cell Culture and Purification Process – Purity and Safety Testing. Recombinate Technology Issues, Springer-Verlag 1994, USA. 6. Kaufman, et al.: Synthesis, Processing, and Secretion of Recombinant Human Factor VIII Expressed in Mammalian Cells. The Journal of Biological Chemistry May 5 1988; Vol. 236, No. 13: pp. 6352-6362, USA. 7. Tabor E: The epidemiology of virus transmission by plasma derivatives: clinical studies verifying the lack of transmission of hepatitis B and C viruses and HIV type 1. Transfusion 1999, Volume 39, p. 1160-8. 8. Lusher JM, Scharrer I: Evolution of recombinant factor VIII safety: Kogenate and Kogenate FS/Bayer. Int J Hematol 2009; 90 (4): 446-454. 9. Pipe S: Antihemophilic factor (recombinant) plasma/albumin-free method for the management and prevention of bleeding episodes in patients with hemophilia A. Biologics 2009; 3: 117-125. 10. Blanchette VS et al.: For the rAHF-PFM Clinical Study Group. Plasma and albumin-free recombinant factor VIII: pharmacokinetics, efficacy and safety in previously treated pediatric patients. J Thromb Haemost 2008; 6: 1319-26. 11. Symposium ?From human to humans – Introducing the first recombinant human F VIII product produced from a human cell line? at the International Society on Thrombosis and Haemostasis (ISTH) Congress in Boston, Massachusetts, USA, July 15, 2009. Sponsored by Octapharma AG, Lachen, Switzerland. 12. http://www.baxter.com.pl/downloads/charakterystyki/BioScience/Recombinate_250_IU.pdf (Recombinate – Sprawdzono dnia 10.11.2010). 13. http://www.ema.europa.eu/docs/pl_PL/document_library/EPAR__Product_Information/human/000275/WC500044445.pdf (Kogenate – Sprawdzono dnia 10.11.2010). 14. http://www.ema.europa.eu/docs/pl_PL/document_library/EPAR_Product_Information/human/000520/WC500022467.pdf (Advate – Sprawdzono dnia 10.11.2010). 15. http://www.ema.europa.eu/docs/pl_PL/document_library/EPAR__Product_Information/human/000232/WC500049008.pdf (Refacto AF – Sprawdzono dnia 10.11.2010). 16. http://www.ema.europa.eu/docs/pl_PL/document_library/EPAR__Product_Information/human/000139/WC500020390.pdf (BeneFIX – Sprawdzono dnia 10.11.2010). 17. Sandberg H, Ramström M, Stenlund Pet al.: Product Characteristic of Human Cell Line Recombinant Factor VIII, (Human-cl rhFVIII). Poster presented at WFH, Buenos Aires 2010. 18. Leyte et al.: J Biol. Chem., vol 266, 740-746, 1991. 19. Zozulya N et al.: Pharmacokinetic, Efficacy and Safety Data of the First Recombinant F VIII From a Human Cell Line. 20. Kobayashi T, Ezzelarab M: Curr Opin Organ Transplant 2006; 11: 154-9. 21. Gringeri A et al.: Cost of care and quality of life for patients with hemophilia complicated by inhibitors: the COCIS Study Group. Blood 2003; 102: 2358-63. 22. Iorio A et al.: Rate of inhibitor development in previously untreated hemophilia A patients treated with plasma-derived or recombinant factor VIII concentrates: a systematic review. J Thromb Haemost 2010; 8: 1256-65. 23. Gouw SC et al.: Recombinant vs. plas – ma-derived factor VIII products and the development of inhibitors in pre-viously untreated patients with severe hemophilia A: the CANAL cohort study. Blood 2007; 109: 4693-4697. 24. Zdziarska J et al.: Właściwości lecznicze i bezpieczeństwo stosowania rekombinowanych preparatów czynników VIII i IX krzepnięcia. Polskie Archiwum Medycyny Wewnętrznej 2009; Vol. 119 (6). 25. Franchini M, Lippi G: Recombinant Factors VIII Concentrates. Seminars in Thrombosis and Hemostasis 2010; Vol. 36, N. 5. 26. Kreuz W et al.: Full-length sucrose-formulated recombinant factor VIII for treatment of previously untreated or minimally treated young children with severe haemophilia A: results of an international clinical investigation. Thromb Haemost 2005; 93: 457-467. 27. Rothschild C et al.: French previously untreated patients with severe hemophilia A after exposure to recombinant factor VIII: incidence of inhibitor and evaluation of immune tolerance. Thromb Haemost 1998; 80: 779-83. 28. Goudemand J et al.: Influence of the type of factor VIII concentrate on the incidence of factor VIII inhibitors in previously untreated patients with severe hemophilia A. Blood 2006; 107: 46-51. 29. Mannucci PM et al.: Factor VIII products and inhibitor development: the SIPPET study (survey of inhibitors in plasma-product exposed toddlers). Haemophilia (2007); 13 (Suppl. 5), 65-68. 30. Chalmers EA et al.: Early factor VIII exposure and subsequent inhibitor development in children with severe haemophilia A. Haemophilia 2007; 13: 149-55. 31. Association of Hemophilia Clinic Directors of Canada. Clinical Practice Guidelines. Hemophilia and von Willebrand disease. CMAJ 1995; 153: 147-157. 32. MASAC recommendations concerning the treatment of hemophilia and other bleeding disorders, revised October 2006 (Document #177), National Hemophilia Foundation. 33. Batlle J et al.: Consensus opinion for the selection and use of therapeutic products for the treatment of hemophilia in Spain. Blood Coagul Fibrinolysis 2008; 19: 333-340. 34. Windyga J et al.: Polskie zalecenia postępowania we wrodzonych skazach krwotocznych na tle niedoboru czynników krzepnięcia. Część I: Zasady postępowania w hemofilii A i B. Acta Haematol Pol 2008; 39: 537-564. 35. Burstyn DG: Contamination of genetically engineered Chinese hamster ovary cells. Dev Biol Stand 1996; 88: 199-203. 36. Minor PD: Are recombinant products really risk free? Haemophilia 2001; 7: 114-116. 37. EMEA statement: Doc. Ref. EMEA/510766/2009. 38. http://www.nfz.gov.pl/new/index.php?katnr=3&dzialnr=12&artnr=4075 Sprawdzono dnia 10.11.2010.
