Streszczenie
Od czasu pierwszych zakończonych sukcesem prób zastosowania techniki laparoskopowej w chirurgii kolorektalnej mija 20 lat. W miarę nabywania doświadczeń laparoskopia stosowana była coraz chętniej, przez coraz większą grupę chirurgów i w coraz szerszych wskazaniach. Wykazano, że jej zastosowanie u pacjentów z nieswoistymi chorobami zapalnymi jelit daje wyniki nie gorsze, a w niektórych aspektach nawet znamiennie lepsze w porównaniu do operacji otwartych. Dotyczy to szybszego powrotu funkcji przewodu pokarmowego, krótszego czasu hospitalizacji oraz szybszego powrotu do pełnej aktywności, a przede wszystkim mniejszej częstości powikłań w postaci niedrożności zrostowej oraz lepszego efektu kosmetycznego. Te ostatnie elementy wydają się mieć szczególnie duże znaczenie w grupie pacjentów z nieswoistymi chorobami jelit – ludzi młodych, często jeszcze w wieku rozwojowym, którzy w dużym odsetku narażeni są w ciągu swojego życia na ryzyko kolejnych dużych operacji brzusznych.
Istnieją jednak również niekorzystne aspekty zastosowania laparoskopii w chirurgii nieswoistych chorób zapalnych jelit, jak chociażby wydłużony czas operacji, kosztowne instrumentarium czy konieczność posiadania zaawansowanych umiejętności technicznych i uwzględnienia krzywej uczenia. Ta, z założenia wymagająca procedura, staje się jeszcze trudniejsza u pacjentów z rozległymi zmianami zapalnymi w przebiegu choroby Crohna czy wrzodziejącego zapalenia jelita grubego.
Artykuł jest próbą przeglądu dostępnego piśmiennictwa z ostatniego dwudziestolecia i opartej na faktach analizy wszystkich argumentów za zastosowaniem techniki laparoskopowej w chirurgii nieswoistych chorób zapalnych jelit.

Summary
Since the first reported successful series of laparoscopic colorectal surgeries twenty years ago, laparoscopy was willingly used by increasing number of surgeons in numbers of indications. It has been showed that laparoscopy for inflammatory bowel disease (IBD) yields comparable or, in some aspects, better results in comparison to open surgery. It concerns: quicker return of gastrointestinal functions, shorter postoperative hospital stay, faster recovery and, in particular, reduced rate of postoperative bowel obstruction and superior cosmesis. The two last elements seem to be particularly important in IBD patients – very young people and very often requiring more than one surgical procedure during their lifetime.
However, some disadvantages of laparoscopy in inflammatory bowel disease still exist. Procedure requires longer operative time, expensive endo-stapling devices, advanced technical expertise and learning curve prior to improvement in outcome. The substantially demanding procedure of laparoscopic bowel surgery is even more challenging in IBD patient.
In present article authors try to review current concepts and controversies in laparoscopic surgery of patients with inflammatory bowel disease.