© Borgis - Nowa Stomatologia 2/2011, s. 81-86
*Sylwia Małgorzata Słotwińska1, Anna Maria Wasilewska1, Robert Słotwiński2, 3, Marzanna Zaleska3
Przewlekłe zapalenie przyzębia a inhibitory cytokin
The chronic periodontitis and cytokine inhibitors
1Zakład Stomatologii Zachowawczej, Warszawski Uniwersytet Medyczny
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. n. med. Elżbieta Jodkowska
2Zakład Immunologii i Żywienia, Warszawski Uniwersytet Medyczny
Kierownik Zakładu: prof. zw. dr hab. med. Robert Słotwiński
3Zespół Kliniczno-Badawczy Chirurgii Transplantacyjnej, Instytut Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej Polskiej Akademii Nauk
Kierownik Zespołu: prof. dr hab. n. med. Marek Durlik
Summary
Research focused on IL-1 and TNF-α and their inhibitors may be of significant value in diagnosing and assessing progression of periodontal diseases. The aim of this study was to assess occurrence of interleukin-1 receptor antagonist (IL-1Ra) and soluble tumor necrosis factor receptor (sTNF RI) in patients with chronic periodontitis as well as establish significant relationships between the cytokine inhibitors assessed and parameters of clinical periodontal condition. The correlation between IL-1Ra saliva concentration and plaque index, bleeding on probing and clinical attachment level has been found in the chronic periodontitis (p < 0.05). It suggest there is a link between IL-1Ra and the chronic periodontitis.
WSTĘP
Przewlekłe zapalenie przyzębia jest związane przede wszystkim z występowaniem biofilmu bakteryjnego. Czynnikiem inicjującym reakcję immunologiczno-zapalną odpowiedzialną za destrukcję tkanek przyzębia są bakterie Gram-ujemne izolowane głównie z kieszonek przyzębnych. Odpowiedź immunologiczna gospodarza w obrębie jamy ustnej sprowadza się do wytworzenia mechanizmów odporności prowadzących do eliminacji antygenu. Migracja komórek układu odpornościowego w środowisku zapalnym odbywa się przy udziale cytokin – glikoproteinowych przekaźników sygnału, które łączą się z odpowiednim zewnątrzbłonowym receptorem na komórce docelowej. Receptory są swoiste dla wiązania tylko jednej cytokiny. Ekspresja białek receptorowych stymulowanych cytokinami poprzedza najczęściej odpowiednie mechanizmy efektorowe komórek docelowych do zwalczania patogenów. Cytokiny uczestnicząc w komunikacji między układem immunologicznym i reakcją zapalną, wykazują głównie działanie lokalne. Wykazano kluczowy udział IL-1, IL-4, IL-6, IL-8 i TNF-α w indukcji i modulacji mechanizmów efektorowych w patogenezie zapaleń przyzębia (1-4). Badania IL-1 i TNF-α oraz ich inhibitorów mogą mieć istotną wartość w diagnozowniu i ocenie postępu choroby przyzębia.
CEL PRACY
Celem prezentowanej pracy było zbadanie występowania w ślinie antagonisty receptora interleukiny pierwszej (IL-1Ra) i rozpuszczalnego receptora czynnika martwicy nowotworu (sTNF RI) u pacjentów z przewlekłym zapaleniem przyzębia oraz ustalenie istotnych zależności pomiędzy ocenianymi inhibitorami cytokin a parametrami stanu klinicznego przyzębia.
MATERIAŁ I METODY
Badaniami objęto 160 osób w wieku 18-55 lat, w tym 115 osób z przewlekłym zapaleniem przyzębia w wieku 19-55 lat i 45 osób w wieku 18-43 lat z klinicznie zdrowym przyzębiem. Do badań kwalifikowano osoby bez chorób ogólnoustrojowych, niepalące i nieprzyjmujące leków modulujących mikroflorę oraz odpowiedź immunologiczno-zapalną. W badaniu klinicznym oceniano głębokość kieszonki PD (ang. pocketh depth), położenie przyczepu łącznotkankowego CAL (ang. clinical attachment level), odsetek powierzchni zębowych z płytką % PL, krwawienie podczas zgłębnikowania (ang. bleeding on probing), % BOP. Do badań immunologicznych pobierano 2 ml mieszanej, niestymulowanej śliny, dwie godziny po śniadaniu. Materiał następnie zamrażano i przechowywano w temperaturze -70° C do czasu badania laboratoryjnego. Stężenie w ślinie wybranych inhibitorów cytokin oznaczano metodą ELISA (Quantikine, R&D System). Przed wykonaniem testów sprawdzano specyficzność reakcji. W analizie statystycznej wykorzystano test U Mann-Whitney oraz test korelacji Pearsona.
WYNIKI
Wyniki badań klinicznych
Analiza wyników badań klinicznych stanu higieny jamy ustnej, stanu dziąseł oraz stanu przyzębia w grupie osób z przewlekłym zapaleniem przyzębia i w grupie kontrolnej wykazała różnice istotne statystycznie (p < 0,001) pomiędzy badanymi grupami pacjentów (ryc. 1-4). Obecność bakteryjnej płytki nazębnej stwierdzono u wszystkich pacjentów z przewlekłym zapaleniem przyzębia oraz u większości osób z grupy kontrolnej. Średnia wartość odsetkowego wskaźnika płytki (% PL) wyniosła 59,97% (± 26,67%) u pacjentów z przewlekłym zapaleniem przyzębia oraz 6,82% (± 4,71%) u pacjentów z grupy kontrolnej. Wskaźnik krwawienia z kieszonek dziąsłowych (% BOP) wyniósł 45,50% (± 19,72%) dla pacjentów z przewlekłym zapaleniem przyzębia oraz 0,18% (± 0,75%) dla osób z grupy kontrolnej. Średnia wartość głębokości kieszonek przyzębnych (PD) wyniosła 4,27 (± 0,75) w grupie pacjentów z przewlekłym zapaleniem przyzębia oraz 0,90 (± 0,25) dla osób z grupy kontrolnej. Średnia wartość klinicznego położenia przyczepu łącznotkankowego (CAL) wyniosła 4,48 (± 1,00) w grupie pacjentów z przewlekłym zapaleniem przyzębia oraz 0,81 (± 0,24) dla osób z grupy kontrolnej.
Ryc. 1. Średnia wartość wskaźnika płytki dla pacjentów z przewlekłym zapaleniem przyzębia i w grupie kontrolnej.
* – różnica znamienna statystycznie w porównaniu z grupą kontrolną (p < 0,0001)
Ryc. 2. Średnia wartość wskaźnika krwawienia dla pacjentów z przewlekłym zapaleniem przyzębia i w grupie kontrolnej.
* – różnica znamienna statystycznie w porównaniu z grupą kontrolną (p < 0,0001)
Ryc. 3. Średnia wartość głębokości kieszonek przyzębnych dla pacjentów z przewlekłym zapaleniem przyzębia i w grupie kontrolnej.
* – różnica znamienna statystycznie w porównaniu z grupą kontrolną (p < 0,0001)
Ryc. 4. Średnia wartość klinicznego położenia przyczepu łącznotkankowego dla pacjentów z przewlekłym zapaleniem przyzębia i w grupie kontrolnej.
* – różnica znamienna statystycznie w porównaniu z grupą kontrolną (p < 0,0001)
Wyniki badań immunologicznych
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Haake SK, Nissengard RJ, Newman MG, Miyasaki KT: Microbial Interactions with the Host in Periodontal Diseases. Clinical Periodontology 2000; 8, 132. 2. Dinarello ChA: Induction of Interleukin-1 and Interleukin-1 Receptor Antagonist. Seminars in Oncology 1997; 24, 3 (suppl 9), 59-93. 3. Davies DR, Wlodawer A: Cytokines and their receptor complexes. FASEB J 1995; 9, 50-56. 4. Gemmell E, Roderick I, Seymour M, Seymour G: Cytokines and prostaglandins in immune homeostasis and tissue destruction. Periodontology 2000; 1997, 14, 112. 5. Griffiths G, Wilton J, Curtis M et al.: Detection of high-risk groups and individuals for periodontal diseases. Clinical assesssment of the periodontium. J Clin Periodont 1998; 15, 403-410. 6. Lang NP, Brägger U: Periodontal diagnosis in the 1990s. J Clin Periodont 1991; 18, 370-379. 7. Brown LJ, Loe H: Prevalence, extent, severity and progression of periodontal disease. Periodontology 2000; 1993, 2: 57-71. 8. Chapple ILC: Periodontal disease diagnosis: current status and future developments. J Dent 1997; 25, 1: 3-15. 9. Kabashima H, Nagata K, Hashiguchi I et al.: Interleukin-1 receptor antagonist and interleukin-4 in gingival crevicular fluid of patients with inflammatory periodontal disease. J Oral Path Med 1996; 25, 449-455. 10. Holmlund A, Hanstrom L, Lerner UH: Bone resorbing activity and cytokine levels in gingival crevicular fluid before and after treatment of periodontal disease. J Clin Periodontol 2004; 31, 6: 475-482. 11. Rasmussen L, Hanstrom L, Lerner UH: Characterization of bone resorbing activity in gingival crevicular fluid from patient with periodontitis. J Clin Periodontol 2000; 27, 1: 41-52. 12. Nishihara T, Ohsaki Y, Ueda N et al.: Mouse Interleukin-1 Receptor Antagonist Induced by Actinobacillus Actinomycetemcomitans lipopolysaccharide Blocks the Effects of Interleukin-1 on Bone Resorption and Osteoclast Like Cell Formation. Infect Immun 1994; 62, 2: 390-397. 13. Oates TW, Graves DT, Cochran DL: Clinical, radiographic and biochemical assessment of IL-1/TNF-α antagonist inhibition of bone loss in experimental periodontitis. J Clin Periodont 2002; 29, 2: 137-143. 14. Delima AJ, Oates T, Assuma R et al.: Soluble antagonists to interleukin-1 (IL-1) and tumor necrosis factor (TNF) inhibits loss of tissue attachment in experimental periodontitis. J Clin Periodontol 2001; 28, 233-240. 15. Ishihara Y, Nishihara T, Kuroyanagi T: Gingival crevicular interleukin-1 and interleukin-1 receptor antagonist levels in periodontally healthy and diseased sites. J Periodont Res 1997; 32, 6: 524-529. 16. Rawlinson A, Dalati MHN, Rahman S et al.: Interleukin-1 and IL-1 receptor antagonist in gingival crevicular fluid. J Clin Periodont 2000; 27, 10: 738-743. 17. Rawlinson A, Grummitt JM, Walsh TF, Ian Douglas CW: Interleukin-1 and receptor antagonist levels in gingival crevicular fluid in heavy smokers versus non-smokers. J Clin Periodontol 2003; 30, 1: 42-48. 18. Waschul B, Herforth A, Stiller-Winkler R et al.: Effect of plaque, psychological stress and gender on crevicular IL-1β and IL-1 ra secretion. J Clin Periodontol 2003; 30, 238-248. 19. Fletcher J, Reddi K, Poole S et al.: Interactions between periodontopathogenic bacteria and cytokines. J Periodont Res 1997; 32, 200-205. 20. Yoshinari N, Kawase H, Mitani A et al.: Effects of scaling and root planing on the amounts of interleukin-1 and interleukin-1 receptor antagonist and the mRNA expression of interleukin-1β in gingival crevicular fluid and gingival tissues. J Periodontal Res 2004; 39, 158-167. 21. Lilic D, Cant AJ, Abinum M et al.: Chronic mucocutneous candidiasis. I. Altered antigen-stimulated IL-2, IL-4, IL-6 and interferon-gamma (INF-gamma) production. Clin Exp Immunol 1996; 105, 205-212. 22. Lantz M, Bjönberg F, Olsson I, Richter J: Adherence of Neutrophils Induces Release of Soluble Tumor Necrosis Factor Receptor Forms. J Immunol 1994; 152, 1362-1369. 23. McFarlane CG, Reynolds JJ, Meikle MC: The release of interleukin-1β, tumor necrosis factor-α and interferon-γ by cultured peripheral blood mononuclear cells from patients with periodontitis. J Periodont Res 1990; 25, 207-214. 24. Tervahartiala T et al.: Tumor necrosis factor-α and its receptors, p-55 and p75 in gingival of adult periodontitis. J Dent Res 2001; 80, 6: 1535-1539.
