Streszczenie
Wstęp:
Początki hiperbarycznej terapii tlenowej (HBO) w Centrum Leczenia Oparzeń sięgają kwietnia 2002 roku, kiedy to uruchomiono pierwszą komorę jednomiejscową. Pierwsze zabiegi wykonano u oparzonych górników po wypadku spowodowanym wybuchem metanu. Pod koniec 2003 roku uruchomiono drugą komorę jednomiejscową, a w maju 2006 roku otwarto Pracownię Hiperbarii Tlenowej wyposażoną w komorę wielomiejscową. Terapię HBO podejmuje się na podstawie wskazań Europejskiego Komitetu Medycyny Hiperbarycznej oraz listy procedur zatwierdzonych przez NFZ.
Cel pracy:
Celem pracy jest przedstawienie własnych doświadczeń w zastosowaniu HBO w Centrum Leczenia Oparzeń w latach 2002-2006.
Materiał i metody:
Materiał stanowi 391 chorych w tym 103 kobiety i 298 mężczyzn w wieku od 10 miesięcy do 86 lat, u których wykonano 5172 zabiegi hyperbarii tlenowej. Leczeniu w komorze poddano chorych z oparzeniami termicznymi, elektrycznymi, odmrożeniami, owrzodzeniami troficznymi, odleżynami, zgorzelą gazową klostridialną i nieklostridialną, ropowicą skóry i tkanki podskórnej, stopą cukrzycową, zespołami zmiażdżenia i pourazową martwicą tkanek miękkich, nagłą głuchotą, zapaleniem kości i szpiku, zatruciem tlenkiem węgla, zakażeniem beztlenowcami loży po nefrektomii, nagłą głuchotą, chorobą Bűrgera, martwicą poradiacyjną tkanek miękkich klatki piersiowej, poradiacyjnym uszkodzeniem pęcherza moczowego oraz guzkowym zapaleniem tętnic. Przeprowadzono analizę materiału klinicznego w oparciu o rozpoznania, przeanalizowano uzyskane wyniki, które porównano z grupą chorych leczonych w tym samym okresie, z tego samego powodu, bez udziału HBO.
Wyniki:
1. W grupie chorych z oparzeniami skrócono czas oczyszczania rany oparzeniowej oraz tym samym hospitalizacji.
2. Zredukowano ryzyko wystąpienia ostrej niewydolności oddechowej w oparzeniu dróg oddechowych.
3. Skrócono czas hospitalizacji pacjentów z owrzodzeniami troficznymi przygotowując ich do operacji z zastosowaniem HBO przed hospitalizacją. Zmniejszono ilość.
4. Koniecznych reoperacji.
5. Ograniczono zakres amputacji w zespołach stopy cukrzycowej redukując równocześnie objawy infekcji w ranie.
6. W przypadkach głębokiej infekcji tkanek miękkich (zespoły zmiażdżenia, zgorzel gazowa) również ograniczono szybko strefę infekcji.
7. W zatruciu CO uzyskano wielokrotnie szybszą (do 8 razy) eliminację HbCO.
8. Uzyskano znaczącą poprawę słuchu w zespole SSHL (Sudden Sensoneurinal Hearing Loss).
Dyskusja:
Istnieje wiele wskazań do zastosowania HBO w klinice, zarówno podstawowych jak i uzupełniających inne formy terapii. W każdym przypadku dążymy do zwiększania gradientu prężności tlenu pomiędzy tkanką zdrową i objętą procesem chorobowym. Uzyskujemy dzięki temu aktywizację procesów naprawczych w ranie, które są upośledzone z powodu niskiej dostępności tlenu. Dzięki temu dochodzi do szybszego oczyszczania się i tym samym gojenia rany. Tlen hiperbaryczny wywierając działanie bakteriobójcze i bakteriostatyczne przyczynia się też do ograniczenia infekcji w ranach, a w niektórych przypadkach (zespół stopy cukrzycowej, zgorzel gazowa, zespół zmiażdżenia) umożliwia ograniczenie zakresu ewentualnych amputacji. W wypadku schorzeń rzadziej poddawanych terapii HBO (migrenowe bóle głowy, zespoły reperfuzyjne, choroby skóry, udary mózgu) mała ilość pacjentów poddanych tej terapii nie upoważnia do uogólnień, jednakże wskazuje się na potencjalne możliwości terapeutyczne HBO jako wspomagania leczenia chirurgicznego i antybiotykoterapii.
Wnioski:
Możliwości HBO są wciąż nie do końca poznane. Nasze pierwsze doświadczenia wskazują na jej dużą skuteczność jako środka wspomagającego zasadnicze procedury chirurgiczne oraz antybiotykoterapię we wszystkich chorobach spowodowanych infekcją, ostrym i przewlekłym niedotlenieniem (niedokrwieniem) tkanek.