Liszaj płaski jamy ustnej występuje u 1-2% populacji, znacznie częściej u kobiet w wieku średnim, pomiędzy 50. i 60. rokiem życia. Choroba ta ma tendencję do przechodzenia w formę nowotworową. Etiologia liszaja płaskiego nie jest znana, ale powszechnie uważa się, że ma ona podłoże immunologiczne.

Portulaka siewna (Portulacca sativa Haw., syn. P. oleracea L.) jest powszechnie występującą rośliną, zawierającą liczne substancje biologicznie aktywne, m.in. kwasy tłuszczowe omega-3, związki mineralne, β-karoten, melatoninę oraz witaminy A, C i E. Jest cenioną rośliną leczniczą o działaniu przeciwzapalnym, przeciwwrzodowym, przeciwutleniającym i przeciwdrobnoustrojowym.

W badaniach użyto ziela P. sativa zebranego w Iranie. Surowiec stabilizowano wrzącym etanolem, a następnie ekstrahowano 80% etanolem i zagęszczono. Ekstrakt granulowano z laktozą i rozsypywano do kapsułek w ilości 235 mg.

Badaniami objęto 37 pacjentów z liszajem płaskim jamy ustnej, w tym 21 kobiet i 16 mężczyzn. Pacjenci byli wcześniej bezskutecznie leczeni preparatami immunosupresyjnymi i immunoregulacyjnymi z użyciem form ogólnoustrojowych i miejscowych. Przeprowadzono badania randomizowane, z podwójnie ślepą próbą i kontrolowane placebo. Pacjenci zostali podzieleni na dwie grupy: badaną (20 osób) i kontrolną (17 osób). Grupa badana otrzymywała raz dziennie 1 kapsułkę z ekstraktem etanolowym z ziela P. sativa, grupa kontrolna otrzymywała placebo. Leczenie prowadzono przez 6 miesięcy. Niezależnie od tego wszyscy pacjenci leczeni byli równocześnie preparatami konwencjonalnymi.

Wyniki przeprowadzonych badań klinicznych były bardzo korzystne. Stan zdrowia 17 pacjentów (81,0%) leczonych ekstraktem etanolowym z P. sativa uległ wyraźnej poprawie, w tym 12 pacjentów (57,1%) można było uznać za całkowicie wyleczonych. W grupie kontrolnej tylko 3 osoby (17,6%) doznały niewielkiej poprawy zdrowia. Pozostałe 14 osób (82,4%) w trakcie leczenia konwencjonalnego nadal uznano za chore z powodu opisywanej choroby.

Autorzy uznali uzyskane wyniki za bardzo obiecujące i stanowiące dużą nadzieję dla osób chorych na liszaj płaski jamy ustnej, tym bardziej, że w trakcie leczenia nie obserwowano działania ubocznego ze strony stosowanego leku. Wymagane są jednak dalsze badania kliniczne z udziałem większej liczby pacjentów.