© Borgis - Nowa Medycyna 2/2011, s. 28-30
*Ewa Telka
Możliwości zachowania płodności u chorych po leczeniu onkologicznym
The possibility of preserving fertility in cancer patients after oncologic treatment
Zakład Radioterapii, Centrum Onkologii – Instytut im. M. Skłodowskiej-Curie, Oddział w Gliwicach
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. med. Leszek Miszczyk
Summary
The oncological treatment carries the risk of loss of fertility, especially in young women who are in the reproductive period. The term oncofertility means to preserve or safeguard fertility in cancer patients. This applies not only to women in reproductive period, which must undergo oncologcial treatment which can cause problems or even the end of the reproductive process. This problem observes in men who are treated with testicular cancer, prostate, or lymphoma. The techniques ART (Assisted Reproductive Technologies), IVF (in vitro fertilization) and IVM (oocytes matured in vitro), freezing of embryos, oocytes vitrification, freezing fragments of the ovary and the donation of ova and embryos from other women.
Leczenie onkologiczne wiąże się z ryzykiem utraty płodności, szczególnie u kobiet w wieku rozrodczym. Zagadnienie to jest coraz częściej omawianym problemem w onkologii. W literaturze spotykamy się często z terminem „oncofertility”, czyli zachowanie lub zabezpieczenie płodności u pacjentek onkologicznych (oncofertility preservation in oncologic patients). Dotyczy to nie tylko pacjentek w wieku rozrodczym, które muszą poddać się leczeniu onkologicznemu, co może powodować zaburzenia lub nawet zakończenie procesu reprodukcyjnego, ale również mężczyzn po leczeniu wielu nowotworów (rak jądra, prostaty, chłoniaki).
Zachowanie płodności u mężczyzn jest jednak znacznie prostsze i problem ten jest rozwiązany od wielu lat. Łatwość uzyskania nasienia, znane sposoby jego kriokonserwacji oraz dobre wyniki leczenia technikami wspomaganego rozrodu (ART) z wykorzystaniem mrożonego nasienia spowodowały, że problem ten jest od dawna rozwiązany w sposób zadowalający.
U kobiet, u których zwykle nagle zachodzi konieczność wdrożenia leczenia mogącego zaburzyć lub zakończyć procesy reprodukcyjne, ma miejsce odmienna sytuacja. Najważniejszym i pierwszoplanowym problemem jest niewątpliwie leczenie onkologiczne, które wiąże się z wieloma wątpliwościami dotyczącymi skuteczności takiego leczenia, szansą na wyleczenie, jak i na dalsze życie.
W ostatnim czasie zauważa się istotne przesunięcie okresu macierzyństwa na późniejsze lata, zbliżając się jednocześnie do granicy wieku, w którym wzrasta ryzyko chorób onkologicznych. Mimo dużego postępu jaki dokonał się w dziedzinie onkologii, transplantologii i hematologii, dając możliwość uzyskania remisji w około 90% procesów nowotworowych, niektóre schematy leczenia systemowego powodują trwałą niewydolność jajników praktycznie u wszystkich kobiet. W przypadku wielu mniej agresywnych terapii ryzyko przedwczesnej menopauzy, jak i wygaśnięcia czynności jajników wzrasta wielokrotnie. Często problem leczenia onkologicznego dotyka młodych i bardzo młodych kobiet, które nie podjęły jeszcze decyzji o macierzyństwie.
Należy zadać sobie pytania, u jakich kobiet możemy podjąć kroki w kierunku zachowania płodności, jakie są obecnie możliwości, czy i komu możemy pomóc?
W świetle obecnej wiedzy możemy wyróżnić kilka grup pacjentek, kandydatek do strategii zachowania płodności. Do nich należą: chore przed radioterapią i chemioterapią z przyczyn onkologicznych, chore zagrożone przedwczesną menopauzą, chore z licznymi schorzeniami nieonkologicznymi wymagające leczenia operacyjnego (guzy łagodne, zapalne i graniczne jajników, endometrioza), chore z SM, chorobami autoimmunologicznymi i zespołem Turnera oraz chore pragnące odłożyć macierzyństwo na dalsze lata.
Najliczniejszą grupę tych chorych stanowią pacjentki, u których konieczne jest wdrożenie leczenia onkologicznego. Decyzja o zachowaniu płodności powinna być podjęta z chwilą ustalenia rozpoznania a jeszcze przed rozpoczęciem leczenia onkologicznego lub jakiegokolwiek innego. Pacjentki z chorobami nowotworowymi muszą wstępnie odpowiedzieć sobie na szereg pytań: czy pragną zachować płodność, czy wiek chorej umożliwia wykonanie procedur zachowania płodności, czy leczenie onkologiczne musi być przeprowadzone natychmiast, czy może być odłożone na kilka tygodni, czy pacjentka może być poddana stymulacji, a przede wszystkim czy posiada partnera zdecydowanego jako ojca przyszłego dziecka.
U chorych onkologicznych techniki wspomaganego rozrodu (ART) oparte na stymulacji owulacji wysokimi dawkami estrogenów i stymulowanym cyklu zapłodnienia pozaustrojowego (IVF) nie mogą być wykonane ze względu na ich wpływ na rozwój choroby (nowotwory estronenozależne – rak piersi, trzonu macicy, jajnika) lub pogorszenie stanu zdrowia. Poza tym konieczność szybkiego wdrożenia leczenia onkologicznego może uniemożliwić przygotowanie i przeprowadzenie pełnego cyklu IVF. W tym przypadku trzeba liczyć się z możliwością przeprowadzenia takiej procedury w trybie nagłym.
Do technik wspomaganego rozrodu (ART) należą techniki: IVF (zapłodnienie pozaustrojowe) i IVM (dojrzewanie komórek jajowych w warunkach in vitro), zamrażanie zarodków, witryfikacja komórek jajowych, zamrażanie (witryfikacja) fragmentów jajnika, jak i dawstwo komórek jajowych i zarodków od innych pacjentek.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Al-Hasani S, Ozmen B, Dietrich K et al.: Three years of routine vitrification of human zygotes:is it still to advocate slow-rate freezing? Reprod Biomed Online 2007; 14: 288-293. 2. Chan C: Pregnancy after human oocyte cryo-preservation. Lancet 1986; 1: 884-886. 3. Demeestere I, Simon P, Buxant F et al.: Ovarian function and spontaneous pregnancy after combined heterotopic and orthotopic cryopreserved ovarian tissue transplantation in a patient previously treated with bone marrow transplantation: Case Report Hum. Reprod 2006; 21: 2010-2014. 4. Huang J, Buckett W, Gilbert L et al.: Retrieval of immature oocytes followed by in vitro maturation and vitrification: a case report on a new strategy of fertility preservation in women with borderline ovarian malignancy. 5. Huang J, Tulandi H, Holzer H et al.: Cryopreservation of ovarian tissueand in vitro matured oocytes in a female with mosaic Tutner syndrome: care report. Human Reproduction 2008; 23(2): 336-339. 6. Jain J, Fritz M: Czy procedura mrożenia komórek jajowych zasługuje na to, aby stała się punktem zainteresowania klinicystów? Ginekologia po Dyplomie 2008; (1) 69-74. 7. Loutardi KE, Kolibiankanis EN,Tarlatzis BC et al.: Cryopreservation of human embryos by vitrification or slow freesing : a systematic review and meta-analysis. Fertil Steril 2007; 2: 345-378. 8. Lurie RH: Oncofertility, Fertility Preservation for cancer Survivals. Springer 2007. 9. Oktay K, Bayuk E, Yermakova I et al.: Fertility preservation in breast cancer patients: IVF and embryo cryopreservation after ovarian stimulation with tamoxifen. Human Reproduction 2003; 18: 90-95. 10. Oktaj K, Demirtas E, Tan S et al.: In vitro maturation of germinal vesicles recovered after premature luteinizing hormone surge: description of a novel approach to fertility preservation. Fertility and Sterility 2008; 89: 228. 11. Oktaj K, Cil AP, Veeck L et al.: Comparative efficiency of IVF between frozen-thawed and fresh oocytes, a meta-analysis. Fertil Steril 2005; 84 (suppl. 1): 547. 12. Revel A, Schenker J: Ovarian tissue banking for cancer patients: is ovaria cortex cryopreservation presently justified? human Reproduction 2004; 19: 14-19. 13. Rokicki T: Dojrzewanie komórek jajowych w warunkach in vitro. Ginekologia po Dyplomie 2008; (10): 23-27.
