© Borgis - Postępy Nauk Medycznych 8/2012, s. 623-627
*Grzegorz Madycki, Walerian Staszkiewicz, Zbigniew Kwietniak, Piotr Słowiński
Różnicowanie zaostrzenia PNŻ od nawrotowej zakrzepicy żylnej, u chorych po przebytej zakrzepicy żył głębokich: czy badanie ultrasonograficzne nadal może być nazywane „złotym standardem”
Differentiating exacerbation of chronic venous insufficiency from DVT among patients with history of past DVT: is the ultrasound still a “golden standard”
Klinika Chirurgii Naczyniowej i Angiologii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego, Szpital Bielański im. ks. Jerzego Popiełuszki
Kierownik Kliniki: prof. dr hab. med. Walerian Staszkiewicz
Streszczenie
Cel pracy. Celem pracy była ponowna ocena stopnia zmienności wyników badania ultrasonograficznego, zależnie od badającego, u chorych z podejrzeniem nawrotowej zakrzepicy żył głębokich, przy wykorzystaniu aparatu USG najnowszej generacji oraz uwzględnieniu dużego doświadczenia osób wykonujących badanie ultrasonograficzne.
Materiał i metody. Retrospektywnie, przeanalizowano grupę 35 chorych (15 kobiet i 20 mężczyzn) z przebytą zakrzepicą żył głębokich, leczonych w Klinice Chirurgii Naczyniowej i Angiologii CMKP. Rozpoznanie pierwotnego epizodu zakrzepicy i jej nawrotu było stawiane na podstawie badania klinicznego i USG, potwierdzonego oceną poziomu stężenia D-dimerów. Porównywano wyniki dwóch niezależnych badań USG względem negatywnej wartości predykcyjnej poziomu D-dimerów (> 99%). Analizowano następujące aspekty: zgodność pomiędzy badającymi w ocenie zmian zakrzepowych pierwszego epizodu DVT widzianych w badaniu ultrasonograficznym, zgodność wykrywania nawrotowej DVT w badaniu ultrasonograficznym porównaną z poziomem stężenia D-dimerów i zgodność pomiędzy badającymi (badanie USG) w wykrywaniu nawrotowej zakrzepicy żył głębokich i ocenie lokalizacji zmian. W analizie statystycznej zastosowano test korelacji κ oraz analizę negatywnej wartości predykcyjnej.
Wyniki. Uogólniony wskaźnik korelacji rozpoznawania pierwszego epizodu zakrzepicy pomiędzy badającymi był bardzo wysoki; wartości średnie – κ=0,81 (0,67-0,86). Wyniki analizy zgodności pomiędzy osobami wykonującymi badanie oraz dodatniej wartości predykcyjnej badania USG w nawrotowej zakrzepicy żył głębokich wykazały bardzo słabą zgodność (κ = 0,2). Analiza korelacji κ zgodności pomiędzy badaniem USG a rozpoznaniem nawrotowej zakrzepicy żył głębokich wśród chorych z dodatnim poziomem D-dimerów (> 450 μg/ml) wykazała całkowity brak zgodności na wszystkich poziomach pomiaru USG w kończynie (wartości κ w granicach 0).
Wnioski. Ultrasonografia dopplerowska z kolorowym obrazowaniem przepływu pozostaje badaniem niezwykle specyficznym w rozpoznawaniu pierwszego epizodu zakrzepicy żył głębokich, lecz jej wartość w diagnostyce różnicowej nawrotowej zakrzepicy żył głębokich jest bardzo ograniczona. Testy D-dimerów, pomimo niskiej specyficzności, stanowią niezwykle przydatne narzędzie przy wykluczaniu obecności nawrotowej zakrzepicy żył głębokich.
Summary
Aim. The aim of the study was to evaluate and compare operator dependency in the diagnosis of recurrent DVT by means of colour coded ultrasonography, as compared to D-dimer levels.
Material and methods. The study was designed as a prospective, randomized, interobserver one. Thirty one patients with suspected recurrent DVT were evaluated. All were diagnosed and treated in the Department of Vascular Surgery. Strict exclusion criteria for D-dimer tests were applied. The US examinations were performed independently by two experienced ultrasonographers, who were blinded from the result of D-dimer test results.
Results. The overall interobserver agreement for all thrombotic changes (diagnosis of the first episode of DVT) seen on US was very high reaching av. κ value of 0.81. The statistical analysis (diagnosis of recurrent DVT) for κ agreement and for negative predictive value of US versus D-dimer test revealed, that the diagnosis of recurrence of DVT remains very poor among the two ultrasonographers. Moreover, interobserver variation of the US results in those cases is unacceptably high. The κ analysis for the agreement of US results suggesting recurrent DVT among patients with positive D-dimer result (> 450 μg/ml) revealed complete lack of agreement at all measured levels (κ values around 0 level).
Conclusions. Colour coded ultrasonography continues to prove being extremely specific in the diagnosis of primary DVT, but has important limitations in the differential diagnosis of recurrent DVT. D-dimer test although highly nonspecific, may provide an extremely important adjunct for the differentiation of recurrent DVT from an episode of exacerbated CVI.
D-dimer tests should be considered as a first line diagnostic tool (along with the US) in the diagnosis of recurrent DVT.
Wprowadzenie
Ultrasonografia dopplerowska z kolorowym obrazowaniem przepływu uważana jest za „złoty standard” w diagnostyce patologii żylnej (1). Pomimo rozwoju nowych technik obrazowych, chorzy z podejrzeniem nawrotowej DVT rutynowo kierowani są na badanie USG, celem potwierdzenia lub wykluczenia obecności nowych zmian zakrzepowych. Pomimo nowej generacji aparatów USG oraz poprawy techniki i doświadczenia w obrazowaniu żył brakuje doniesień potwierdzających znakomitą czułość i specyficzność tej techniki w diagnostyce różnicowej nawrotowej zakrzepicy żylnej.
Cel pracy
Celem pracy była ponowna ocena stopnia zmienności wyników badania ultrasonograficznego, zależnie od badającego, u chorych z podejrzeniem nawrotowej zakrzepicy żył głębokich, przy wykorzystaniu aparatu USG najnowszej generacji oraz uwzględnieniu dużego doświadczenia osób wykonujących badanie ultrasonograficzne.
Materiał i metody
Badaniem objęto grupę 35 chorych (15 kobiet i 20 mężczyzn) z przebytą w przeszłości zakrzepicą żył głębokich (rozpoznanie na podstawie USG).
Kryteriami kwalifikacji były: kliniczne podejrzenie nawrotu zakrzepicy, przebyta w przeszłości zakrzepica żył głębokich (potwierdzona badaniem ultrasonograficznym (ryc. 1-4), oznaczenie poziomu stężenia D-dimerów. Do czynników wykluczających kwalifikację do grupy badanej zaliczono m.in.: przebyte ostatnio zabiegi chirurgiczne, uraz, niedawny epizod zakrzepicy żylnej (każda postać) lub inne przyczyny mogące podwyższyć stężenie D-dimerów w surowicy krwi.
Ryc. 1. Balotująca skrzeplina w żyle podkolanowej, u chorego leczonego z powodu DVT żył udowych (w badaniu sprzed 7 dni nie było opisywanej skrzepliny). Nawrót potwierdzony wzrostem poziomu d-dimerów.
Ryc. 2. Ta sama skrzeplina w żyle podkolanowej w opcji obrazowania „e-flow”; strzałką zaznaczono skrzeplinę.
Ryc. 3. Częściowo zrekanalizowana skrzeplina w żyle podkolanowej, stan po przebytej DVT. Poziom D-dimerów w normie. Oraz USG skrzepliny raczej sugeruje zmiany „stare”.
Ryc. 4. Całkowicie wykrzepiona żyła udowa wspólna na wysokości spływu żyły odpiszczelowej. Spływ również całkowicie wykrzepiony.
Badania ultrasonograficzne były wykonywane niezależnie przez dwóch doświadczonych badających, nie znających wyników oznaczeń D-dimerów. Wszystkie badania wykonywano za pomocą tego samego aparatu USG najnowszej generacji (Aloka alfa-10, rok prod. 2010). Analizowano pięć standartowych poziomów kończyny dolnej.
Wyniki badań ultrasonograficznych porównywano z poziomami stężenia D-dimerów. Analizowano problemy, dotyczące diagnostyki różnicowej nawrotowej zakrzepicy z zaostrzeniem PNŻ, oceniając:
– zgodność pomiędzy badającymi w opisie zmian zakrzepowych pierwszego epizodu DVT, widzianych w badaniu ultrasonograficznym;
– zgodność wykrywania nawrotowej DVT w badaniu ultrasonograficznym, porównaną z poziomem stężenia D-dimerów;
– zgodność pomiędzy badającymi (badanie USG) w wykrywaniu nawrotowej zakrzepicy żył głębokich i ocenie lokalizacji zmian.
Poziom stężenia D-dimerów oznaczano za pomocą metody ilościowej (metoda turbidymetryczna), przyjmując graniczne wartości wykluczenia obecności zmian zakrzepowych jako wartość 450 μg/ml. Wszystkie badania przeprowadzone były w ciągu 24 godzin od momentu przyjęcia do szpitala. Skumulowany wskaźnik zgodności pomiędzy dwoma badaczami obejmował następujące patologie: obecność jakichkolwiek zmian zakrzepowych (pierwszy epizod zakrzepicy żył głębokich) oraz diagnostykę różnicową pomiędzy nawracającą zakrzepicą żylną a zakrzepicą żylną przebytą w przeszłości. Wyniki badania USG porównano z poziomem stężenia D-dimerów. Dane przeanalizowano za pomocą współczynnika κ (gdzie wartość κ = 1,0 oznacza idealną zgodność wyników pomiędzy dwoma badającymi, a wartość κ = 0 – całkowity brak zgodności). Czułość testów do oznaczania poziomów stężenia D-dimerów (99%) była wykorzystana jako odnośnik do analizy negatywnych wartości predykcyjnych tych samych pacjentów.
Skumulowany wskaźnik zgodności interpretacji pierwszego epizodu zakrzepicy żył głębokich był analizowany retrospektywnie, przy użyciu danych uzyskanych z badań ultrasonograficznych wykonanych wcześniej (ta sama grupa chorych) i zarejestrowanych w bazie danych.
Wyniki
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Walsh K, Kelaher N, Long K, Cervi P: An algorithm for investigation and management of patients with suspected deep venous thrombosis at a district general hospital. Postgrad Med J 2002; 926, 78: 742-745.
2. Perrier A, Desmarais S, Miron MJ et al.: Non-invasive diagnosis of venous thromboembolism in outpatients. Lancet 1999; 9148, 353: 190-195.
3. Piovella F, Crippa L, Barone M et al.: Normalisation rates of compression ultrasonography in patients with first episode of deep vein thrombosis of the lower limbs association with the recurrence and a new thrombosis. Haematologica 2002; 5, 87: 515-522.
4. Michiels JJ, Kasbergen H, Oudega R et al.: Exclusion and diagnosis of deep vein thrombosis in outpatients by sequential noninvasive tools. Int Angiol 2000; 1, 21: 9-19.
5. Zierler BK: Ultrasonography and diagnosis of venous thromboembolism. Circulation 2004; 12, 109(suppl. 1): I9-I14.
6. Anderson DR, Wells PS: D-dimer for the diagnosis of venous thromboembolism. Curr Opin Hematol 2004; 5, 7: 296-301.
7. Eichinger S, Minar E, Bialonczyk C et al.: D-dimer levels and risk of recurrent venous thromboembolism. JAMA 2003; 8, 290: 1071-1074.
8. Frost SD, Brotman DJ, Michota F: Rational use of D-dimer measurement to exclude acute venous thromboembolic disease. Mayo Clin Proc 2003; 11, 78: 1385-1391.
9. Philbrick JT, Heim S: The d-dimer test for deep venous thrombosis: gold standards and bias in negative predictive value. Clin Chem 2003; 4, 49: 570-574.
10. Wolde M, Kraajienhagen RA, Prins MH, Buller HR: The clinical usefulness of D-dimer testing in cancer patients with suspected deep venous thrombosis. Arch Intern Med 2004; 16, 162: 1880-1884.
11. Kyrle PA, Eichinger S: The risk of recurrent venous thromboembolism. Vasa 2002; 3, 31: 163-166.
12. Kearon C, Julian JA, Newman TE, Ginsberg JS: Noninvasive diagnosis of deep venous thrombosis. McMaster Diagnostic Imaging Practice Guidelines Initiative. Ann Intern Med 1998; 8, 128: 663-677, erratum in: Ann Intern Med 5; 129: 425.
13. LeBlanche AF, Siguret V, Settegrana C et al.: Ruling out acute deep vein thrombosis by ELISA plasma d-dimer assay versus ultrasound in inpatients more than 70 years old. Angiology 1998; 11, 50: 873-880.
14. Kuruvilla J, Wells PS, Morow B, MacKinnon K et al.: Prospective assessement of the natural history of positive D-dimer results in persons with acute venous thromboembolism (DVT or PE). Thromb Haemost 2003; 2, 89: 284-287.
15. Janssen MC, Wollersheim H, Verbruggen B, Novakova IR: Rapid D-dimer assays to exclude deep venous thrombosis and pulmonary embolism: current status and new developments. Semin Thromb Hemost 2004, 4; 24: 393-400.