© Borgis - Nowa Pediatria 2/2013, s. 64-68
*Wiesława Kołodziej, Katarzyna Galeja
Problem otyłości wśród populacji trzynastolatków na przykładzie uczniów Miejskiego Zespołu Szkół nr 2 w Będzinie
The problem of overweight and obesity in the population of 13-year-olds illustrated by the case of the students of Primary and Secondary School Complex Number 2 in Będzin
Wyższa Szkoła Planowania Strategicznego, Dąbrowa Górnicza
Kierownik podstawowej jednostki organizacyjnej WSPS: dr n. med. Wiesława Kołodziej
Summary
Introduction. Overweight and obesity are becoming one of the major health issues in many countries. The epidemics of overweight and obesity is also affecting children and adolescents.
Aim. The aim of the study was to screen for obesity and overweight among 13-year-old students of the Primary and Secondary School Complex Number 2 in Będzin over the last nine years.
Material and methods. Screening tests among 13-year-old students of the Primary and Secondary School Complex Number 2 in Będzin administered over the years 2002/2003 to 2010/2011 were used. The BMI criterion, being the weight in kilograms divided by the square of the height in metres (kg/m2), was applied to identify overweight and obesity in the children. The results were then inserted onto appropriate child percentile charts. The results were classified, acoordingly to age and sex, as follows: BMI ≥ 85 percentile and ≤ 95 percentile meaning overweight probability (risk of obesity) and BMI ≥ 95 percentile meaning obesity probability.
Results. Growing number of children with excessive body weight was observed starting in the first year and continuing over all nine years of the study. The lowest percentage of obese children, 7.14%, was noted in the school year 2005/2006, whereas the highest was in the last year of the study – at 35.6%. The average being 13.92%. Excessive body weight was confirmed both in boys and girls.
Conclusion. Overweight and obesity prevalence among children and adolescents has been observed in both boys and girls with an upward tendency over the last nine years. The results suggest that the problem of excessive body weight is being belittled by children, parents as well as teachers.
Wstęp
Otyłość i nadwaga stają się aktualnie jednym z głównych problemów zdrowotnych wielu krajów świata. Epidemia nadwagi i otyłości obejmuje także dzieci i młodzież. Prawdopodobieństwo nadmiernej masy ciała w wieku dojrzałym jest tym wyższe, im większa była wyjściowa masa ciała w dzieciństwie. W krajach europejskich wśród dzieci i młodzieży stwierdza się nadwagę lub otyłość u ponad 30% dziewczynek i u 20% chłopców w wieku 6-10 lat. Podobną częstotliwość stwierdza się na kontynencie amerykańskim, gdzie zależnie od grupy etnicznej otyłość i nadwaga dotyczą od 18 do 41% populacji dzieci między 2 a 17 rokiem życia (1). Dane korespondują z raportem z 2005 roku The International Obesity Task Force, w którym podkreśla się, że co piąte dziecko w Europie ma problem z nadmierną masą ciała. W raporcie wskazano, że spośród 74 mln młodych Europejczyków w wieku 4-18 lat 16-22%, to jest 11,8-16,3 mln, ma nadwagę lub otyłość, a wśród nich od 4 do 6%, to jest 2,9-4,4 mln, jest otyłych (2).
Cel pracy
Celem pracy była identyfikacja dzieci trzynastoletnich z nadwagą i otyłością uczęszczających do Miejskiego Zespołu Szkół nr 2 w Będzinie w przeciągu ostatnich dziewięciu lat. Potwierdzono nadmierny przyrost masy ciała zarówno w populacji chłopców, jak i dziewcząt.
Materiał i metody
W celu zbadania aktualnej sytuacji oraz trendu zmian masy ciała wśród populacji chłopców i dziewcząt autorzy niniejszej pracy wykorzystali wyniki testów przesiewowych dzieci trzynastoletnich uczęszczających do Miejskiego Zespołu Szkół nr 2 w mieście Będzin od roku szkolnego 2002/2003 do roku 2010/2011 (9 następujących po sobie roczników), a następnie dokonano opracowania graficznego wyników tych badań. Na przeprowadzenie badań dla potrzeb niniejszej pracy uzyskano zgodę Dyrektora Miejskiego Zespołu Szkół nr 2 w Będzinie. W celu wykrycia nadwagi lub otyłości u dzieci wyliczono wskaźnik masy ciała BMI (ang. Body Mas Index) wg wzoru BMI = masa ciała w kg/wzrost w m2. Uzyskany wynik naniesiono na stosowane tabele wartości centylowych. Tabele dla chłopców i dziewcząt zawierają wartości wskaźnika BMI dla 3, 5, 10, 15, 25, 50, 75, 85, 90, 95 i 97 centyla. Dodatni wynik testu stwierdza się wtedy, gdy wartości wskaźnika BMI są: równe i powyżej 85 centyla, a mniejsze od 95 centyla odpowiednio dla płci i wieku – podejrzenie nadwagi (zagrożenia otyłością), równe i powyżej 95 centyla, odpowiednio dla płci i wieku – podejrzenie otyłości (3).
Do badania zakwalifikowano wyniki testów przesiewowych wszystkich trzynastolatków uczęszczających do MZS nr 2 w Będzinie w latach 2002/2003-2010/2011. Łącznie analizie poddano 691 testów.
Wyniki
Pierwsza zaprezentowana tabela obrazuje liczbę dzieci z podejrzeniem nadwagi oraz otyłości uczęszczających do szkoły w roku szkolnym 2002/2003. Populacja chłopców i dziewcząt w wieku 13 lat uczęszczających do pierwszej klasy gimnazjum wynosiła 109 osób.
Tabela 1. Trzynastolatkowie z podejrzeniem nadwagi i otyłości w roku szkolnym 2002/2003.
Populacja chłopców
n = 7 | Populacja dziewcząt
n = 5 |
| Masa w kilogramach (kg) | Centyl | BMI | Centyl | Masa w kilogramach (kg) | Centyl | BMI | Centyl |
| 84 | ↑97 | 27,5 | ↑97 | 62,5 | ↑90 | 24,2 | ↓95 |
| 69 | ↓97 | 25,5 | ↑95 | 70 | ↑97 | 23 | ↑90 |
| 70 | ↑97 | 23,4 | ↑85 | 73 | ↑97 | 23,9 | ↓95 |
| 82,5 | ↑97 | 26,7 | ↑97 | 74,5 | ↑95 | 28 | ↑97 |
| 79 | ↑97 | 26,4 | 97 | 70 | ↑97 | 24 | ↓95 |
| 69 | ↓97 | 22,3 | ↓85 | | | | |
| 66,5 | ↓97 | 28 | ↑97 | | | | |
| Populacja 109 osób |
W kolejnym roku szkolnym spośród 102 trzynastolatków uczęszczających do szkoły wykryto nadwagę lub otyłość u dwunastu osób (tab. 2).
Tabela 2. Trzynastolatkowie z podejrzeniem nadwagi i otyłości w roku szkolnym 2003/2004.
Populacja chłopców
n = 8 | Populacja dziewcząt
n = 4 |
| Masa w kilogramach (kg) | Centyl | BMI | Centyl | Masa w kilogramach (kg) | Centyl | BMI | Centyl |
| 75 | 97 | 27,9 | ↑97 | 76 | ↑97 | 26,3 | ↑97 |
| 80 | ↑97 | 29,8 | ↑97 | 70,5 | ↑97 | 24,4 | ↓95 |
| 98,5 | ↑97 | 32 | ↑97 | 75 | ↑97 | 25,4 | ↑97 |
| 82 | ↓97 | 24,6 | ↑90 | 63 | ↓97 | 25,3 | ↑97 |
| 72 | ↓97 | 28,6 | ↑97 | | | | |
| 94 | ↑97 | 30 | ↑97 | | | | |
| 66 | ↑90 | 24,3 | ↑90 | | | | |
| 81 | ↑97 | 26,5 | ↑97 | | | | |
| Populacja 102 osoby |
W roku szkolnym 2004/2005 do szkoły uczęszczało znacznie mniej dzieci (54), a wśród nich pięcioro z podejrzeniem nadwagi i otyłości (tab. 3).
Tabela 3. Trzynastolatki z podejrzeniem nadwagi i otyłości w roku szkolnym 2004/2005.
Populacja chłopców
n = 3 | Populacja dziewcząt
n = 2 |
| Masa w kilogramach (kg) | Centyl | BMI | Centyl | Masa w kilogramach (kg) | Centyl | BMI | Centyl |
| 82 | ↑97 | 29,5 | ↑97 | 60 | 90 | 21,9 | 85 |
| 68 | ↑90 | 23,5 | ↑85 | 66 | ↑90 | 27,5 | ↑97 |
| 61 | ↓90 | 24,2 | ↑90 | | | | |
| Populacja 54 osoby |
W roku szkolnym 2005/2006 do szkoły uczęszczało siedemdziesięciu uczniów w wieku trzynastu lat, w tym nadwagę lub otyłość potwierdzono u pięciu z nich (tab. 4).
Tabela 4. Otyłość i nadwaga wśród trzynastolatków w roku szkolnym 2005/2006.
Populacja chłopców
n = 3 | Populacja dziewcząt
n = 2 |
| Masa w kilogramach (kg) | Centyl | BMI | Centyl | Masa w kilogramach (kg) | Centyl | BMI | Centyl |
| 70 | ↓97 | 24 | 90 | 82 | ↑97 | 25 | ↓97 |
| 85 | ↑97 | 27 | ↑97 | 83 | ↑97 | 31 | ↑97 |
| 97 | ↑97 | 32 | ↑97 | | | | |
| Razem 70 osób |
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Łuszczyńska A: Nadwaga i otyłość. Interwencje psychologiczne. PWN, Warszawa 2007: 18. 2. Bryl W, Hoffman K, Miczke A, Pupek- -Musialik D: Otyłość w młodym wieku – epidemiologia, konsekwencje zdrowotne, konieczność prewencji. Przewodnik Lekarza 2006; 9: 91-95. 3. World Health Organization: Obesity, preventing and managing the global epidemic, WHO Technical Reports Series 894, Genova 2000. [W:] Jodkowska M (red.): Test przesiewowy do wykrywania zaburzeń w rozwoju fizycznym u dzieci i młodzieży w wieku szkolnym. Materiały metodyczne dla pielęgniarek szkolnych oraz lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej. Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2007: 19. 4. GUS: Dzieci i młodzież w województwie zachodniopomorskim, www.stat.gov.pl. 5. Ostrowska B, Barczyk K, Hawrylak A, Bożek-Mróz K: Postawa ciała u dzieci z nadwagą i otyłością. Nowiny Lekarskie 2002; 71(2-3): 160-163. 6. Bryl W, Hoffman K, Pupek-Musialik D: Otyłość w populacji wieku rozwojowego – choroba łatwa do rozpoznania, trudna do interwencji. Przegląd Kardiologiczny 2009; 4(4): 170-174. 7. Ogden CL, Caroll MD, Kit BK, Flegal KM: Prevalence of Obesity in the Unitet States, 2009-2010. NCHS Data Brief 2012; 82: 1-7. 8. Kolarzyk E, Janik A, Kwiatkowski J: Zwyczaje żywieniowe dzieci w wieku przedszkolnym. Probl Hig Epidemiol 2008; 89: 527-532. 9. Mazur A: Epidemiologia nadwagi i otyłości u dzieci na świecie, Europie i w Polsce. Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego i Narodowego Instytutu Leków, Warszawa 2011; 2: 158-163. 10. Najwyższa Izba Kontroli. Informacja o wynikach kontroli realizacji zadań w zakresie zapobiegania nadwadze i otyłości u dzieci i młodzieży szkolnej. Nr ewid. 149/2011/P/10190/KNO. 11. Izdebski P, Rucińska-Niesyn A: Psychologiczne uwarunkowania otyłości u dzieci – rola rodziny. Rocznik Naukowy Nauki o Edukacji Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy 2009; 4: 149-159.
