© Borgis - Nowa Stomatologia 2/2013, s. 93-97
*Monika Adamczyk, Agata Orzechowska, Magdalena Napora, Małgorzata Wyszyńska, Renata Górska
Częstość występowania chorób przyzębia u mieszkańców Warszawy w wieku 35-44 lat na podstawie wskaźnika CPITN
The occurence of periodontitis in Warsaw citizens aged 35-44, based on CPITN
Zakład Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia, Instytut Stomatologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. n. med. Renata Górska
Summary
Introduction: Epidemiological studies in periodontology concern mainly the occurence of gingivitis and periodontitis. The periodontological status is commonly estimated with the use of CPITN.
Aim: The aim of this study was to estimate the prevalence and severity of periodontal diseases as well as treatment needs in Warsaw citizens aged 35-44.
Material and methods: The study group consisted of 250 citizens of Warsaw aged 35-44 years. The collected interview information concerned gender, age, education, income, height and weight, nicotinism and stress as well as general health and familial occurence of periodontitis. The study was performed with the use of WHO-621 periodontal probe.
Results: The CPI 0 code did not occur in any examined patient. CPI 1 was diagnosed in 6% of patients, CPI 2 in 24.4%, CPI 3 in 43.6%, CPI 4 in 26% of patients. The mean number of sextants with CPI 0 = 0.24, CPI 1-4 = 5.49, CPI 2-4 = 3.50, CPI 3-4 = 2.08, CPI 4 = 0.54. According to the age, the differences between the CPI 0, CPI 1, CPI 2, CPI 3 and CPI 4 groups were statistically significant.
Conclusions: 26% of examined Warsaw citizens aged 35-44 need periodontal specialists’ treatment. The risk factors, such as age, nicotinism or obesity significantly may increase the risk of deep periodontal pockets occurence.
Wstęp
Etiologia chorób przyzębia jest złożona. Podstawowym czynnikiem jest aktywność bakterii obecnych w płytce nazębnej, a zatem niedostateczna higiena jamy ustnej. Równie istotny jest destrukcyjny wpływ mechanizmów obronnych, jakie zostają sprowokowane przez infekcję bakteryjną. Siła i charakter reakcji obronnej gospodarza na czynnik infekcyjny zależy od stanu ogólnego pacjenta. Wraz z wiekiem wzrasta ryzyko wystąpienia choroby przyzębia. Wynika to m.in. ze zmian zachodzących w tkankach z wiekiem, stanu ogólnego, dłuższej ekspozycji na czynnik wywołujący chorobę (płytka bakteryjna), zaburzeń zwarciowych, pogorszenia zdolności manualnych, gorszej higieny i wielu innych. Niemniej zapalenie przyzębia ze wszystkimi uchwytnymi objawami klinicznymi dotyczy niejednokrotnie ludzi stosunkowo młodych.
Przedmiotem badań epidemiologicznych, w przypadku periodontopatii, jest przede wszystkim występowanie zapalenia dziąseł i zapalenia przyzębia. W ostatnich latach najbardziej uznanym i najczęściej stosowanym wskaźnikiem dla celów epidemiologicznych jest wskaźnik CPITN. Został on wprowadzony w 1982 roku (1) i uznany przez Światową Organizację Zdrowia. Służy on nie tylko stwierdzeniu obecności choroby, ale także pozwala wyciągnąć wnioski odnośnie realizacji leczenia (2). Aktualna baza WHO uwzględnia jednak dane na podstawie jedynie CPI, a więc bez określania potrzeb leczniczych (3).
W odróżnieniu od klasyfikacji chorób przyzębia z 1999 roku, wskaźnik CPITN nie uwzględnia stopnia utraty przyczepu łącznotkankowego, ale krwawienie przy sondowaniu, obecność złogów nazębnych oraz głębokość kieszonek. I choć nie jest to wskaźnik idealny, a od kilku lat podejmowane są liczne próby jego modyfikacji (4), do tej pory na jego podstawie przeprowadzono ogólnopolskie badania epidemiologiczne oraz wyznaczano periodontologiczne cele zdrowotne w różnych grupach wiekowych wg WHO. Choć CPITN ma wiele ograniczeń, chcąc odnieść wyniki nowo przeprowadzonych badań do licznych i jakże cennych doniesień z przeszłości, zasadne wydaje się oparcie właśnie na jego wytycznych (tab. 1).
Tabela 1. CPI – Community Periodontal Index, TN – Treatment Needs.
| KOD | CPI | TN |
| 0 | stan prawidłowy | higiena domowa |
| 1 | krwawienie przy sondowaniu | instruktaż higieny |
| 2 | obecność kamienia nazębnego | instruktaż higieny i usunięcie złogów nazębnych |
| 3 | obecność kieszonek 3,5-5,5 mm | instruktaż higieny i usunięcie złogów nazębnych |
| 4 | obecność kieszonek > 5,5 mm | instruktaż higieny, usunięcie złogów nazębnych i leczenie specjalistyczne |
| X | mniej niż 2 zęby w sekstancie | |
Cel pracy
Celem pracy była ocena częstości występowania i stopnia nasilenia chorób przyzębia oraz potrzeb leczniczych u mieszkańców Warszawy w wieku 35-44 lat.
Materiał i metody
Wśród mieszkańców Warszawy w wieku 35-44 lat metodą losowania dwuwarstwowego wyłoniono 2000 osób. Wszystkie te osoby zostały dwukrotnie listownie zaproszone do Zakładu Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia IS WUM. W pierwszej turze badań zgłosiło się 197 osób, a po powtórnym zaproszeniu kolejne 53 osoby. Łącznie w okresie grudzień 2010–czerwiec 2012 roku przebadano 250 osób, które wyraziły zgodę na uczestnictwo w badaniu. Wykluczono pacjentów, u których występowały przeciwwskazania do badania periodontologicznego.
Na przeprowadzenie badań uzyskano zgodę komisji bioetycznej WUM.
Badania prowadziło czterech badaczy, skalibrowanych podczas ogólnopolskiej kalibracji przeprowadzonej w Zakładzie Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia WUM.
W badaniu podmiotowym zbierano informacje o płci, wieku, wykształceniu (podstawowe/średnie/wyższe), dochodzie (< 800 zł/os./ 800-1500 zł/os./ > 1500 zł/os.), wadze, wzroście, paleniu tytoniu (niepalący/były palacz/aktualny palacz), narażeniu na stres, występowaniu choroby przyzębia w rodzinie, a także występowaniu chorób ogólnoustrojowych.
Do badania przedmiotowego użyto sondy periodontologicznej 621 wg WHO, zakończonej kuleczką, oraz lusterka. Dla każdego sekstantu wprowadzano kod CPI zgodnie z wytycznymi WHO (tab. 1). Na 4 powierzchniach przy każdym zębie (policzkowo mezjalnie, centralnie, dystalnie oraz podniebiennie) oceniano obecność płytki (ang. plaque index – PI), krwawienie przy sondowaniu (ang. bleeding on probing – BOP), głębokość kieszonki (PD), utratę klinicznego przyczepu (CAL). Z badania wykluczono zęby zaopatrzone w korony protetyczne, wliczając je jednak do ogólnej liczby zębów. Sekstanty, w których były więcej niż 2 zęby, ale tylko jeden ząb włączony do badania, a pozostałe okoronowane, oznaczano jako niezakwalifikowane – N.
Rozpoznanie stawiano na podstawie najwyższego wyniku z badanych sekstantów u danego pacjenta.
Wyniki
Tabela 2 przedstawia charakterystykę grupy pod względem danych z badania podmiotowego. Wśród zbadanych przeważały kobiety (57 vs 43%), osoby z wyższym wykształceniem (60%) i osoby niepalące (60%). Średnia liczba zębów wynosiła 24,11 (dla kobiet: 24,61; dla mężczyzn: 23,45). Średnia wskaźnika płytki PI wynosiła: 64,46% (dla kobiet: 59,73%; dla mężczyzn: 70,67%).
Tabela 2. Charakterystyka grupy.
| Cecha | n (%) | Brak danych |
| PŁEĆ | | |
| kobiety | 142 (57%) | |
| mężczyźni | 108 (43%) | |
| WYKSZTAŁCENIE | | 4 |
| podstawowe | 24 (10%) | |
| średnie | 73 (30%) | |
| co najmniej licencjat | 149 (60%) | |
| NIKOTYNIZM | | 1 |
| palący | 47 (19%) | |
| były palacz | 53 (21%) | |
| niepalący | 149 (60%) | |
| DOCHÓD | | 16 |
| poniżej 800 zł | 31 (13%) | |
| 800-1500 zł | 71 (30%) | |
| ponad 1500 zł | 132 (57%) | |
| MASA CIAŁA (BMI) | | 1 |
| norma | 129 (52%) | |
| nadwaga | 83 (33%) | |
| otyłość | 37 (15%) | |
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Ainamo J, Barmes D, Beagrie G et al.: Development of the World Health Organization (WHO) community periodontal index of treatment needs (CPITN). Int Dent J 1982 Sep; 32(3): 281-91. 2. Cutress TW, Ainamo J, Sardo-Infirri J: The community periodontal index of treatment needs (CPITN) procedure for population groups and individuals. Int Dent J 1987; 37: 222-233. 3. www.dent.niigata-u.ac.jp/prevent/perio/contents.html. 4. Zawada Ł, Konopka T: Nowe wskaźniki periodontologiczne. Dent Med Probl 2011; 48(2): 243-250. 5. Zawada Ł, Chrzęszczyk D, Konopka T: Ocena stanu przyzębia za pomocą wskaźnika CPI u dorosłych mieszkańców Wrocławia. Dent Med Probl 2012; 49(4): 529-536. 6. Iwanicka-Frankowska E, Wierzbicka M, Pierzynowska E, Kępa J: Stan przyzębia i potrzeby profilaktyczno-lecznicze grupy osób dorosłych z regionu Warszawy. Nowa Stomatologia 2003; 3: 148-151. 7. Górska R, Pietruska M, Dembowska E et al.: Prevalence of periodontal diseases in 35-44 year-olds in the large urban population. Dent Med Probl 2012; 49: 19-27 (in Polish). 8. Popowski W, Plakwicz P, Wieczorek P et al.: Stan i potrzeby lecznicze przyzębia osób dorosłych w wieku 35-44 lat, zamieszkałych w regionie warszawskim – badania porównawcze. Nowa Stomatologia 2001; 4: 38-42. 9. Banach J, Dembowska E, Górska R et al.: Etiopatogeneza. [W:] Jańczuk Z (red.): Praktyczna periodontologia kliniczna. Wydawnictwo Kwintesencja, Warszawa 2004: 31-35. 10. Genco RJ, Borgnakke WS: Risk factors for periodontal disease. Periodontol 2000 2013 Jun; 62(1): 59-94. 11. Buchwald S, Kocher T, Biffar R et al.: Tooth loss and periodontitis by socio-economic status and inflammation in a longitudinal populationbased study. J Clin Periodontol 2013; 40: 203-211. 12. Heitz-Mayfield LJA: Disease progression: identification of high-risk groups and individuals for periodontitis. J Clin Periondontol 2005; 32 (suppl. 6): 196-209.
