© Borgis - Postępy Nauk Medycznych 7/2013, s. 461-465
*Iwona Gabriel, Iwona Kozak-Darmas, Anita Olejek
Stany przednowotworowe sromu – przegląd piśmiennictwa i doświadczenia własne
Precancer vulvar dysplasia – a literature review and self-experience
Katedra i Oddział Kliniczny Ginekologii, Położnictwa i Ginekologii Onkologicznej, Śląski Uniwersytet Medyczny, Bytom
Kierownik Katedry: prof. dr hab. med. Anita Olejek
Streszczenie
Wstęp. Stany przednowotworowe sromu podobnie jak zmiany przednowotworowe szyjki macicy początkowo klasyfikowano jako VIN 1, VIN 2 i VIN 3. Obecnie na podstawie zmian histopatologicznych przyjęto podział na uVIN i dVIN. Od wielu lat Katedra i Oddział Kliniczny Ginekologii, Położnictwa i Ginekologii Onkologicznej leczy pacjentki ze zmianami przednowotworowymi sromu i rakiem sromu w różnym stopniu zaawansowania. Ze względu na obniżenie wieku pacjentek, u których zmiany sromu wymagają leczenia operacyjnego, poszukuje się nowych metod leczenia małoinwazyjnego, m.in. laserem CO2.
Cel pracy. Ocena dokładności pierwotnych rozpoznań stanów przednowotworowych i prawidłowej kwalifikacji do zabiegów operacyjnych przeprowadzanych w Katedrze i Oddziale Klinicznym Ginekologii, Położnictwa i Ginekologii Onkologicznej SUM w Bytomiu w oparciu o analizę aktualnego piśmiennictwa.
Materiał i metody. W poniższym opracowaniu przedstawiamy 12 losowo wybranych pacjentek z rozpoznanymi zmianami sromu, które leczone były operacyjnie w naszym ośrodku. W opisywanej grupie znalazły się 3 pacjentki z VIN 2, 3 pacjentki z VIN 3, 3 pacjentki z chorobą Pageta, 1 pacjentka z rakiem płaskonabłonkowym rogowaciejącym, 1 pacjentka z rakiem płaskonabłonkowym nierogowaciejącym i 1 z przewlekłym stanem zapalnym sromu.
Wyniki. W grupie wykonano: 3-krotnie proste usunięcie sromu, u 1 pacjentki vulvectomię tylną, u 1 vulvectomię głęboką, u 1 jednostronne usunięcie warg sromowych, u 4 pacjentek usunięcie miejscowe zmiany i u 2 wyłącznie biopsję sromu. Pacjentkom proponowano jak najbardziej oszczędzający zabieg z uwagi na trudne i długotrwałe gojenie ran pooperacyjnych zlokalizowanych w obrębie krocza.
Wnioski. W praktyce klinicznej istotne jest wczesne wdrożenie postępowania profilaktycznego, tj. informowanie o niekorzystnym wpływie palenia tytoniu oraz konieczności wzmożonej opieki ginekologicznej u pacjentek z rozpoznaną infekcją HPV.
Summary
Introduction. Precancer vulvar dysplasia similarly to precancer cervical dysplasia was classified as VIN 1, VIN 2 and VIN 3. Nowadays, according to pathological changes it has been divided into uVIN and dVIN. For many years the Chair and Department of Gynecology, Obstetrics and Oncological Gynecology had been treating precancer vulvar dysplasia and vulvar cancer. Less invasive treatment is sought due to a decrease in patient’s age e.g. CO2 laser treatment.
Aim of the study. Assesment of the accuracy of the primary diagnosis of precancer vulvar lesions and correctness of qualification to operation performed at the Chair and Department of Gynecology, Obstetrics and Oncological Gynecology MUS in Bytom on the basis of current literature.
Material and methods. We present 12 randomly selected patients with diagnosed vulvar pathology. Our group consisted of 3 patients with VIN 2, 3 with VIN 3, 3 with Paget’s disease, 2 women with vulvar cancer and 1 with chronic vulvitis.
Results. The performed operations included: 3 simple vulvectomies, 1 posterior vulvectomy, 1 deep vulvectomy, 1 unilateral labial resection, 4 tumor excisions and 2 vulvar biopsies. Women were offered as conserving therapy as possible because of difficult and long-lasting healing process in perineal area.
Conclusions. Our clinical practice demands early introduction of vulvar cancer prophylaxis including smoking counseling and regular check-up in HPV positive patients.
Wstęp
Problematyka schorzeń sromu jest mało znana zrówno wśród lekarzy rodzinnych oraz ginekologów, a jest jednym z najczęstszych problemów zdrowotnych, z którymi zgłaszają sie kobiety w całym okresie swojego życia, od wczesnej młodości do późnej starości.
Etiologia
Rak sromu nie jest częstym schorzeniem. Przewiduje się, że w bieżącym roku w USA zostanie stwierdzonych ok. 4500 nowych przypadków raka sromu, a z powodu tego nowotworu umrze ok. 850 kobiet, co stanowi wzrost ok. 18% w stosunku do roku 2007 (1). Dane uzyskane z Krajowej Bazy Danych Nowotworowych z roku 2009 donoszą o 436 nowych zachorowaniach i 232 zgonach z powodu raka sromu w Polsce. Odsetek potwierdzeń histologicznych nowych zachorowań dla raka sromu w Polsce wyniósł w 2009 roku 0,93%. Rak sromu może wystąpić w trzeciej i czwartej dekadzie życia, chociaż najczęściej diagnozowany jest u starszych kobiet. Ponad 95% nowotworów sromu jest pochodzenia nabłonkowego, pozostałą część stanowią czerniaki, mięsaki sromu. Przyczyny powstawania dysplazji sromu są wieloczynnikowe, m.in. palenie tytoniu, zakażenie wirusem HPV lub Chlamydia trachomatis. Badania własne dowiodły, że w grupie 30 kobiet leczonych z powodu raka sromu, u ok. 13% stwierdzono aktywne zakażenie Ch. trachomatis, a u połowy badanych cechy przebytej infekcji Ch. trachomatis (2).
Nazewnictwo
Od 30 lat prowadzone są badania dotyczące zmian przednowotworowych sromu. W 1986 r. The International Society of Vulva Disease zaproponowało, żeby zmiany o charakterze dysplazji sromu opisywane były podobnie do zmian szyjki macicy, w 3 stopniach: VIN 1 (łagodna dysplazja), VIN 2 (umiarkowanego stopnia dysplazja) i VIN 3 (znacznego stopnia dysplazja/rak in situ). Udowodniono, że u pacjentek z VIN 2 i VIN 3 zwiększona ekspresja białka p16 powoduje zwiększone ryzyko nowotworzenia.
W ostatnich latach celem dokładniejszego opisu zmian przednowotworowych wprowadzono nową nomenklaturę obejmującą dwa stany: uVIN (ang. usual VIN) występujący w większości u młodszych kobiet, wiąże się zazwyczaj z występowaniem wirusa HPV (3), i dVIN (ang. differentiated VIN) – częściej rozwijający się u starszych pacjentek z liszajem twardzinowym sromu (LS) (4). W drugim przypadku transformacja ze zmiany liszajowatej do nowotworowej spowodowana jest najprawdopodobniej defektami mitozy i niestabilnością chromosomów. Udowodniono, że pacjentki chorujące na liszaj twardzinowy mają o 4-6% wyższe ryzyko rozwoju raka sromu (5). dVIN występuje najczęściej w postaci wrzodziejącej lub brodawkowatej.
Histologiczne cechy uVIN są łatwe do uchwycenia, tj. występują komórki dyskariotyczne ze zwiększonym odsetkiem N/C, nieregularną chropowatą chromatyną, nieregularną błoną jądrową i obecnymi koilocytami. Przeciwnie do uVIN, diagnostyka cytologiczna dVIN jest bardziej skomplikowana i obejmuje pojedyncze komórki atypowe z ekscentrycznie położonym jądrem, dominującymi jąderkami i pozbawione koilocytów (6).
Badanie kliniczne, diagnostyka i leczenie
Niezależnie jednak od przyjętej nomenklatury diagnozowanie stanów przednowotworowych sromu jest niełatwe, a pacjentki często zgłaszają objawy o zmiennym nasileniu, m.in. świąd i pieczenie okolicy sromu, cewki moczowej itp., o zmiennej długości trwania tych objawów, prowadzące do błędów diagnostycznych – długotrwałego, nieefektywnego leczenia przeciwgrzybicznego, przeciwzapalnego. Klinicznie często przedstawiają się jako przebielony, zaczerwieniony lub ciemnozabarwiony obszar na sromie. Złotym standardem diagnostycznym jest biopsja z oceną histopatologiczną przeprowadzana w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym.
Ostatnio prowadzi się badania zmierzające do oceny zastosowania szczoteczki cytologicznej w wykonywaniu wymazów ze sromu. Zespół badawczy van Einden i wsp. dokonał opisu cech komórek uzyskiwanych z cytologicznych wymazów ze sromu (6).
Metody leczenia zmian przednowotworowych sromu są różnorodne i obejmują: waporyzację laserem CO2, terapię fotodynamiczną, wycięcie zmiany i/lub usunięcie sromu. Klasyczną metodą leczenia VIN 3 jest wycięcie, a w przypadku zmian wieloogniskowych – vulvectomia. W związku z obniżaniem się wieku kobiet, u których stwierdza się VIN 3, poszukuje się obecnie nowych, mniej inwazyjnych metod leczenia, m.in. waporyzację laserem CO2. Należy zauważyć, że odsetek nawrotów po leczeniu laserowym zmian wynosi 10-50% (7), bezpośrednio wiążąc się ze stopniem VIN i radykalnością zabiegu (zmiana w granicy cięcia) oraz infekcją HPV.
Infekcja wirusem HPV odgrywa szczególną rolę w rozwoju dysplazji sromu. Przeprowadzona metaanaliza ponad 40 prac pozwoliła ustalić, że pacjentki z VIN 1 są najczęściej zakażone wirusem HPV 6, 11, 68, 16, 51. U 1/5 badanych stwierdzono zakażenie wirusem HPV o mieszanym charakterze (8). Istotnym jest, że związek pomiędzy infekcją wirusem HPV typu 6 i 11 (41,7%) i dysplazją VIN 1 był większy niż HPV typu 6, 11 i występowaniem CIN 1 (6,9%); p < 0,001.
Stwierdzono również, że wirus HPV typu 16 występował u ok. 80% pacjentek z VIN 3 (8), natomiast żadne z badań w metaanalizie odnoszących się do VIN 2 i 3 nie spełniało kryteriów metaanalizy (tj. prace opublikowane po 1994 roku, analizujące HPV 16 i co najmniej jeden dodatkowy typ wirusa i liczebność grupy co najmniej 10) (8).
Hillemanns i wsp. w grupie 93 pacjentów zaobserwowali nawrót zmian u 19 pacjentek po leczeniu laserowym, u 13 – po terapii fotodynamicznej, u 5 – po wycięciu chirurgicznym zmiany, i u żadnej pacjentki po operacji usunięcia sromu. Do nawrotu choroby dochodzi najczęściej po 12 miesiącach od zakończenia terapii (7). Nie stwierdzono istotnej różnicy pomiędzy wybranymi metodami oszczędzającymi, tj. leczeniem laserowym, fototerapią i wycięciem wyłącznie zmiany, ale istotną różnicę w stosunku do braku nawrotów po usunięciu sromu.
Cel pracy
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Jemal A, Siegel R, Ward E et al.: Cancer statistics, 2007. CA Cancer J Clin 2007; 57: 43-66.
2. Olejek A, Kozak-Darmas I, Kellas-Sleczka S et al.: Chlamydia trachomatis infection in women with lichen sclerosus and vulvar cancer. Neuro Endocrinol Lett 2009; 30: 671-674.
3. Monk BJ, Burger RA, Lin F et al.: Prognostic significance of human papillomavirus DNA in vulvar carcinoma. Obstet Gynecol 1995; 85: 709-715.
4. Eva LJ, Ganesan R, Chan KK et al.: Differentiated-type vulval intraepithelial neoplasia has a high-risk association with vulval squamous cell carcinoma. Int J Gynecol Cancer 2009; 19(4): 741-744.
5. Hsieh MY, Kuo HW: The simplex (differentiated) variant of vulvar intraepithelial neoplasia. Dermatol Surg 2004; 30(6): 948-951.
6. van den Einden LC, Grefte JM, van der Avoort IA et al.: Cytology of the vulva: feasibility and preliminary results of a new brush. Br J Cancer 2012; 106: 269-273.
7. Hillemanns P, Wang X, Staehle S et al.: Evaluation of different treatment modalities for vulvar intraepithelial neoplasia (VIN): CO2 laser vaporization, photodynamic therapy, excision and vulvectomy. Gyn Oncol 2006; 100: 271-275.
8. Insinga RP, Kai- Li L, Johnson LG, Madeleine MM: A systemic review of the prevalence and attribution of human papillomavirus types among cervical, vaginal and vulvar precancers and cancers in the United States. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev 2008; 17: 1611-1622.
9. Pepas L, Kaushik S, Bryant A et al.: Medical interventions for high grade vulvar intraepithelial neoplasia. Cochrane Database System Rev 2011; CD007924.
10. Kaushik S, Pepas L, Nordin A et al.: Surgical interventions for high grade vulvar intraepithelial neoplasia. Cochrane Database System Rev 2011; CD007928.
11. Aerts L, Enzlin P, Vergote I et al.: Sexual, psychological, and relational functioning in women after surgical treatment for vulvar malignancy: a literature review. J Sex Med 2012; 9: 361-371.
