Streszczenie
Wstęp. Zaburzenia profilu lipidowego oraz gospodarki węglowodanowej są uważane za istotny czynnik ryzyka kardio-metabolicznego u osób dorosłych. Jednak procesy prowadzące do ujawnienia się tych chorób niejednokrotnie mają swój początek już w dzieciństwie. Nie ulega również wątpliwości, że skłonności do występowania wielu zaburzeń mogą być dziedziczone.
Cel pracy. Celem niniejszego badania była analiza profili lipidowych i stężeń glukozy wśród młodzieży warszawskiej oraz określenie, czy oceniane wartości wykazują korelację z występowaniem zaburzeń sercowo-naczyniowych i metabolicznych w najbliższej rodzinie badanych.
Materiał i metody. Przebadano 309 uczniów z dwóch liceów w Warszawie. Uczestnicy badania i ich rodzice wypełnili kwestionariusze dotyczące występowania otyłości, cukrzycy, nadciśnienia tętniczego, hiperlipidemii oraz chorób sercowo-naczyniowych u najbliższych krewnych badanych. Określono również stężenie glukozy, triglicerydów, cholesterolu całkowitego, cholesterolu HDL i LDL we krwi uczniów.
Wyniki. Wymienione zaburzenia występowały często w rodzinach uczniów. Najczęściej były to nadciśnienie tętnicze i choroba niedokrwienna serca. Nieprawidłowy poziom cholesterolu LDL i HDL we krwi stanowił najczęstsze odchylenie w badaniach biochemicznych. Odnotowano występowanie korelacji między całkowitym stężeniem cholesterolu we krwi a występowaniem hiperlipidemii w rodzinie oraz całkowitą liczbą wszystkich uwarunkowań rodzinnych.
Wnioski. Zaburzenia gospodarki lipidowej oraz węglowodanowej wśród młodzieży nie należą do rzadkości. Choć ich występowanie bez wątpienia pozostaje pod wpływem czynników dietetycznych oraz stylu życia, to zależą także od występowania zaburzeń kardio-metabolicznych wśród bliskich krewnych. Badanie wskazuje na potrzebę ściślejszego nadzoru zdrowotnego nad dziećmi z obiążeniami rodzinnymi w zakresie zaburzeń metabolicznych i chorób sercowo-naczyniowych.

Summary
Introduction. Abnormal lipid profile and altered glucose metabolism are considered to be risk factors for cardio-metabolic diseases in adults. However, the processes leading to the onset of these diseases often have their origins in childhood. A tendency to develop certain disorders can be inherited.
Aim. The purpose of this study was to analyze the lipid profiles and glucose levels among young people in Warsaw, and to determine whether the tested values correlated with the occurrence of cardio-metabolic diseases in their immediate family.
Material and methods. The studied group consisted of 309 adolescents representative for the population of high-school students in Warsaw. Participants and their parents were required to provide information regarding the occurrence of obesity, diabetes, hypertension, hyperlipidemy and cardio-vascular diseases in their close families. Fasting glucose, triglycerides, total cholesterol, HDL and LDL levels were measured.
Results. All the above mentioned family factors occurred frequently. The most common were hypertension and ischemic heart disease. Abnormal LDL and HDL levels were the most often occurring abnormalities. Correlations was noted between the total cholesterol in the participant and both the occurrence of hyperlipidemia in the family, and the total count of all family factors.
Conclusions. Lipid and glucose metabolism disorders are not unique in young people. Although their prevalence is under a strong influence of dietary and lifestyle factors, certain tendencies depend on the occurrence of cardio-metabolic disorders among relatives. Study suggests, that the closer monitoring is need for children with history of cardio-metabolic diseases in close family.