Operacje kardiochirurgiczne wiążą się wielokrotnie ze wzmożonym krwawieniem pooperacyjnym, często niezależnym od hemostazy chirurgicznej [1,2]. W krążeniu pozaustrojowym krew kontaktuje się ze sztuczną powierzchnią pompy, co sprzyja zaburzeniom krzepnięcia. Uszkodzone zostają elementy morfotyczne, w tym krwinki płytkowe; uaktywniają się procesy krzepnięcia – fibrynolizy. Efektem tych zaburzeń może być zwiększone krwawienie pooperacyjne.

Aprotynina – inhibitor enzymów proteolitycznych (w tym plazminy, kalikreiny, trypsyny, elastazy, urokinazy i trombiny) – jest uważana za jeden z czynników mogących zmniejszać konsekwencje zaburzeń hemostazy. W kardiochirurgii została wprowadzona do użytku klinicznego w Stanach Zjednoczonych w 1989 r. Podkreślany jest jej korzystny wpływ prewencyjny na hiperfibrynolizę oraz ochronna rola wobec krwinek płytkowych [2,3,4,5]. Stąd w wielu doniesieniach pojawia się ona w terapii okołooperacyjnej w kardiochirurgii. Mało jest jednak prac poświęconych jej stosowaniu w kardiochirurgii dziecięcej, zwłaszcza w korekcjach poszczególnych wrodzonych wad serca. Z reguły doniesienia dotyczą reoperacji, bądź korekcji wad złożonych albo siniczych [6]. Publikacje uwzględniają również operacje wykonywane u świadków Jehowy [7].

Celem pracy było określenie wpływu aprotyniny na wielkość drenażu pooperacyjnego od momentu założenia drenu do śródpiersia w końcowym etapie operacji do 24 h po zabiegu oraz ilość stosowanej krwi i preparatów krwiopochodnych u dzieci operowanych z powodu ubytku w przegrodzie międzyprzedsionkowej (ASD II).

Grupa badana obejmowała 15 dzieci w wieku od 24 do 182 miesięcy (średnio 89 miesięcy), masie ciała od 10 do 64 kg (średnio 25,7 kg), wzroście od 92 cm do 180 cm (średnio 125 cm), obojga płci (12 dziewcząt i 3 chłopców). W okresie od 1 stycznia do grudnia 1998 r., do korekcji typu ASD II zastosowano aprotyninę, podając lek według następującego, wybranego przez nas schematu: 15 000 KIU kg^-1 m.c dożylnie po indukcji, przed rozpoczęciem krążenia pozaustrojowego oraz 300 000 KIU na każde 500 ml primingu pompy do krążenia pozaustrojowego.

Do badania włączono dzieci świadków Jehowy, którym na prośbę rodziców nie podawano śródoperacyjnie ani pooperacyjnie krwi i preparatów krwiopochodnych.

Wyłączono z grupy badanej dziecko, u którego wystąpiło nadmierne krwawienie pooperacyjne, wymagające ponownej kontroli chirurgicznej, po której nastąpiło wyraźne zmniejszenie krwawienia. W żadnej z badanych grup nie obserwowano wyjściowo zaburzeń hemostazy (opierając się na badaniach przedoperacyjnych APTT, INR, zawartości protrombiny oraz liczby trombocytów). Do wstępnego wypełnienia pompy do krążenia pozaustrojowego (tzw. primingu) nie stosowano osocza świeżo mrożonego ani albumin. Koloidami stosowanymi w primingu były 6% HAES i Gelafundin. U dzieci z niskimi wartościami wyjściowymi Hb i Ht stosowano masę erytrocytarną (z wyjątkiem świadków Jehowy).

Grupę kontrolną stanowiły dzieci operowane w latach 1997-98 z powodu tej samej wady serca (ASD II), u których nie podawano aprotyniny śródoperacyjnie. W grupie tej było 34 dzieci w wieku od 2 do 214 miesięcy (średnio 69,3 miesiąca), masie ciała od 3,2 do 61 kg (średnio 21,4 kg), wzroście od 51 cm do 172 cm (średnio 108 cm) obojga płci (24 dziewczęta i 10 chłopców).

W obydwu grupach, wykorzystując powyższe dane obliczano powierzchnię ciała pacjentów według nomogramu Crawforda, Terryego i Rouiko [8].

W obu grupach porównano wielkość drenażu pooperacyjnego w mililitrach w ciągu 24 godzin po korekcji wady, przeliczając go na powierzchnię i masę ciała.

W większości przypadków po tym czasie drenaż usuwano, gdyż nie było wskazań do jego dalszego utrzymywania.

Zebrane dane opracowano stosując test chi² dla małych grup (test Fishera). Za poziom istotności statystycznej uznano p<0,05. Nie wykazano różnic znamiennych statystycznie pomiędzy grupami.

W grupie dzieci otrzymujących aprotyninę (tab. I) drenaż pooperacyjny wahał się w granicach od 35,0 do 175,0 ml (x- ± SD 96,7 ± 42,8 ml). W przeliczeniu na powierzchnię ciała wartości te wyniosły od 39,3 do 220,9 ml m^-2 (113,2 ± 60,6 ml m^-2).