© Borgis - Nowa Stomatologia 1/2014, s. 3-10
Lidia Pijankowska-Beksa1, Małgorzata Daszkowska2, *Joanna Szczepańska2
Ocena skuteczności uszczelniania powierzchni zgryzowych pierwszych stałych zębów trzonowych u dzieci 6-8-letnich – badania własne
Assessment of the efficacy of occlusal surfaces sealing of the first permanent molars in 6-8-year-old children – own study
1Studia doktoranckie, Zakład Stomatologii Wieku Rozwojowego, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. n. med. Joanna Szczepańska
2Zakład Stomatologii Wieku Rozwojowego, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. n. med. Joanna Szczepańska
Summary
Introduction: Dentistry is a science developing extremely dynamically. However, some therapeutic methods, such as the treatment of fissure and pit sealing, which is known and used for more than 30 years, still remains a contentious issue for both indications and efficacy.
Aim: Clinical evaluation of maintenance of fissure sealant on the occlusal surfaces of the first permanent molars.
Material and methods: The clinical trial involved 66 children aged 6-8 years, whose 230 occlusal surfaces of the first permanent molars were sealed. After treatment among parents/caregivers oral hygiene instruction has been carried out. Control of the sealants retention and oral status (puw, PUW, OHI) carried out after 3, 6 and 12 months after implementation of the procedure, and sealing material losses were replenished. The results were statistically analyzed.
Results: After 3, 6 and 12 months since the application of sealants adequately obtained 61%, 64.9% and 61.8% total sealants retention. Increase was noted in the percentage of material presence in the control tests due to the re-establishment of sealants after its complete loss. The largest loss of sealants appeared after the first 3 months (29%), after six months 13.4%, and after one year the failure of the sealing material was found in 1.6%.
Conclusions: Prophylactic sealing of the fissure of first permanent molars in 6-8-years old children have proven to be an important element in the caries prevention.
Wstęp
Choroba próchnicowa dotykająca pierwsze stałe zęby trzonowe jest obserwowana już nawet po pół roku od wyrznięcia się zęba, a jej niezwykle dynamiczny przebieg w ciągu 2-3 lat może doprowadzić do pełnego zniszczenia korony (1). Predysponującymi miejscami dla rozwoju próchnicy są powierzchnie żujące zębów trzonowych. Obliczono, że zajmują 12,5% wszystkich powierzchni zębów, a ubytki próchnicowe znajdujące się na nich mogą stanowić ok. 90% wszystkich ubytków występujących u dzieci do 12. roku życia (2-5). Budowa anatomiczna bruzd sprzyja odkładaniu płytki bakteryjnej w zagłębieniach, co tym samym utrudnia oczyszczanie ich podczas zabiegów higienicznych oraz ogranicza możliwości przeciwpróchnicowego działania śliny i związków fluoru. Wysoka intensywność próchnicy zębów mlecznych, zła higiena jamy ustnej, dieta obfitująca w węglowodany oraz niewystarczająca profesjonalna opieka medyczna również znacząco wpływają na wczesne pojawianie się próchnicy w pierwszych stałych zębach trzonowych.
Poprawa świadomości prozdrowotnej i stosowanie różnych metod profilaktyki fluorkowej, przyczyniły się do ograniczenia rozwoju próchnicy powierzchni gładkich w większym stopniu niż na powierzchniach zgryzowych zębów bocznych. Konieczne zatem jest odrębne postępowanie profilaktyczne, mające na celu zapobieganie próchnicy bruzd i szczelin (2, 6, 7). Celem lakowania bruzd jest izolacja miejsc retencyjnych dla płytki bakteryjnej, czyli trudnych lub niedostępnych do oczyszczenia, oraz uzyskanie gładkiej powierzchni żującej, łatwiejszej do kontroli i skuteczniejszego przeprowadzania zabiegów higienicznych. Uszczelniacze stosowane do bruzd i szczelin działają jako mechaniczna bariera pomiędzy powierzchnią szkliwa a biofilmem, których utrzymanie w całości skutecznie hamuje wzrost bakterii (8, 9). Zabezpieczanie bruzd za pomocą laków szczelinowych jest zabiegiem profilaktycznym znanym i szeroko stosowanym od początku lat 80. ubiegłego wieku. Dzięki tym wieloletnim obserwacjom wykazano jednak nietrwałość efektu profilaktycznego, jeśli nie są kompleksowo analizowane indywidualne czynniki ryzyka rozwoju próchnicy oraz występuje problem z właściwym wykonaniem zabiegu (10).
Oceniając skuteczność lakowania bruzd, szczególną uwagę zwraca się na retencję uszczelniacza, która zależy od rodzaju użytego materiału, techniki wykonania zabiegu, zachowania dziecka oraz panujących warunków anatomicznych utrudniających izolację od wilgoci (5, 11, 12).
Cel pracy
Celem pracy była 12-miesięczna ocena jakości i utrzymania laku szczelinowego Helioseal F w bruzdach pierwszych stałych zębów trzonowych oraz wpływu stanu uzębienia i higieny jamy ustnej na retencję materiału uszczelniającego u dzieci w wieku 6-8 lat.
Materiał i metody
Charakterystyka grupy badanej
Obserwacje kliniczne przeprowadzono w grupie 66 dzieci w wieku 6-8 lat zgłaszających się do Zakładu Stomatologii Wieku Rozwojowego UM w Łodzi w latach 2011-2013. Ogółem uszczelniono 230 powierzchni zgryzowych pierwszych stałych zębów trzonowych. Badania kontrolne przeprowadzano po 3, 6 i 12 miesiącach w gabinecie stomatologicznym.
Przed przystąpieniem do działań profilaktyczno-leczniczych u wszystkich dzieci wykonano badanie wstępne, gdzie określano stan zębów mlecznych i stałych oraz higieny jamy ustnej za pomocą wskaźnika OHI wg Greene’a i Vermilliona. Dla każdego dziecka obliczano wskaźnik puw, puwp, PUW oraz PUWp. Wstępnie do oceny zębów wykorzystano standardową skalę wizualno-dotykową z użyciem lusterka stomatologicznego i tępego zgłębnika. Bruzdy uznawano za zdrowe w przypadkach:
0 – brak przebarwień, prawidłowa twardość, brak haczenia zgłębnika;
1 – brak przebarwień, prawidłowa twardość, haczenie zgłębnika.
Wśród dzieci i ich opiekunów przeprowadzano także – przed zabiegiem lakowania oraz podczas każdej wizyty kontrolnej – indywidualny instruktaż higieny jamy ustnej. Rodziców zapoznano z planem badań, wyjaśniono oraz przekazano pisemną informację na temat przeprowadzanego zabiegu, zwrócono uwagę na istotność przestrzegania higieny jamy ustnej i właściwej diety oraz uświadomiono znaczenie podjętych działań profilaktyczno-leczniczych.
Wyniki badań odnotowywano w karcie badania klinicznego własnego projektu. Lakowanie pierwszych stałych zębów trzonowych wykonano lakiem Helioseal F (Ivoclar Vivadent) zgodnie z zaleceniami producenta. Retencję laków szczelinowych i obecność ognisk próchnicy oceniano w każdym badaniu kontrolnym. Do oceny jakości i utrzymania laku wykorzystano skalę Rige’a (0 – całkowita retencja laku; 1 – prawidłowe uszczelnienie powierzchni żującej po wykonaniu korekty; 2 – częś-ciowa utrata laku z zachowaniem materiału w bruździe centralnej; 3 – całkowita utrata laku; C – próchnica). W czasie wizyt kontrolnych ubytki laku były uzupełniane oraz leczono nowo tworzące się ogniska próchnicowe.
Wyniki badań poddano analizie statystycznej. Wykorzystano wnioskowanie statystyczne oparte na teście niezależności Chi2, przy poziomie istotności p < 0,05.
Wyniki
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Bezwuszko EW: Skuteczność profilaktyki próchnicy pierwszych zębów trzonowych stałych. Magazyn Stomat 2011; 1: 36-39. 2. Jodkowska E: Uszczelnianie bruzd zębów bocznych jako jedna z metod współczesnej profilaktyki próchnicy. Czas Stomatol 2005; 6(58): 428-435. 3. Locker D, Jokovic A: Prevention. Part 8: The use of pit and fissure sealants in preventing caries in the permanent dentition of children. Br Dent J 2003; 195: 375-378. 4. Wędrychowicz-Welman A, Stopa J: Profilaktyczno-lecznicze podejście do próchnicy powierzchni zgryzowych zębów bocznych – przegląd piśmiennictwa. Czas Stomatol 2006; 5(59): 315-322. 5. Wędrychowicz-Welman A, Stopa J: Trzyletnie obserwacje kliniczne wypełnień profilaktycznych typu PRR u dzieci szkolnych. Czas Stomatol 2006; 3(59): 182-190. 6. Paul-Stalmaszczyk M: Porównanie szczelności laku w bruzdach wypełnianych konwencjonalnie I metodą inwazyjną – wstępne obserwacje w SEM. Dent Med Probl 2004; 3(41): 417-421. 7. Wędrychowicz-Welman A, Stopa J: Kliniczne badania porównawcze skuteczności laków szczelinowych Helioseal F i UltraSeal XT plus w profilaktyce próchnicy u dzieci szkolnych. Czas Stomatol 2005; 12: 871-878. 8. Kervanto-Seppala S, Pietila I, Meurman HJ, Kerosno E: Pit and fissure sealants in dental public health- application criteria and general policy in Finland. BMC Oral Health 2009; 9: 5. 9. Siudmak B: Retrospektywna analiza efektywności lakowania bruzd pierwszych i drugich zębów trzonowych stałych u dzieci i młodzieży w latach 1998-2007 w ramach realizacji programu indywidualnej profilaktyki we własnej praktyce stomatologicznej w Dortmundzie. AAMS 2010; 2(56): 58-69. 10. Jodkowska E, Raczyńska M: Ocena skuteczności zabiegu uszczelniania bruzd zębów stałych półpłynnymi materiałami złożonymi i kompomerowymi. Dent Med Probl 2003; 2(40): 299-303. 11. Subramaniam P, Koude S, Mandauna DK: Retention of a resin – based sealant and a glass ionomer used as a fissure sealant: A comparative clinical study. J Indian Soc Pedod Prevent Dent 2008; 10: 114-120. 12. Wójcik-Chęcińska I, Chałas R, Tarczydło B i wsp.: Zastosowanie laku szczelinowego i półpłynnego materiału złożonego do uszczelniania bruzd. Mag Stomatol 2011; 1: 52-56. 13. Beauchamp J, Page W, Caulfield JJ et al.: Evidence- based clinical recommendations for the use of pit- and-fissure sealants. JADA 2008; 139: 257-268. 14. Rodakowska E: Laki w profilaktyce próchnicy. Por Stomatol 2011; 10: 423-435. 15. Fidecki M, Jodkowska E: Ocena skuteczności uszczelniania bruzd międzyguzkowych w świetle badań polskich autorów. Czas Stomatol 2008; 11: 784-796. 16. Aleksejuniene J, Brondani MA, Pattanporn K et al.: Best Practices for Dental Sealants in community Service- Learning. J Dent Edu 2010; 9: 951-960. 17. Szymańska J, Piątkowska A, Mielnik-Błaszczak M: Lakowanie zębów u dzieci i młodzieży jako istotny element profilaktyki próchnicy. Zdrow Publ 2006; 4(116): 642-645. 18. Wędrychowicz-Welman A: Trzyletnia ocena kliniczna laku szczelinowego zawierającego fluor UltraSeal XT plus u dzieci szkolnych. Dental Forum 2004;1: 17-22. 19. Szupiany T, Kustra P, Zarzecka J: Analiza szczelności brzeżnej wybranych uszczelniaczy bruzd w zębach trzonowych- badania in vitro. Por Stomatol 2011; 7: 224-228. 20. Beauchamp J, Caufield PW, Crall JJ et al.: Pits and fissure sealant guidelines. EBD 2008; 9: 68-70. 21. Kühnisch J, Mannsmaun U, Heinrich-Weltzien R et al.: Longevity of materials for pit and fissure sealing- results from a meta-analisis. Dent Mater 2012; 28: 298-303. 22. Yengopal V, Mickenautsch S, Bezerra AC, Leal SC: Caries-preventive effect of glass ionomer and resin-based fissure sealants on permanent teeth: a meta analysis. J Oral Sci 2009; 51: 373-382. 23. Marczuk-Kolada G, Szafrańska-Perkowska B: Roczna ocean utrzymania laku Ionosit Seal w zębach trzonowych i przedtrzonowych. Nowa Stomatol 1999; 4: 9-11. 24. Kaczmarek U: Minimalnie interwencyjne leczenie stomatologiczne – przegląd piśmiennictwa. Czas Stomatol 2007; 6: 367-376. 25. Pardi V, Sinhoreti MA, Pereira AC et al.: In vitro evaluation of microleakage of different materials used as pit-and-fissure sealants. Braz Dent J 2006; 17: 49-52. 26. Kupka TW, Tanasiewicz MM, Gibas M, Dąbrowska A: Porównawcze badania laboratoryjne eksperymentalnego uszczelniacza dołków i bruzd zębowych SPBS (Smart Polymer-based Bio-Sealant). Czas Stomatol 2006; 3: 191-196. 27. Wędrychowicz-Welman A, Stopa J: Ocena wpływu trzyletniego programu profilaktyczno-leczniczego na stan jamy ustnej u dzieci szkolnych. Czas Stomatol 2009; 8: 637-648.
