Rekonstrukcja twardych tkanek zębów uszkodzonych w przebiegu próchnicy i wymiana istniejących wypełnień stanowią 50%-70% wszystkich procedur wykonywanych w praktyce stomatologicznej (1). W dobie stomatologii estetycznej najbardziej popularnymi materiałami odtwórczymi są materiały złożone. Aplikacja materiałów złożonych wymaga stosowania pośrednich systemów wiążących, które umożliwiają ich adhezję do tkanek zęba. Najbardziej pożądaną cechą połączenia wypełnienia z tkankami zęba jest trwałość jego integracji ze zrębem szkliwa i zębiny. Jako główne kryterium oceny materiału do wypełnień większość autorów uznaje właściwą charakterystykę wytrzymałościową, odpowiednią retencję i szczelność brzeżną.

Szczelina brzeżna obserwowana jest w strefie połączenia wypełnienia z tkankami zęba i powstaje wskutek skurczu polimeryzacyjnego. Jej istnienie może prowadzić do mikroprzecieku bakteryjnego. Zjawisko to polega na penetracji mikroorganizmów w głąb szczeliny i sprzyja powstaniu próchnicy wtórnej (2-4). Intensywny rozwój nowoczesnych technologii umożliwiający dynamiczny postęp w dziedzinie materiałoznawstwa skupia się na opracowaniu systemów i procedur zmniejszających ryzyko powstania mikroprzecieku.

Materiał SonicFill™ należy do grupy systemów „bulk fill”, których cechą jest obecność w składzie tzw. modyfikatorów. Kondensacja materiału odbywa się z użyciem techniki ultradźwiękowej, która – aktywując modyfikatory – przyczynia się do zmiany jego lepkości i płynności. Wzrost płynności materiału ułatwia zabieg rekonstrukcji tkanek zęba i zapewnia lepszą adaptację do ścian ubytku (5). Dodatkową zaletą materiału Sonic Fill™ jest możliwość jego aplikacji w grubej 5-milimetrowej warstwie. Po zakończeniu kondensacji materiał ponownie gęstnieje, co zwiększa precyzję jego konturowania i modelowania. Celem prezentowanych badań in vitro była ocena szczelności brzeżnej wypełnień zakładanych z materiału Sonic Fill™.

Do badań wykorzystano trzonowe i przedtrzonowe zęby pacjentów, usunięte z różnych wskazań stomatologicznych, z zachowaną powierzchnią żującą. Po ekstrakcji zęby oczyszczono, a następnie przechowywano w roztworze soli fizjologicznej z dodatkiem kryształków tymolu w warunkach chłodzenia. Na powierzchniach żujących preparowano przy użyciu kalibrowanego wiertła diamentowego o przekroju 4 mm, ubytki kl. I wg. klasyfikacji Blacka. Na powierzchnię ubytków aplikowano 36-procentowy kwas ortofosforowy (Wytrawiacz, Arcona, Polska) na czas 15 sekund. Po wypłukaniu wytrawiacza sprayem wodnym i osuszeniu łagodnym strumieniem powietrza z dmuchawki nanoszono jednoskładnikowy system wiążący Excite F (Ivoclar Vivadent AG, Lichtenstein) i polimeryzowano zgodnie z zaleceniami producenta. Ubytki wypełniono materiałem Sonic Fill™ (Kerr, Szwajcaria) oraz zastosowano system kondensacji ultradźwiękowej (Kavo, Niemcy). Warstwę materiału naświetlano przez 20 sek. światłem lampy halogenowej Cromalux E. Wypełnienia opracowano i polerowano z użyciem krążków typu soflex i gumek oraz umieszczono je w wodzie destylowanej na 24 godziny. Osuszone zęby pokrywano lakierem do paznokci (Inglot Nail Enamel, Polska), z pozostawieniem około 1 mm strefy wokół wypełnienia. Wierzchołki zębów izolowano żywica epoksydową. Próbki umieszczano na 24 godziny w 0,5-procentowym roztworze kwaśnej fuksyny. Po 24 odzinach zęby płukano pod bieżącą wodą, suszono i przecinano w płaszczyźnie pionowej piłą diamentową Buehler Isomet 300 Low Speed, a uzyskane zgłady ponownie polerowano pastami polerskimi, stosując ostateczną wielkości ziarna 3μm. Strefę połączenia materiał-szkliwo poddano badaniu wzrokiem z użyciem lup optycznych. Analizowano stopień penetracji barwnika w szczelinę brzeżną, wykorzystując 4-stopniową skalą z następującymi oznaczeniami:

0 – brak penetracji barwnika w strefę połączenia materiał-tkanka zęba,

1 – barwnik penetruje do 1/3 głębokości ubytku,

2 – barwnik penetruje do 2/3 głębokości ubytku,

3 – barwnik penetruje do dna ubytku.