Kamica moczowa to obecność w drogach moczowych (nerki lub drogi odprowadzające mocz) nierozpuszczalnych złogów, które powstają w wyniku wytrącania się substancji chemicznych występujących w moczu, gdy ich stężenie przekracza próg rozpuszczalności. Obecnie schorzenie to dotyczy około 10-12% mężczyzn i około 5% kobiet (1). W skład kamieni moczowych wchodzą najczęściej jony wapnia obecne w związkach ze szczawianami i fosforanami (70-80% wszystkich przypadków kamicy) (2), rzadziej złogi zbudowane są z kwasu moczowego i struwitu (sześciowodny fosforan magnezowo-amonowy) – po 10% (3); najrzadziej występującymi kamieniami są złogi zbudowane z cystyny i skrystalizowanych leków (indinawir, sulfonamidy, acyklowir, triamteren) – 2%. Wśród pacjentów z kamicą szeroko propaguje się pogląd dotyczący zwiększenia doustnej podaży płynów. Postępowanie takie ma prowadzić do zmniejszenia przesycenia moczu szczawianami, fosforanami wapnia i kwasem moczowym oraz powodować usuwanie już istniejących kryształów. Bezpośrednim dowodem zwiększonego spożycia płynów jest zmniejszenie ciężaru właściwego moczu pacjentów (4). W warunkach fizjologicznych największy wpływ na ciężar właściwy moczu ma zawartość NaCl i mocznika, w dalszej kolejności elektrolitów: potasu, wapnia, magnezu oraz kreatyniny i kwasu moczowego. Parametr ten nie ma stałej wartości, obserwuje się jego wahania w szerokim zakresie w ciągu doby. Nie istnieją również sztywne normy dotyczące gęstości względnej moczu, każde laboratorium posiada własny zakres norm. Źródła podają różnie, i tak na przykład: 1,003-1,030 g/ml (5) – przekroczenie tej wartości powyżej normy jest zawsze wynikiem obecności patologicznych związków w moczu (glukoza, mannitol, jodowe środki kontrastowe), mocz o obniżonej gęstości względnej produkują nerki chorych z moczówką prostą, niedoczynnością kory nadnerczy, przyjmujących leki moczopędne oraz osób spożywających duże ilości płynów. Pacjenci z kamicą dróg moczowych powinni wydalać mocz o ciężarze właściwym nieprzekraczającym 1,015 g/ml – przy takich wartościach ryzyko krystalizacji znacznie maleje.

Celem niniejszej pracy była ocena ciężaru właściwego moczu u chorych z kamicą dróg moczowych.