© Borgis - Postępy Fitoterapii 2/2014, s. 67-70
*Bogdan Kędzia, Elżbieta Hołderna-Kędzia, Agata Dutkowiak
Aktywność antybiotyczna krajowych miodów odmianowych
The antibiotic activity of polish monofloral honeys
Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich w Poznaniu
Dyrektor Instytutu: prof. dr hab. Grzegorz Spychalski
Summary
The results of conduced studies show the different antibiotic activity of monofloral honeys. The highest antibiotic activity have such honeys like: goldenrod honey, buckwheat honey, nectarous honeydew (the mean antibiotic activity adequately on level 31.8, 30.0 and 29.3 UA/g). Somewhat lower antibiotic activity show: linden honey, honeydew (mainly produced from coniferous dew) also heather honey. Their mean antibiotic activity is adequately 24.4; 23.5 and 23.4 UA/g. The relatively low antibiotic activity show such honeys like rape honey, multifloral honeys rother varietes of nectar honeys and acacia honey. The mean antibiotic activity is adequately 18.0; 16.5; 12.4 and 11.0 UA/g. The results of studies on antibiotic activity on level 18.6 UA/g) and others foreign honeys (mean antibiotic activity on level 1.2 UA/g).
Wprowadzenie
Badania nad aktywnością antybiotyczną krajowych miodów odmianowych trwają od dawna, przynosząc coraz to nowe dane na ten temat.
Pierwsze badania, przeprowadzone przez Rychlik i Doleżal (1) opierały się na metodzie seryjnych rozcieńczeń miodu w podłożu bakteriologicznym. Próbki miodu rozcieńczano 1:2 (50% roztwór), 1:4 (25%), 1:8 (12,5%), 1:16 (6,25%), 1:32 (3,12%) i 1:64 (1,56% roztwór), następnie dodawano do nich hodowlę szczepu Staphylococcus aureus 209P Oxford i po 18 godz. inkubacji w temp. 37°C ustalano najmniejsze stężenie miodu hamujące rozwój tego drobnoustroju (działanie bakteriostatyczne). Stężenia te określano jako tzw. wartości inhibinowe; dla miodu hamującego rozwój szczepu wzorcowego w stężeniu 50% – liczbą 0, w stężeniu 25% – liczbą 1, w stężeniu 12,5% – liczbą 2, w stężeniu 6,25% – liczbą 3, w stężeniu 3,12% – liczbą 4 i w stężeniu 1,56% – liczbą 5.
Wyniki przedstawione w tabeli 1 wskazują, że najsilniejszą aktywnością antybiotyczną odznaczały się miody ze spadzi jodłowej i świerkowej oraz miody nektarowo-spadziowe (wartości inhibinowe 5 i 4). Próbki miodu lipowego wykazywały średnią aktywność antybiotyczną (wartość inhibinowa 3). Natomiast pozostałe odmiany miodu, takie jak wrzosowy, rzepakowy, koniczynowy, akacjowy i mniszkowy, charakteryzowały się niską aktywnością antybiotyczną (wartości inhibinowe odpowiednio 1,5; 0,5 i 0).
Tabela 1. Aktywność antybiotyczna (inhibinowa) krajowych miodów odmianowych (wg 1).
| Miody odmianowe | Wartość inhibinowa |
Spadziowo-jodłowy
Spadziowo-świerkowy
Nektarowo-spadziowy
Lipowy
Wrzosowy
Rzepakowy
Koniczynowy
Akacjowy
Mniszkowy | 5,0
5,0
4,0
3,0
1,5
1,5
0,5
0
0 |
Zupełnie inne wyniki otrzymały Szczęsna i Rybak-Chmielewska (2). Aktywność antybiotyczną wyrażono wartościami inhibinowymi w skali od 1 do 8. Rezultaty badań przedstawiono w tabeli 2. Wynika z nich, że wysoką aktywnością odznaczało się 6 miodów: gryczany, lipowy, wielokwiatowy letni, wrzosowy, nektarowo-spadziowy i spadziowy (średnie wartości inhibinowe w granicach 5,9-7,8). Zdecydowanie niską aktywnością antybiotyczną charakteryzowały się miody: wielokwiatowy wiosenny, akacjowy, z sadów i rzepakowy (średnie wartości inhibinowe w granicach 0,7-1,0).
Tabela 2. Aktywność antybiotyczna (inhibinowa) krajowych miodów odmianowych (wg 2).
| Miody odmianowe | Wartość inhibinowa |
Gryczany
Lipowy
Wielokwiatowy letni
Wrzosowy
Nektarowo-spadziowy
Spadziowy
Wielokwiatowy wiosenny
Akacjowy
Z sadów
Rzepakowy | 7,8
7,4
6,8
6,2
6,0
5,9
1,0
0,9
0,8
0,7 |
Jeszcze inne dane uzyskano w ramach własnych badań (3), w których także oparto się na wartościach inhibinowych, a metodyka badań była podobna jak w przypadku prezentowanych uprzednio prac (1 i 2). Z rezultatów badań zamieszczonych w tabeli 3 wynika, że najwyższą aktywnością antybiotyczną odznaczały się miody: nawłociowy, ze spadzi iglastej, wrzosowy i gryczany (średnie wartości inhibinowe wynosiły odpowiednio: 3,61; 3,39; 3,33 i 3,10). Nieco niższą aktywność antybiotyczną (średnie wartości inhibinowe w granicach 2,75-2,83) stwierdzono w przypadku próbek miodu akacjowego, lipowego i innych odmian miodów nektarowych. Najniższą aktywność antybiotyczną stwierdzono w przypadku próbek miodu wielokwiatowego.
Tabela 3. Aktywność antybiotyczna (inhibinowa) krajowych miodów odmianowych (wg 3).
| Miody odmianowe | Liczba prób | Średnia wartość inhibinowa |
Nawłociowy
Ze spadzi iglastej
Wrzosowy
Gryczany
Akacjowy
Lipowy
Nektarowe – inne odmiany*
Wielokwiatowy | 4
14
10
19
6
20
6
38 | 3,61
3,39
3,33
3,10
2,83
2,78
2,75
1,84 |
| *Rzepakowy, mniszkowy, nostrzykowy, malinowy |
Na podstawie przedstawionych powyżej danych trudno jest wskazać, które miody odmianowe charakteryzują się wysoką, a które niską aktywnością antybiotyczną. W wielu przypadkach informacje te są ze sobą sprzeczne. Prawdopodobnie przyczyną jest niewielka liczba prób miodów pozyskanych w jednym sezonie pszczelarskim oraz zawężenie prób miodów do niewielkiej liczby producentów.
Cel pracy
Celem niniejszych badań było uwzględnienie stosunkowo dużej liczby prób miodów odmianowych pozyskiwanych na przestrzeni wielu lat i pochodzących od dużej liczby producentów. Warunki te miałyby zmniejszyć do minimum mankamenty dotychczasowych badań nad aktywnością antybiotyczną krajowych miodów odmianowych. Poza tym postanowiono porównać aktywność antybiotyczną miodów krajowych z aktywnością standardowego, nowozelandzkiego miodu manuka oraz innymi zagranicznymi miodami nektarowymi.
Materiał i metody
Próbki miodu
Badaniami objęto 485 próbek miodów odmianowych, w tym 378 próbek krajowych miodów odmianowych i 107 (kontrolnych) próbek miodów odmianowych.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Rychlik M, Doleżal M. Właściwości inhibinowe niektórych miodów polskich. Pszczeln Zesz Nauk 1961; (5):53-64. 2. Szczęsna T, Rybak-Chmielewska H. Antybakteryjne właściwości miodu. W: Uzupełniające zagadnienia jakości miodu (red. H. Rybak-Chmielewska i wsp.). Wyd Inst Sadown Kwiac Oddz Pszczeln, Puławy 1997; 17-22. 3. Hołderna-Kędzia E, Kędzia B. Badania nad aktywnością antybiotyczną i działaniem przeciwutleniającym miodu. XLII Nauk Konf Pszczel, Puławy 2005; 144-6. 4. Hołderna-Kędzia E, Ostrowski-Meissner H, Kędzia B. Ocena aktywności antybiotycznej nowozelandzkiego miodu manuka metodą rozcieńczeń seryjnych w podłożu płynnym. Post Fitoter 2008; (2):70-5.
